”Akıl Oyunları” ve Şizofreni

parakrali

Global Mod
Global Mod
Biroldukca hastalığın niçininde olduğu üzere genetik menşeli olduğu düşünülen şizofreni, hayat uzunluğu devam eden bir bozukluktur. Sebep olarak beyinde bulunan dopamin oranı gösterilebilir. Hayat uzunluğu tedavi süreci gerektiren bir durumdur bu. Hastalık hakkında bireyin hem kendisinin, tıpkı vakitte ailesinin bilgilendirilmesi gerekir.

“A Beautiful Mind” (Akıl Oyunları) isimli sinema, gerçek hayat kıssasından alınmış ödüllü bir üretimdir. Sinemada Nobel Mükafatı alan Amerikalı matematik profesörü John Forbes Nash’in ömrü ele alınmıştır.

Sinemanın bu kadar beğeni almasının sebebinin gerçek bir yaşanmışlığı husus ediniyor olduğunu düşünüyorum. Dâhilik ve şizofreni hastalığı her vakit insanların ilgisini çekmiş ve merak uyandırmış bir bahistir. İki gizem bir ortada olunca ilgi daha da artmıştır.

Pekala, şizofreni nedir?

Ulusal Ruh Sıhhati Enstitüsü’ne nazaran şizofreni, “kişinin nasıl düşündüğünü, hissettiğini ve davrandığını etkileyen ve insanların” ‘gerçeklikten kopmuş’ üzere görünmesine niye olan kronik ve şiddetli bir zihinsel bozukluktur”. Şizofreni ile bağlı birden çok semptom vardır. Lakin en yaygın olanlardan kimileri halüsinasyonlar görmek, sanrılı davranış ve meseleye odaklanmadır. Şizofreninin bilinen bir tedavisi yahut sebebi yoktur. Fakat mevcut araştırmalar, dopamin üzere beyin kimyasallarında bir dengesizlik olduğunu düşündürmektedir (Ulusal Ruh Sıhhati Enstitüsü) .

John Nash, dâhilik seviyesinde matematik bilgisine sahip bir üniversite öğrencisidir. Mantık odaklı birisidir. Derslerin vakit kaybı olduğunu, çalışma potansiyelini yok edeceğini, işin gerçek dinamiklerinin öğrenilmesi gerektiğini düşünür. Bu yüzden derslere girmez. Kıymetli biri olma uğraşı içerisindedir. Öne çıkabilmek ve saygınlık kazanabilmek için yepyeni fikirler bulmaya çalışır. Beşerler ile irtibatta güzel değildir ve bunun farkındadır. Lisede öğretmeninin söylemiş olduği, “Beynin fazlaca gelişti lakin kalbin bir o kadar geri kaldı” lafına inanır.

Sinemanın sonunda, bu süreçte daima yanında olan ve sevgisi ile kendisine dayanak olup hayata tutunmasını sağlayan eşine ithafen, Nobel Mükafatını aldığı sırada yapmış olduğu konuşmada şunları söyler: “Hep sayılara inandım. İçinde mantık olan denklem ve hesaplara… Lakin ömrüm boyunca onlarla uğraştıktan daha sonra ‘Mantık nedir?’ diye soruyorum. Buna kim karar veriyor? Araştırmalarım sırasında fizik, metafizik ve hayâl âlemlerine gidip geri döndüm ve mesleğimin en büyük buluşunu gerçekleştirdim. Mantıklı niçinler sadece gerçek sevginin gizemli denkleminde bulunabilir. Bu gece burada olmamı sana borçluyum! Var olma niçinim sensin! Sen benim mantığımsın…”

Şizofreni tanısı almış bir birey ile yaşamak fazlaca güç ve yıpratıcı bir durumdur. Lakin bu süreçte eşi, kendisine hayli dayanak olmuştur. Eşine dokunarak, “Gerçek işte bu! Gerçek sensin! Gerçek olan benim!” der. Eşi, Nash’in bu hastalık ile gayretinde yanında olarak ona takviye verir ve uygun hissetmesini sağlar.

Şizofreni sanrılar, var iseyımlar, organize olmayan davranışlar, negatif semptomlar ve toplumsal fonksiyon bozukluğu ile karakterize edilen psikiyatrik bir hastalıktır. birebir vakitte şizofreni hastalarının tedavisi farmakolojik tedavinin yanında ruhsal tedavileri de birlikte içermektedir.

Şizofreninin ömür uzunluğu yaygınlığı yani bir kişinin şizofreni tanısı alması yüzde 1’den biraz daha azdır. Lakin erkeklerde bayanlara bakılırsa görülme oranı daha sıktır. Bu rahatsızlığın başlama vakti ekseriyetle birinci ergenlik ya da erken yetişkinlikte başlamaktadır. Sinemadaki karakterimiz John (erkek), birinci halüsinasyonlarını “üniversiteye başladığı yıl” görmeye başlamıştır.

Paranoid şizofreni, şizofreninin bir alt tipidir. Çok şüphecilik çok yaygın görülür bu tipte. John’un da şüphecilik, sanrı ve halüsinasyonların tesiri altında olduğunu söyleyebiliriz. Etrafına karşı düşmanca fikirler geliştirip saldırgan davranışlar gösterme eğilimine girmiş ve olmayan sesler duyar olmuştur. Davranışlarının niçini ise yalnızca kendisinin duymuş olduğu sesler ve sanrılardır.

Kötülük görme sanrıları, şizofreni tanısı almış bireylerin oluşturduğu büyük ve memleketler arası bir örneklemde yüzde 65 oranında bulunmuştur (Sartorius, Shapiro ve Janlonksy, 1974). Şizofreni hastaları için sinemada de olduğu üzere sıklıkla görsel halüsinasyonlar ön plâna çıkmakla bir arada kimi vakit işitsel halüsinasyonlar da mevcuttur. Bu hastalığı yaşayan şahıslar, bir işte sistemli olarak çalışmayı sürdüremezler. Bağımsız yaşamayı tercih eder ve ikili ilgilerden uzak dururlar. Bu durum öbür beşerler tarafınca alay edilmeye ve dışlanmaya yol açar.

Şizofreni tanısı konulmuş kişi, hastalığın vermiş olduğu belirtilerden kurtulmak için unsur kullanmasına yönelebilir. Bu yüzden şizofreni hastalarında husus kullanım oranı yüksektir (Blanchard, Squires, Henry ve ark).

Biroldukça hastalığın niçininde olduğu üzere genetik menşeli olduğu düşünülen şizofreni, hayat uzunluğu devam eden bir bozukluktur. Sebep olarak beyinde bulunan dopamin oranı gösterilebilir. Hayat uzunluğu tedavi süreci gerektiren bir durumdur bu. Hastalık hakkında bireyin hem kendisinin, tıpkı vakitte ailesinin bilgilendirilmesi gerekir. Sabır ve sevgi gerektiren, ayrıyeten her iki taraf için de sıkıntı ve yıpratıcı bir müddetçtir.

Sevginin açamayacağı kapı, iyileştiremeyeceği kalp yoktur. Sevgi, en büyük ilâçtır.
 
Üst