Her çocuk dünyaya kendine has özelliklerle gelir. birebir vakitte doğduğu andan itibaren edindiği olumlu ve sağlıklı tecrübeler duygusal gelişmenine katkı sağlar. Bebeğin anne karnında olduğu periyottan itibaren duygusal kayıtları başlar. Bebek ebeveyni/birincil bakım vereni ile kurduğu bağlanma bağı doğrultusunda hislerini düzenleme mahareti geliştirir. Bu sebeple ebeveyn/birincil bakım veren ile kurulan kuvvetli, dengeli ve olumlu bağ his düzenleme maharetinin gelişimi için kıymetli bir faktördür.
Duygu düzenleme (regülasyon) maharetini özetlemek gerekirse zorlanılan bir durumla karşılaşıldığında dürtüsel bir reaksiyon vermek yerine durup niyet, davranış ve vücudu yöneterek en uygun yansıyı vermek olarak tanımlayabiliriz. Çocuklar dünyaya bu marifete sahip olarak gelmezler. Erken periyot olarak tanımladığımız 0-3 yaş devrinde daha dürtüsel davranma ve benmerkezci olma eğilimindedirler. Bahsedildiği üzere çocuğun bağlanma tarzı ve anne karnından itibaren ömürde edindiği tecrübeler his düzenleme maharetinin hangi seviyede gelişim göstereceği konusunda belirleyici olur.
Çocuğun davranışı ‘sorun’ değildir; yaşadığı sıkıntıya karşı gösterdiği reaksiyondur. Hislerini düzenleme marifeti gelişmemiş ve kendi kendini sakinleştirmeyi öğrenmemiş bir çocuk ‘sorun’ olarak tanımlanan davranışlar stantlar. Burada hatırlanması gereken; bu şekil davranışların gerilim altındaki beynin dışavurumu olduğudur. Bu noktada çocuğun ebeveyn/birincil bakım vereninin takviye ve rehberliğine muhtaçlığı vardır.
Duyguları düzenleme maharetinin gelişmesi hudutlara uyma, sorun çözme, beklemeye/ertelemeye tahammül etme hünerlerinin de gelişmesine katkıda bulunur. Tüm bunlar çocuğun akademik ve toplumsal alanlarda daha sağlıklı fonksiyon göstermesine yardımcı olur.
Çocuklara hislerini düzenlemeyi öğretmek için uygulanabilecek kimi teknikler;
Çocuklarda his farkındalığını geliştirmeye yardımcı kitap teklifleri;
Duygu düzenleme (regülasyon) maharetini özetlemek gerekirse zorlanılan bir durumla karşılaşıldığında dürtüsel bir reaksiyon vermek yerine durup niyet, davranış ve vücudu yöneterek en uygun yansıyı vermek olarak tanımlayabiliriz. Çocuklar dünyaya bu marifete sahip olarak gelmezler. Erken periyot olarak tanımladığımız 0-3 yaş devrinde daha dürtüsel davranma ve benmerkezci olma eğilimindedirler. Bahsedildiği üzere çocuğun bağlanma tarzı ve anne karnından itibaren ömürde edindiği tecrübeler his düzenleme maharetinin hangi seviyede gelişim göstereceği konusunda belirleyici olur.
Çocuğun davranışı ‘sorun’ değildir; yaşadığı sıkıntıya karşı gösterdiği reaksiyondur. Hislerini düzenleme marifeti gelişmemiş ve kendi kendini sakinleştirmeyi öğrenmemiş bir çocuk ‘sorun’ olarak tanımlanan davranışlar stantlar. Burada hatırlanması gereken; bu şekil davranışların gerilim altındaki beynin dışavurumu olduğudur. Bu noktada çocuğun ebeveyn/birincil bakım vereninin takviye ve rehberliğine muhtaçlığı vardır.
Duyguları düzenleme maharetinin gelişmesi hudutlara uyma, sorun çözme, beklemeye/ertelemeye tahammül etme hünerlerinin de gelişmesine katkıda bulunur. Tüm bunlar çocuğun akademik ve toplumsal alanlarda daha sağlıklı fonksiyon göstermesine yardımcı olur.
Çocuklara hislerini düzenlemeyi öğretmek için uygulanabilecek kimi teknikler;
Öncelikle çocuğunuza kendi hislerini tanıma ve tabir etme konusunda dayanak olun. Bir durum karşısında evvel ona ne hissettiğini sorun. Şayet hissini tanımakta ya da tabir etmekte zorlanıyorsa siz yardımcı olabilirisiniz. Örn. ‘Bu durum seni üzmüş olabilir diye düşünüyorum’ Hislerin engellenemeyeceği, geldiklerinde bir süre konuk olacakları ve daha sonra da gidecekleri hakkında çocuğunuzla sohbet edebilirsiniz.
Zorlayıcı bir durumla karşılaştığında çocuğunuzun evvel rahatlamasını sağlayın. Hissedilen olumsuz ve zorlayıcı hisler rahatlamadan tahlil üretmek mümkün olmaz. Çocuğunuzun kendisini rahatlatan kaynakları keşfetmesi için dayanak olun. Örneğin; içine rahatlatıcı şeyler koyabileceği bir kutu hazırlayabilirsiniz. Güzeline giden atıştırmalıklar, sevdiği bir koku, dokunmayı sevdiği-rahatlata bir materyal vb. koyabilirsiniz. Ayrıyeten konutunuzda sakinleşme/rahatlama köşesi oluşturabilirsiniz. Rahat minderlerin olduğu, sevdiği kitapları yanında bulundurduğunuz, sakin ve keyifli oyuncakların olduğu alanlar yaratabilirsiniz. Minik bir battaniye, pelüş oyuncaklar da sıcak ve gevşemeye yardım eden bir ortama katkı sağlar. Ayrıyeten çocuğunuz olumsuz hisler yaşarken yanında olmak, dayanağınızı hissettirmek değerlidir. ‘Sakinleştiğinde, Tüm bunlar geçtiğinde…’ formunda cümleler kurarak hislerin kalıcı olmadığı iletisini verebilirsiniz.
Duyguları düzenleme ve uygun yansılar verme konusunda çocuğunuza rol model olun. Kendi hayatınızdan tecrübeleri, his ve davranışlarınızı denetim ederek uygun yansılar vermeyi başardığınız örnekleri paylaşabilirsiniz.
Çocuklarda his farkındalığını geliştirmeye yardımcı kitap teklifleri;
Boşluk 3+-Anna Llenas
Duygular 3+-Libby Walden, Richard Jones
Üzüntü Kapını Çaldığında 3+-Eva Eland
Küçük Kalbimin İçindekiler 3+-Jo Witek, Christine Roussey
Duygular Mutfağı 4+-Marc Nemiroff, Jane Annunziata
Duygularıyla Arkadaş Olan Çocuk 4+-Dr. Lauren Rubenstein
Gönül Kuşu 4+-Michal Snunit
Duygularım 5+-Isabelle Filliozat
Noa, Kirpi ve Sarı 5+-Sepin İnceer
Çocuklar İçin Hislerle Bağlantı Hünerleri 3-12 yaş-Bonnie Thomas