Beslenme ve yeme bozuklukları, yiyecek tüketimi ile ilgili olağandışı davranışlar içermektedir. Bu bozuklukları alt başlıklar halinde inceleyecek olursak;
*Anoreksiya Nervoza
*Bulimiya (Bulimia) Nervoza
*Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu
*Pika
*Ruminasyon ( Geri Çıkarma-Geviş Getirme Bozukluğu)
*Kaçıngan / Kısıtlı Yiyecek Alımı Bozukluğu
*Tanımlanmış yahut Tanımlanmamış Öteki Beslenme ve Yeme Bozuklukları
bir epeyce davranış üzere yeme davranışında da çoka kaçıldığında tehlikeli olabilir hatta ölümcül boyutlara yol açabilir.
Bunları teker teker açıklamakla bir arada daha ağır karşılaştığımız Anoreksiya, bulimia ve tıkanırcasına yeme bozukluğu üzerinde duracağım. Bunlar içinde en sık rastlananları sıralayacak olursak, tıkanırcasına yeme bozukluğu-bulimia nervoza – anoreksiya nervoza biçiminde sıralanabilir.
ANOREKSİYA NERVOZA
Bu tanıya sahip bireyler, yiyecek alımını gözle görülür bir farkla azaltırlar, kilo almaktan ve obez olmaktan hayli korkarlar ve olağan dışı bir zayıflıkları olmalarına karşın kendilerini şişman olarak görürler. Bu da vücut algılarında önemli bir çarpıklık olduğunun göstergesidir. Kendilerini aynada şişman olarak gördükleri ve buna inandıkları için, yakınlarının hatta uzmanların bile, sonun altında bir zayıflığa sahip olduğunu ikna etmeleri pek zorlaşır. Bunun yanı sıra bu bireylerde gün ortasında ağır antrenmanlar , kusma ve müshil (laksatif) ile yediklerini çıkarma davranışları görülmektedir.
AN’si olan hastalar öbür sıhhat problemlerini da birlikteinde getirirler. Hastada menstrüasyonun kesilmesi, yavaş kalp atışı, düşük tansiyon, anemi, kemik yoğunluğunun azalması, EKG deki değişim, üzere problemlerle karşılaştıkları görülebilmektedir. Ne yazık ki bu hastalık daha önemli boyutla, mevtle sonuçlanabilmektedir. Bu yüzden de erken teşhis ve tedavi, hayati değer taşımaktadır.
BULİMİYA (BULİMİA) NERVOZA
Bulumia teşhisine anoreksiya teşhisinden daha epeyce karşılaşılır. Bu hastalar, olağan bir öğünde olağanda tükettiklerinin epey daha fazlasını tüketirler ve bundan pişmanlık duyup yediklerinin hepsini çıkarırlar. Genel olarak gerilim ve depresyon sebebiyle denetimsiz yeme görülür. Bu denetimsiz yeme davranışlarından utandıkları için de yemeklerini yalnız başına yemeyi tercih ederler. kimi vakit o kadar hayli yerler ki, olağan dışı ve ziyadesiyle rahatsız edici bir tokluk hissi yaşarlar. Bu tıkınırcasına yeme her vakit görülmeyebilir.
Anoreksiyadan farklı olarak çarpık vücut algıları yoktur. Yani şişman olmasa da şişman olduklarını düşünmezler. Bu hastalarda kilolu ya da olağan seviyede kiloyu gorebilirsiniz.
Kusma davranışından kaynaklı, alt dişlerinin mineleri yok olabilir. tıpkı vakitte müshil(laksatif) ya da diğer ilaçlar da kullanabilirler. Kimilerinde çok antrenman yapma da görülebilir. Tıkınmaları içinde hiç bir şey tüketmeyen hastalar da görülebilir. Ama şimdi hepsinde kusma davranışı görülür.
TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU
Telafi edici bir davranışı gerektirmeden (kusma, çok idman yapma, müshil kullanma) , denetimini kaybetmiş bir biçimde, tek seferde olağanda tüketebileceğinden çok daha fazlasını tıkınırcasına tüketir. Bu durum suçluluğa ve oburlarının yanında yeme davranışını gerçekleştirememeye sebep olabilir.
Tıkanırcasına yeme bozukluğu kısmen kalıtsal olmakla birlikte , ekseriyetle diyetin bozulmasıyla, ıstırap ve tasayla başlar. Yemek yeme davranışını gerçekleştirmek için aç bulunmasına gerek yoktur ve süratli yediği için de mide çok dolup rahatsızlık verene kadar bu davranışı devam ettirir.
PİKA
Hasta yemek için uygun olmayan şeyler tüketir. Toprak, plastik, sabun, tebeşir üzere eserleri tüketir ve bunların çeşitliliği vakit içinde değişir. Ekseriyetle küçük çocuklarda ve gebelerde görülebilmektedir. Bilhassa otistik çocuklarda ve zihinsel pürüzü olan hastalarda pika daha epeyce görülür. Bu duruma çoklukla demir eksikliği sebep olabilmektedir ve kararında pek fazlaca hastalığı birlikteinde getirir. Tedavisi için eksik olan demir yahut öbür minerallerin eksikliğinin tedavisi ile başlanır.
RUMİNASYON
Kişi daima olarak yediği yiyeceği midesinden geri çıkarır ve yeniden tekrar çiğner.
KAÇINGAN/KISITLI YİYECEK ALIMI BOZUKLUĞU
Kişinin yeteri kadar yemek tüketememesinden kaynaklı kilo kaybı ve kilo alamama sorunudur.
*Anoreksiya Nervoza
*Bulimiya (Bulimia) Nervoza
*Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu
*Pika
*Ruminasyon ( Geri Çıkarma-Geviş Getirme Bozukluğu)
*Kaçıngan / Kısıtlı Yiyecek Alımı Bozukluğu
*Tanımlanmış yahut Tanımlanmamış Öteki Beslenme ve Yeme Bozuklukları
bir epeyce davranış üzere yeme davranışında da çoka kaçıldığında tehlikeli olabilir hatta ölümcül boyutlara yol açabilir.
Bunları teker teker açıklamakla bir arada daha ağır karşılaştığımız Anoreksiya, bulimia ve tıkanırcasına yeme bozukluğu üzerinde duracağım. Bunlar içinde en sık rastlananları sıralayacak olursak, tıkanırcasına yeme bozukluğu-bulimia nervoza – anoreksiya nervoza biçiminde sıralanabilir.
ANOREKSİYA NERVOZA
Bu tanıya sahip bireyler, yiyecek alımını gözle görülür bir farkla azaltırlar, kilo almaktan ve obez olmaktan hayli korkarlar ve olağan dışı bir zayıflıkları olmalarına karşın kendilerini şişman olarak görürler. Bu da vücut algılarında önemli bir çarpıklık olduğunun göstergesidir. Kendilerini aynada şişman olarak gördükleri ve buna inandıkları için, yakınlarının hatta uzmanların bile, sonun altında bir zayıflığa sahip olduğunu ikna etmeleri pek zorlaşır. Bunun yanı sıra bu bireylerde gün ortasında ağır antrenmanlar , kusma ve müshil (laksatif) ile yediklerini çıkarma davranışları görülmektedir.
AN’si olan hastalar öbür sıhhat problemlerini da birlikteinde getirirler. Hastada menstrüasyonun kesilmesi, yavaş kalp atışı, düşük tansiyon, anemi, kemik yoğunluğunun azalması, EKG deki değişim, üzere problemlerle karşılaştıkları görülebilmektedir. Ne yazık ki bu hastalık daha önemli boyutla, mevtle sonuçlanabilmektedir. Bu yüzden de erken teşhis ve tedavi, hayati değer taşımaktadır.
BULİMİYA (BULİMİA) NERVOZA
Bulumia teşhisine anoreksiya teşhisinden daha epeyce karşılaşılır. Bu hastalar, olağan bir öğünde olağanda tükettiklerinin epey daha fazlasını tüketirler ve bundan pişmanlık duyup yediklerinin hepsini çıkarırlar. Genel olarak gerilim ve depresyon sebebiyle denetimsiz yeme görülür. Bu denetimsiz yeme davranışlarından utandıkları için de yemeklerini yalnız başına yemeyi tercih ederler. kimi vakit o kadar hayli yerler ki, olağan dışı ve ziyadesiyle rahatsız edici bir tokluk hissi yaşarlar. Bu tıkınırcasına yeme her vakit görülmeyebilir.
Anoreksiyadan farklı olarak çarpık vücut algıları yoktur. Yani şişman olmasa da şişman olduklarını düşünmezler. Bu hastalarda kilolu ya da olağan seviyede kiloyu gorebilirsiniz.
Kusma davranışından kaynaklı, alt dişlerinin mineleri yok olabilir. tıpkı vakitte müshil(laksatif) ya da diğer ilaçlar da kullanabilirler. Kimilerinde çok antrenman yapma da görülebilir. Tıkınmaları içinde hiç bir şey tüketmeyen hastalar da görülebilir. Ama şimdi hepsinde kusma davranışı görülür.
TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU
Telafi edici bir davranışı gerektirmeden (kusma, çok idman yapma, müshil kullanma) , denetimini kaybetmiş bir biçimde, tek seferde olağanda tüketebileceğinden çok daha fazlasını tıkınırcasına tüketir. Bu durum suçluluğa ve oburlarının yanında yeme davranışını gerçekleştirememeye sebep olabilir.
Tıkanırcasına yeme bozukluğu kısmen kalıtsal olmakla birlikte , ekseriyetle diyetin bozulmasıyla, ıstırap ve tasayla başlar. Yemek yeme davranışını gerçekleştirmek için aç bulunmasına gerek yoktur ve süratli yediği için de mide çok dolup rahatsızlık verene kadar bu davranışı devam ettirir.
PİKA
Hasta yemek için uygun olmayan şeyler tüketir. Toprak, plastik, sabun, tebeşir üzere eserleri tüketir ve bunların çeşitliliği vakit içinde değişir. Ekseriyetle küçük çocuklarda ve gebelerde görülebilmektedir. Bilhassa otistik çocuklarda ve zihinsel pürüzü olan hastalarda pika daha epeyce görülür. Bu duruma çoklukla demir eksikliği sebep olabilmektedir ve kararında pek fazlaca hastalığı birlikteinde getirir. Tedavisi için eksik olan demir yahut öbür minerallerin eksikliğinin tedavisi ile başlanır.
RUMİNASYON
Kişi daima olarak yediği yiyeceği midesinden geri çıkarır ve yeniden tekrar çiğner.
KAÇINGAN/KISITLI YİYECEK ALIMI BOZUKLUĞU
Kişinin yeteri kadar yemek tüketememesinden kaynaklı kilo kaybı ve kilo alamama sorunudur.