Her ne kadar ailemizin ve çocukken yaşadığımız tecrübelerin değerli olduğunu bilsek de bu vakitte yaşanan çeşitli durumların yetişkin ömrümüzü nasıl etkilediğini birden fazla vakit fark edemiyoruz. Lakin biz fark edemesek de ailemizin davranışları bugünkü fikirlerimizi, davranışlarımızı, kararlarımızı ve hislerimizi değerli derecede etkilemektedir.
Çoklukla çocukluğumuzu düşünürken ailemizin “iyi” yahut “kötü” olduğu kararına varırız. Şayet ailede şiddet, istismar, hakaret, yok sayma yoksa “iyi” var ise “kötü”dür. Lakin bu tıp bir Siyah-Beyaz niyet formu gerçekliği tam olarak yansıtmamaktadır. Evet tahminen de ailede makûs kelam yoktu fakat uygun kelamlar ne kadar vardı? Evet tahminen duygusal olarak aşağılanmıyorduk fakat hislerimiz ne derece önemseniyordu? Kendimizi duygusal olarak bir kümenin modülü olarak hissettik mi yoksa hislerimizi ortamı geren anlamsız serzenişler olarak mı gördük?
Bilimsel çalışmalara baktığımız vakit keyifli ve fonksiyonel bir yetişkin olabilmemiz için sanılanın tersine ailemizin harika bulunmasına gerek olmadığını görüyoruz. Minimum muhtaçlığımız “Yeteri kadar iyi” bir aileye sahip olmak. İnsan olmanın tabiatı gereği aile bireylerimizin tamamının yanlışsız olmalarını bekleyemeyiz lakin şayet bu şahıslar “yeteri kadar” duygusal ve fizikî gereksinimlerimize karşılık verirlerse, ömrün karşımıza çıkaracağı olumsuz tecrübelere de o kadar hazırlıklı oluruz.
Pekala duygusal ihmal ne vakit ortaya çıkar? Şayet ebeveyn çocuğun hislerini ihmal ediyorsa, onları fark etmiyorsa, onlar hakkında soru sormuyor yahut anlamaya çalışmıyorsa duygusal bir dikkatsizliğin içine düşmüşüz demektir. Zira olumsuz bir durum yaşamamız için illaki orta da bize karşı makus bir davranışın bulunmasına gerek yoktur. Haklı bir hissimizin görmezden gelinmesi bile makus ve bedelsiz hissetmemiz için kafidir. Zira bakıma muhtaç canlılar olarak dünyaya gelen beşerler için “ilgi” yalnızca hoş bir his değil bununla birlikte hayatta kalmanın da anahtarıdır. Ağladığımızda annemizin ilgisi bizi sakinleştirir, ağladığımızda babamızın ilgisi bize itimat verir, sıkıldığımızda kardeşimizin ilgisi bizi eğlendirir. Artık tüm bu hislerin yok sayıldığını düşünelim. Birisi bizi ağlatmıyor lakin ağladığımızda rahatlatmıyor da. Bu durumda kendinizi nasıl hissederdiniz? Tahminen bu şahsa öfkelenebilirdiniz yahut ağladığınız için kendinizi suçlayabilirdiniz.
Maalesef ailedeki duygusal dikkatsizliğin en üzücü yanlarından birisi ebeveynlerin bu ihmalden birçok vakit haberinin dahi olmamasıdır. Bilhassa bizimki üzere kültürlerde hissin dışavurumu birçok vakit istenmeyen bir durumdur. Güçsüz yahut şımarık gözükmemek için hislerimizi fazla belirli etmememiz istenir. Herkes kendine verilen nazaranvi yerine getirip sorumluluğu sırtından atmalıdır. Aileniz karnınızı doyurur, sırtınızı giydirir ve üstünüze bir çatı koyarsa daha fazlasını istemek şımarıklık değil midir? Bunu çoğunlukla duymuşsunuzdur. “İyi baba” yahut “İyi anne” rolündeki kişinin yemeyip yediren içmeyip içiren kişi olarak tasviri oldukcatur zira bunlar “yeteri kadar iyi” olarak düşünülür. Fakat karnımızın doyması hayattaki her sorunu çözseydi karnı tok olan kimsenin üzgün, bıkkın, öfkeli ya da kayıtsız olması beklenmezdi.
Birden fazla vakit duygusal olarak ihmalkar ebeveynler yalnızca çocuklarının değil arkadaşlarının, akrabalarının hatta kendilerinin hislerini da ihmal etmektedirler. Zira onlar için hislerin üzerine düşünmek bile gereksiz yahut absürt gelebilir. Duygusal dikkatsizliği tehlikeli yapan da budur. Aile bireyleri ortada bir sorun goremeyebilirler zira ailedeki her insanın karnı tok, üstü başı ütülü ve sıhhati yerindedir. Fakat kimse bir oburuyla içten sohbetlere girmiyorsa, problemlerini ve onları üzen sıkıntıları paylaşmıyorsa ve yargılanmayacağını bilerek arasındakileri dökemiyorsa ortada bir sorun var demektir. Şayet bu durum çocukluktan beri devam ediyorsa ebeveynlerimizden hislerimizi nasıl düzenleyeceğimizi ve nerede nasıl reaksiyon vermemiz gerektiğini sıklıkla yeteri kadar öğrenememiş oluruz. Bu durumda da farklı seviyede bir his deneyimlediğimizde ne yapacağımızı bilemeyiz ve baş karışıklığını gideremeyiz.
Jonice Webb, ailenizde duygusal ihmalkarlığın varlığını gösterecek şu 8 maddeyi yazmıştır:
Maalesef aile üyelerini değiştirmek hayli lakin epeyce zordur. Bu tıp bir davranış örüntüsünü aksine çevirmeye çalışmaktansa, nitekim değiştirme gücümüz olan tek bir yere odaklanmalıyız: kendimize. Birden fazla vakit ailede yaşanılan bu durumlar hayatımızdaki öteki münasebetlerimize de sıçrar. Bizler de öbür insanların -veya kendimizin- hislerine kayıtsız kalırız. Onları görmezden gelir yahut üzerlerinde yeteri kadar durmayız. Kâğıt üzerinde misyonumuzu yerine getiririz lakin manalı bir bağ kurmayız.
Bir sorunu yenmenin birinci adımı onu fark etmekten geçer. Şayet bu meseleleri fark ettiyseniz korkmayın, bu biçimde bir durumu yaşayan ne birinci ne de son bireysiniz. bir epeyce insan bu biçimde durumları hayatış ve üstesinden gelmiştir. Değerli olan bu aksiliklerin tam zıttı yani “mükemmel” insan olmaya çalışmamaktır. “Mükemmellik” fikri bizi bir daha aksiliğe ve kaybetmeye götürecek yolun taşlarını dizer. Bunun yerine birinci başta da yazdığım üzere “yeteri kadar iyi” olmayı denememiz gerekir. Bunu bir kas üzere düşünmeliyiz. Nasıl ki spora başlayan beşerler direk olarak en ağır yükle başlamaz, vakit içinde yüklerini artırır, bizler de kaldırabileceğimiz duygusal yüklere odaklanır ve vakit içinde bu aralığı genişletiriz. İşe en evvel kendimizden başlar ve bunu başardıktan daha sonra başkalarına yardıma gideriz.
Bir daha sonraki aile toplantınızda yahut arkadaş buluşmanızda duygusal ihmalkarlığın unsurlarını deneyimlerseniz karşıtı bir tavır takının. Birinci adımı atan siz olun. Hislerinizden, meselelerinizden bahsedin. Bu sayede diğerlerine da örnek olabilirsiniz. Hislerden korkulmaması gerektiğini uygulayarak onlara da gösterirsiniz. Bu sayede aslında birçok kişinin hislerini paylaşmaktan ne kadar çekindiğini de gorebilirsiniz.
Çoklukla çocukluğumuzu düşünürken ailemizin “iyi” yahut “kötü” olduğu kararına varırız. Şayet ailede şiddet, istismar, hakaret, yok sayma yoksa “iyi” var ise “kötü”dür. Lakin bu tıp bir Siyah-Beyaz niyet formu gerçekliği tam olarak yansıtmamaktadır. Evet tahminen de ailede makûs kelam yoktu fakat uygun kelamlar ne kadar vardı? Evet tahminen duygusal olarak aşağılanmıyorduk fakat hislerimiz ne derece önemseniyordu? Kendimizi duygusal olarak bir kümenin modülü olarak hissettik mi yoksa hislerimizi ortamı geren anlamsız serzenişler olarak mı gördük?
Bilimsel çalışmalara baktığımız vakit keyifli ve fonksiyonel bir yetişkin olabilmemiz için sanılanın tersine ailemizin harika bulunmasına gerek olmadığını görüyoruz. Minimum muhtaçlığımız “Yeteri kadar iyi” bir aileye sahip olmak. İnsan olmanın tabiatı gereği aile bireylerimizin tamamının yanlışsız olmalarını bekleyemeyiz lakin şayet bu şahıslar “yeteri kadar” duygusal ve fizikî gereksinimlerimize karşılık verirlerse, ömrün karşımıza çıkaracağı olumsuz tecrübelere de o kadar hazırlıklı oluruz.
Pekala duygusal ihmal ne vakit ortaya çıkar? Şayet ebeveyn çocuğun hislerini ihmal ediyorsa, onları fark etmiyorsa, onlar hakkında soru sormuyor yahut anlamaya çalışmıyorsa duygusal bir dikkatsizliğin içine düşmüşüz demektir. Zira olumsuz bir durum yaşamamız için illaki orta da bize karşı makus bir davranışın bulunmasına gerek yoktur. Haklı bir hissimizin görmezden gelinmesi bile makus ve bedelsiz hissetmemiz için kafidir. Zira bakıma muhtaç canlılar olarak dünyaya gelen beşerler için “ilgi” yalnızca hoş bir his değil bununla birlikte hayatta kalmanın da anahtarıdır. Ağladığımızda annemizin ilgisi bizi sakinleştirir, ağladığımızda babamızın ilgisi bize itimat verir, sıkıldığımızda kardeşimizin ilgisi bizi eğlendirir. Artık tüm bu hislerin yok sayıldığını düşünelim. Birisi bizi ağlatmıyor lakin ağladığımızda rahatlatmıyor da. Bu durumda kendinizi nasıl hissederdiniz? Tahminen bu şahsa öfkelenebilirdiniz yahut ağladığınız için kendinizi suçlayabilirdiniz.
Maalesef ailedeki duygusal dikkatsizliğin en üzücü yanlarından birisi ebeveynlerin bu ihmalden birçok vakit haberinin dahi olmamasıdır. Bilhassa bizimki üzere kültürlerde hissin dışavurumu birçok vakit istenmeyen bir durumdur. Güçsüz yahut şımarık gözükmemek için hislerimizi fazla belirli etmememiz istenir. Herkes kendine verilen nazaranvi yerine getirip sorumluluğu sırtından atmalıdır. Aileniz karnınızı doyurur, sırtınızı giydirir ve üstünüze bir çatı koyarsa daha fazlasını istemek şımarıklık değil midir? Bunu çoğunlukla duymuşsunuzdur. “İyi baba” yahut “İyi anne” rolündeki kişinin yemeyip yediren içmeyip içiren kişi olarak tasviri oldukcatur zira bunlar “yeteri kadar iyi” olarak düşünülür. Fakat karnımızın doyması hayattaki her sorunu çözseydi karnı tok olan kimsenin üzgün, bıkkın, öfkeli ya da kayıtsız olması beklenmezdi.
Birden fazla vakit duygusal olarak ihmalkar ebeveynler yalnızca çocuklarının değil arkadaşlarının, akrabalarının hatta kendilerinin hislerini da ihmal etmektedirler. Zira onlar için hislerin üzerine düşünmek bile gereksiz yahut absürt gelebilir. Duygusal dikkatsizliği tehlikeli yapan da budur. Aile bireyleri ortada bir sorun goremeyebilirler zira ailedeki her insanın karnı tok, üstü başı ütülü ve sıhhati yerindedir. Fakat kimse bir oburuyla içten sohbetlere girmiyorsa, problemlerini ve onları üzen sıkıntıları paylaşmıyorsa ve yargılanmayacağını bilerek arasındakileri dökemiyorsa ortada bir sorun var demektir. Şayet bu durum çocukluktan beri devam ediyorsa ebeveynlerimizden hislerimizi nasıl düzenleyeceğimizi ve nerede nasıl reaksiyon vermemiz gerektiğini sıklıkla yeteri kadar öğrenememiş oluruz. Bu durumda da farklı seviyede bir his deneyimlediğimizde ne yapacağımızı bilemeyiz ve baş karışıklığını gideremeyiz.
Jonice Webb, ailenizde duygusal ihmalkarlığın varlığını gösterecek şu 8 maddeyi yazmıştır:
Ailenizle yaptığınız sohbetler çoklukla yüzeyseldir. Nadiren duygusal, manalı, size acı veren yahut olumsuz bahisleri onlarla paylaşırsınız. Hatta bu yüzden birden fazla vakit etkileşimleriniz sıkıcı hissettirir.
Ebeveynlerinize karşı orta ara açıklamayan bir öfke ve dargınlık hissi yaşarsınız (bunları deneyimlediğiniz için hatalı dahi hissedebilirsiniz)
Ailenizle görüşmeye memnun olacağınız ihtimali ile gidip, çoğunlukla kayıtsız yahut hayal kırıklığına uğramış olarak dönersiniz.
Aile ortasında yaşanan kişilerarası yahut güç meseleler ekseriyetle üstüne değinilmeden yok sayılır yahut görmezden gelinir.
kimi vakit kardeşlerinizin emin olamadığınız bir şey için kendi ortalarında rekabet ettikleri hissine kapılırsınız.
Aile bireyleri olumlu hislerini sözlerle değil hareketlerle gösterir (birisine onu sevdiğini söylemektense onun için bir şeyler yapmak).
Hisler, -belki olumsuz hisler lakin kimi vakit tüm hisler aile ortasındaki konuşulmayacak tabu bir bahis üzere görülür.
Aileniz ile birlikteken enteresan bir biçimde yalnız yahut dışlanmış hissedersiniz.
Maalesef aile üyelerini değiştirmek hayli lakin epeyce zordur. Bu tıp bir davranış örüntüsünü aksine çevirmeye çalışmaktansa, nitekim değiştirme gücümüz olan tek bir yere odaklanmalıyız: kendimize. Birden fazla vakit ailede yaşanılan bu durumlar hayatımızdaki öteki münasebetlerimize de sıçrar. Bizler de öbür insanların -veya kendimizin- hislerine kayıtsız kalırız. Onları görmezden gelir yahut üzerlerinde yeteri kadar durmayız. Kâğıt üzerinde misyonumuzu yerine getiririz lakin manalı bir bağ kurmayız.
Bir sorunu yenmenin birinci adımı onu fark etmekten geçer. Şayet bu meseleleri fark ettiyseniz korkmayın, bu biçimde bir durumu yaşayan ne birinci ne de son bireysiniz. bir epeyce insan bu biçimde durumları hayatış ve üstesinden gelmiştir. Değerli olan bu aksiliklerin tam zıttı yani “mükemmel” insan olmaya çalışmamaktır. “Mükemmellik” fikri bizi bir daha aksiliğe ve kaybetmeye götürecek yolun taşlarını dizer. Bunun yerine birinci başta da yazdığım üzere “yeteri kadar iyi” olmayı denememiz gerekir. Bunu bir kas üzere düşünmeliyiz. Nasıl ki spora başlayan beşerler direk olarak en ağır yükle başlamaz, vakit içinde yüklerini artırır, bizler de kaldırabileceğimiz duygusal yüklere odaklanır ve vakit içinde bu aralığı genişletiriz. İşe en evvel kendimizden başlar ve bunu başardıktan daha sonra başkalarına yardıma gideriz.
Bir daha sonraki aile toplantınızda yahut arkadaş buluşmanızda duygusal ihmalkarlığın unsurlarını deneyimlerseniz karşıtı bir tavır takının. Birinci adımı atan siz olun. Hislerinizden, meselelerinizden bahsedin. Bu sayede diğerlerine da örnek olabilirsiniz. Hislerden korkulmaması gerektiğini uygulayarak onlara da gösterirsiniz. Bu sayede aslında birçok kişinin hislerini paylaşmaktan ne kadar çekindiğini de gorebilirsiniz.