Atak ortaya çıkmadan kimi belirtiler görülür, mesela uyku bozuklukları başlar; bu biçimde durumlara karşı ailenin uyanık olması, hastanın hekimini hasta hakkında bilgilendirmesi, hastaya erken müdahale edilip erken biçimde tedavi edilmesi açısından kıymetlidir.
ÇEVREMİZDE bulunan birtakım insanların gelirlerinin fazlaca üstünde harcamalar yaptıklarını ve borç yükü altına girdiklerini görüyor yahut duyuyoruz. Bu üzere hesapsız yapılan çok harcama davranışının altında ruhsal meseleler yatmakta olabilir. Bu şahıslar, yapmış oldukları çok harcamaların bir rahatsızlık kararı olduğunu bilmiyor yahut yapmış oldukları davranışların olağan olduğunu argüman ediyor olabilirler.
“Bipolar bozukluk” olarak tanımlanan bu hastalığın mani devrinde, hastalar kendilerini fazlaca memnun, enerjik, kıpır kıpır ve yerinde duramayan bir ruh hâlinde hissettikleri için çok para harcama, cebindeki parasını dağıtma, bankadan krediler çekip oburlarının muhtaçlıkları için harcama, gayrimenkullerini satışa çıkarma üzere davranışlar gösterebilirler. Sonuç olarak bu durumdan yalnızca kişinin kendisi değil, aile ve etrafındaki beşerler da etkilenir. Aile ortasında çatışma ve uyuşmazlıklar yaşanır.
Mani devrinde para harcama davranışı epey fazla artar; kimi vakit o denli borçlar yaparlar ki atak geçtikten daha sonra, “Ben ne yapmışım? Bu harcamaları ben mi yaptım?” diye pişmanlık duyarlar.
Bipolar bozukluk nedir?
Bipolar bozukluk, öteki bir ismiyle “manik depresif bozukluk”, kişinin ruh hâli, gücü, konsantrasyonu ve günlük yapılan aktivitelerini yerine getirme maharetini etkileyen ruhsal bir rahatsızlıktır.
Bipolar bozukluk, özetlemek gerekirse “maniden depresyona kadar uzanan ruh hâlindeki çok değişiklikler” olarak tanımlanır. Vakit zaman bu şahısların ruh hâlinde iniş ve çıkışlar olduğu üzere, bu şahısların olağan ruh hâlinde oldukları periyotlar de olabilir. Öteki bir ismiyle “iki uçlu his durum bozukluğu” yani “çift ruh hâli değişimi” de diyebiliriz buna.
Bipolar bozukluk, mühleti uzun ve karmaşık bir his durum hastalığıdır. Manik, hipomanik ve depresif ataklar olarak ortaya çıkabilir. Hasta olmayan insanların ruh hâllerinde (anî) iniş çıkışlar olmaz. Ama bipolar bozukluk tanısı almış hastaların ruh hâllerinde, gündelik hayatlarını etkileyecek biçimde iniş çıkışlar olduğu gözlenebilir.
Bipolar bozukluk niye kaynaklanır?
Kesin sebebi bilinmemekle bir arada, ailede, birinci derecede yakın akrabalarda var ise görülme oranı yüzde 25’tir. Genetik olması değerli olmakla birlikte tek sebep bu değildir. Tek yumurta ikizlerinden birinde bipolar bozukluk var ise, öteki ikizde bu hastalığın görülme mümkünlüğü yüzde 45’e, hatta yüzde 60’a kadar yükselmektedir. Yapılan araştırmalar, bu hastalığın beyindeki birtakım biyokimyasal unsurlardaki bir dengesizliğin kararı olduğunu düşündürmektedir.
Bipolar bozukluk, çoklukla 15-24 yaş içinde görülür ve ekseriyetle hayat uzunluğu sürer. Her yaşta görülebilir (7’den 77’ye) lakin en sık 20’li yaşların başında başlar. Bayan ve erkek içinde görülme sıklığı açısından bir fark yoktur. Bu hastalığın devirlerine göz atacak olursak, bir tanesi taşkınlık (mani), başkası ise çökkünlük (depresyon) devridir. Hastalığın birbirine zıt iki evresi vardır.
Mani yahut taşkınlık periyodu, his durumun fazlaca yükseldiği, hastanın çok coşkulu ve memnun olduğu devirlerdir. bu vakitte hastanın zihninde abartılı kanılar âdeta yarış ortasında olur. Ayağı yere basmayan projeler, büyük fikirler, kendini çok enerjik hissetme, uyku gereksiniminde azalma, bir iki saatlik uyku ile ayakta kalabilme, hatta uykuya gereksinimi olmadığını söyleme, sonunu düşünmeden değerli kararlar alma eğilimi, fazlaca fazla para harcama, hızlı otomobil kullanma üzere belirtileri örnek olarak verebiliriz.
Bipolar bozukluğun mani devri belirtileri şunlardır: Daima heyecanlı hissetmek, çok derecede enerjik hissetmek, optimistlik, az uyumak, fikir değişimindeki sürat, süratli konuşmak, cinsel istekte artış, dikkat dağınıklığı, iştah sorunu, alkol ve uyuşturucu kullanmak…
Bipolar bozukluğun depresyon devri belirtileriyse şunlardır: Güç düşüklüğü, ümitsizlik hissi, unutkanlık, iştah sorunları, hiç bir şeyden zevk alamamak, yorgunluk, aileden ve yakın etraftan uzaklaşmak, kendini kıymetsiz hissetmek, içe kapanıklık…
Mani periyodunda birtakım hastalar dayanılmaz fikirlerinin olduğunu, eşsiz işler yapacaklarını söyleyerek tedavi olmayı reddedebilirler. Dürtüsel hareket ettikleri için alacakları yanlış kararlar yahut uygunsuz iş mutabakatları, hasta ve ailesini ıstıraba sokmaktadır. Depresyon devrinde ise mani devrinin tam zıddı bir ruh hâli gözlemlenir. bu vakitte ıstırap, ağlama, değersizlik, suçluluk üzere sorunlar ortaya çıkabilir. Buna ek olarak, intihar teşebbüsünde bulunabilirler.
Ailenin de bu hastalık hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Hastaya nasıl davranmaları gerektiği ve yaşanması olası durumlar karşısında nasıl önlemler alınması gerektiğini öğrenerek, hem kendileri bilinçlenmiş olacak, birebir vakitte hastanın davranışlarının bir hastalık kararı olduğunu kabul edip şuurlu biçimde yaklaşmış olacaklardır. Bu hastalık hakkında meskende aile, okulda öğretmen, iş yerinde patron bilgi sahibi değilse, hastanın ömrü daha da zorlaşıyor. Hasta, kendisinden beklenti ortasında olan insanların beklentisini yerine getiremez ve bu biçimdece sırtındaki yük ağırlaşır, bu yükün altında ezilir. hayatış olduğu başarısızlıkların hastalığından dolayı olduğunu anlattığı vakit ise öğretmeni yahut patronu kendisine inanmayabilir. Bu durumda hasta kendisini işe yaramaz, hiç bir şeyi beceremeyen biri olarak görüp içine kapanır.
Bu hastalığa sahip olmak yahut bu hastalığı yaşıyor olmak, kimsenin kusuru ya da hatası değildir. Kendinizi ya da bir diğerini suçlamayın! “bu biçimde bir hastalık var ve bununla yaşamaya alışmalıyım” diyerek, kabullenip şuurlu hareket edildiği sürece üstesinden gelinemeyecek sorun yoktur. Burada hastanın ailesine de sorumluluk düşüyor. Onu anlamaya çalışmak, takviye olmak, sevildiğini hissettirmek epey önemli! Zira bu hastalar hayli kırılgan oluyor, etraflarındaki insanların kendilerini anlamadıklarını, kendilerinden beklenti ortasında olduklarını, mesela “Bir an evvel okulunu bitirip iş bul, bir işe girip tertipli çalış” üzere istek ve beklentileri olduğunu söylüyorlar. Atak periyotlarında bu beklentiler kişiyi epey zorluyor.
Bipolar bozuklukta tedavi şekilleri
Bipolar bozukluk tedavisi, kişinin yaşına ve durumuna bakılarak farklı tedavi plânıyla uygulanmaktadır. Bu plân psikiyatrist eşliğinde yapılmalıdır.
Bu hastalığın tedavisinde asıl kıymetli olan, esirgeyici tedavidir. Zira ataklar geçicidir fakat yenidenlama riski her vakit vardır. Ataklar başlamadan belirtilerin tanınması ve vakit kaybetmeden hekim ile irtibata geçilmesi, esirgeyici tedavide temeldir.
Bipolar bozukluğun manik, ağır depresif, intihar riski ve önemli saldırganlık eğilimi olan devirlerinde kesinlikle hastanın hastaneye yatırılarak tedavi olması gerekir. Hasta ve etrafı açısından bu durum kıymet taşımaktadır.
Tedavideki temel amaç, kişinin his durumunu stabil hâle getirebilmek, his durumunu dengeleyebilmektir. Yani mani ve depresyon ataklarını engelleyebilmektir. Yahut bir biçimde atak gerçekleşmişse o atağı tedavi etmektir.
Takip ve tedavi sürecinde ailenin rolü büyüktür. Ailenin hastalık hakkında bilgi sahibi olması, hastaya gereken toplumsal takviyesi sağlayabilmesi epeyce değerlidir. Atak ortaya çıkmadan kimi belirtiler görülür, mesela uyku bozuklukları başlar; bu biçimde durumlara karşı ailenin uyanık olması, hastanın hekimini hasta hakkında bilgilendirmesi, hastaya erken müdahale edilip erken biçimde tedavi edilmesi açısından değerlidir.
Ve sevgi, en kuvvetli ilâçtır!
Sağlıklı, memnun ve huzurlu günler dilerim…
ÇEVREMİZDE bulunan birtakım insanların gelirlerinin fazlaca üstünde harcamalar yaptıklarını ve borç yükü altına girdiklerini görüyor yahut duyuyoruz. Bu üzere hesapsız yapılan çok harcama davranışının altında ruhsal meseleler yatmakta olabilir. Bu şahıslar, yapmış oldukları çok harcamaların bir rahatsızlık kararı olduğunu bilmiyor yahut yapmış oldukları davranışların olağan olduğunu argüman ediyor olabilirler.
“Bipolar bozukluk” olarak tanımlanan bu hastalığın mani devrinde, hastalar kendilerini fazlaca memnun, enerjik, kıpır kıpır ve yerinde duramayan bir ruh hâlinde hissettikleri için çok para harcama, cebindeki parasını dağıtma, bankadan krediler çekip oburlarının muhtaçlıkları için harcama, gayrimenkullerini satışa çıkarma üzere davranışlar gösterebilirler. Sonuç olarak bu durumdan yalnızca kişinin kendisi değil, aile ve etrafındaki beşerler da etkilenir. Aile ortasında çatışma ve uyuşmazlıklar yaşanır.
Mani devrinde para harcama davranışı epey fazla artar; kimi vakit o denli borçlar yaparlar ki atak geçtikten daha sonra, “Ben ne yapmışım? Bu harcamaları ben mi yaptım?” diye pişmanlık duyarlar.
Bipolar bozukluk nedir?
Bipolar bozukluk, öteki bir ismiyle “manik depresif bozukluk”, kişinin ruh hâli, gücü, konsantrasyonu ve günlük yapılan aktivitelerini yerine getirme maharetini etkileyen ruhsal bir rahatsızlıktır.
Bipolar bozukluk, özetlemek gerekirse “maniden depresyona kadar uzanan ruh hâlindeki çok değişiklikler” olarak tanımlanır. Vakit zaman bu şahısların ruh hâlinde iniş ve çıkışlar olduğu üzere, bu şahısların olağan ruh hâlinde oldukları periyotlar de olabilir. Öteki bir ismiyle “iki uçlu his durum bozukluğu” yani “çift ruh hâli değişimi” de diyebiliriz buna.
Bipolar bozukluk, mühleti uzun ve karmaşık bir his durum hastalığıdır. Manik, hipomanik ve depresif ataklar olarak ortaya çıkabilir. Hasta olmayan insanların ruh hâllerinde (anî) iniş çıkışlar olmaz. Ama bipolar bozukluk tanısı almış hastaların ruh hâllerinde, gündelik hayatlarını etkileyecek biçimde iniş çıkışlar olduğu gözlenebilir.
Bipolar bozukluk niye kaynaklanır?
Kesin sebebi bilinmemekle bir arada, ailede, birinci derecede yakın akrabalarda var ise görülme oranı yüzde 25’tir. Genetik olması değerli olmakla birlikte tek sebep bu değildir. Tek yumurta ikizlerinden birinde bipolar bozukluk var ise, öteki ikizde bu hastalığın görülme mümkünlüğü yüzde 45’e, hatta yüzde 60’a kadar yükselmektedir. Yapılan araştırmalar, bu hastalığın beyindeki birtakım biyokimyasal unsurlardaki bir dengesizliğin kararı olduğunu düşündürmektedir.
Bipolar bozukluk, çoklukla 15-24 yaş içinde görülür ve ekseriyetle hayat uzunluğu sürer. Her yaşta görülebilir (7’den 77’ye) lakin en sık 20’li yaşların başında başlar. Bayan ve erkek içinde görülme sıklığı açısından bir fark yoktur. Bu hastalığın devirlerine göz atacak olursak, bir tanesi taşkınlık (mani), başkası ise çökkünlük (depresyon) devridir. Hastalığın birbirine zıt iki evresi vardır.
Mani yahut taşkınlık periyodu, his durumun fazlaca yükseldiği, hastanın çok coşkulu ve memnun olduğu devirlerdir. bu vakitte hastanın zihninde abartılı kanılar âdeta yarış ortasında olur. Ayağı yere basmayan projeler, büyük fikirler, kendini çok enerjik hissetme, uyku gereksiniminde azalma, bir iki saatlik uyku ile ayakta kalabilme, hatta uykuya gereksinimi olmadığını söyleme, sonunu düşünmeden değerli kararlar alma eğilimi, fazlaca fazla para harcama, hızlı otomobil kullanma üzere belirtileri örnek olarak verebiliriz.
Bipolar bozukluğun mani devri belirtileri şunlardır: Daima heyecanlı hissetmek, çok derecede enerjik hissetmek, optimistlik, az uyumak, fikir değişimindeki sürat, süratli konuşmak, cinsel istekte artış, dikkat dağınıklığı, iştah sorunu, alkol ve uyuşturucu kullanmak…
Bipolar bozukluğun depresyon devri belirtileriyse şunlardır: Güç düşüklüğü, ümitsizlik hissi, unutkanlık, iştah sorunları, hiç bir şeyden zevk alamamak, yorgunluk, aileden ve yakın etraftan uzaklaşmak, kendini kıymetsiz hissetmek, içe kapanıklık…
Mani periyodunda birtakım hastalar dayanılmaz fikirlerinin olduğunu, eşsiz işler yapacaklarını söyleyerek tedavi olmayı reddedebilirler. Dürtüsel hareket ettikleri için alacakları yanlış kararlar yahut uygunsuz iş mutabakatları, hasta ve ailesini ıstıraba sokmaktadır. Depresyon devrinde ise mani devrinin tam zıddı bir ruh hâli gözlemlenir. bu vakitte ıstırap, ağlama, değersizlik, suçluluk üzere sorunlar ortaya çıkabilir. Buna ek olarak, intihar teşebbüsünde bulunabilirler.
Ailenin de bu hastalık hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Hastaya nasıl davranmaları gerektiği ve yaşanması olası durumlar karşısında nasıl önlemler alınması gerektiğini öğrenerek, hem kendileri bilinçlenmiş olacak, birebir vakitte hastanın davranışlarının bir hastalık kararı olduğunu kabul edip şuurlu biçimde yaklaşmış olacaklardır. Bu hastalık hakkında meskende aile, okulda öğretmen, iş yerinde patron bilgi sahibi değilse, hastanın ömrü daha da zorlaşıyor. Hasta, kendisinden beklenti ortasında olan insanların beklentisini yerine getiremez ve bu biçimdece sırtındaki yük ağırlaşır, bu yükün altında ezilir. hayatış olduğu başarısızlıkların hastalığından dolayı olduğunu anlattığı vakit ise öğretmeni yahut patronu kendisine inanmayabilir. Bu durumda hasta kendisini işe yaramaz, hiç bir şeyi beceremeyen biri olarak görüp içine kapanır.
Bu hastalığa sahip olmak yahut bu hastalığı yaşıyor olmak, kimsenin kusuru ya da hatası değildir. Kendinizi ya da bir diğerini suçlamayın! “bu biçimde bir hastalık var ve bununla yaşamaya alışmalıyım” diyerek, kabullenip şuurlu hareket edildiği sürece üstesinden gelinemeyecek sorun yoktur. Burada hastanın ailesine de sorumluluk düşüyor. Onu anlamaya çalışmak, takviye olmak, sevildiğini hissettirmek epey önemli! Zira bu hastalar hayli kırılgan oluyor, etraflarındaki insanların kendilerini anlamadıklarını, kendilerinden beklenti ortasında olduklarını, mesela “Bir an evvel okulunu bitirip iş bul, bir işe girip tertipli çalış” üzere istek ve beklentileri olduğunu söylüyorlar. Atak periyotlarında bu beklentiler kişiyi epey zorluyor.
Bipolar bozuklukta tedavi şekilleri
Bipolar bozukluk tedavisi, kişinin yaşına ve durumuna bakılarak farklı tedavi plânıyla uygulanmaktadır. Bu plân psikiyatrist eşliğinde yapılmalıdır.
Bu hastalığın tedavisinde asıl kıymetli olan, esirgeyici tedavidir. Zira ataklar geçicidir fakat yenidenlama riski her vakit vardır. Ataklar başlamadan belirtilerin tanınması ve vakit kaybetmeden hekim ile irtibata geçilmesi, esirgeyici tedavide temeldir.
Bipolar bozukluğun manik, ağır depresif, intihar riski ve önemli saldırganlık eğilimi olan devirlerinde kesinlikle hastanın hastaneye yatırılarak tedavi olması gerekir. Hasta ve etrafı açısından bu durum kıymet taşımaktadır.
Tedavideki temel amaç, kişinin his durumunu stabil hâle getirebilmek, his durumunu dengeleyebilmektir. Yani mani ve depresyon ataklarını engelleyebilmektir. Yahut bir biçimde atak gerçekleşmişse o atağı tedavi etmektir.
Takip ve tedavi sürecinde ailenin rolü büyüktür. Ailenin hastalık hakkında bilgi sahibi olması, hastaya gereken toplumsal takviyesi sağlayabilmesi epeyce değerlidir. Atak ortaya çıkmadan kimi belirtiler görülür, mesela uyku bozuklukları başlar; bu biçimde durumlara karşı ailenin uyanık olması, hastanın hekimini hasta hakkında bilgilendirmesi, hastaya erken müdahale edilip erken biçimde tedavi edilmesi açısından değerlidir.
Ve sevgi, en kuvvetli ilâçtır!
Sağlıklı, memnun ve huzurlu günler dilerim…