Ergenlik devri çocukluktan erişkinliğe geçişi sağlayan gelişimsel bir devir olup fizikî, ruhsal, hormonal ve toplumsal birfazlaca değişiklik olacaktır. bu vakitte büyüme ve gelişme süratle artmakta besin ve güç muhtaçlığı yükselmektedir. Ergenlik devri fizikî görünümün değer kazandığı ve bedenle ilgili hislerin değişiklik gösterdiği bir dönemdir. Son senelerda yapılan çalışmalarda, aile içi bağlantının ve toplumsal şartların, bilişsel, biyolojik ve ruhsal yatkınlığın, yeme bozukluğunu etkilediği ortaya çıkmıştır. Aile, davranışsal olarak rol modeldir yani ergenin beslenme tavırları, beden tartıları ve besin tüketimi konusunda değerli bir yeri vardır. Çoklukla çocuğun manzarasına çok ehemmiyet veren ve kilo denetimi konusunda bilhassa eleştirel sözlerde bulunan ailelerin çocuklarında tasa seviyesinin yüksek olduğu ve sık diyet yahut bulumik davranışların ortaya çıktığı gözlenmiştir. Toplumsal medya, aile ve arkadaş etrafı de bu gelişimsel devrin üzerinde baskı yaratmaktadır. Arkadaş kümelerinin da diyet konusunda baskı yahut görünüşe dayalı ayrımcılık yapması ergenlerin vücut imajını çok etkilemektedir.
Anoreksiya Nervoza: Zayıf bir vücuda sahip olma isteği ve şişmanlık konusunda çok kaygının danışanı kilo vermek hedefiyle çeşitli davranışlara (kusma, çok idman gibi) yönelten yeme bozukluğudur.
Bulimiya Nervoza: Vücut yükünü denetim etmeyi amaçlayan davranış biçimlerini kapsayan bir tablodur. Danışanların denetim edemediği çok yeme ataklarından daha sonra kilo almayı engellemek için (kusma, çok antrenman yahut lavman gibi) birtakım formların kullanılmasıdır.
Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu: Kişinin makul bir vakit ortasında (2 saatte bir gibi) ve birebir şartlarda birfazlaca kişinin yiyebileceğinden hayli fazla ölçüde yiyeceği kısa bir süre içerisinde tüketmesidir. Bu birden gelen atakların tesirini giderebilmek için, kendini kusmaya zorlaması, idrar söktürücü ilaçlar kullanımı yahut çok antrenman ile metabolizmayı hızlandırması üzere tedbirlerin alınmamasıdır.
Yeme bozukluğu olan ergenlerin ailelerinde daha fazla çatışma ve öfke, daha az yakınlık, daha az ahenk sağlama ve dayanak görülmektedir. Anoreksiya olan bireylerde daha yapışık aile alakaları ve ebeveyn bağlarında daha az özerklik, aile üyelerinden yüksek beklentiler görülmektedir. Beslenme kuvvetliğü ve sindirimle ilgili sorun yaşadıkları, yeme konusunda daha seçici/zor beğenir oldukları söylenebilir.
Bulimiya Nervoza da ise annelerin çocukları üzerinde daha fazla sözel denetim kullandığı söylenebilir. Ebeveynler çocukların kilosundan bağımsız olarak, çocukların yiyeceğe ulaşmasını kısıtlamakta ve yeme davranışlarını denetim etmektedir.
Ergenlerin yeme bozukluğu yaşamasının temelinde ekseriyetle ebeveynlerin yeme tavırları üzerinde kurdukları olumsuz denetim etme muhtaçlıkları vardır. Yiyeceklerin yasak besin haline gelmesi çocukların bu besine sevgisini daha da artırır. Bu denetim hali ileriki yaşlarda besin denetimine çok bir kıymet verildiği algısı yaratarak anoreksiya için risk faktörü oluşturur. hem de çocuğun mizaç özellikleriyle birleşerek yeme denetiminde yetersizliklere ve tıkanırcasına yeme ve bulimiya için risk olabilir.
Pekala, aileler ne yapabilir?
– Ebeveynlerin ergen üstündeki eleştirel yorumlarını azaltması gerekmektedir.
– Denetleme davranışlarının bir kenara bırakılması gerekiyor zira bu davranış çocukların baskı altında hissetmesine ve bu davranışların artmasına niye olmaktadır.
– Ergenlerin yeme bozukluğu göstermesinin temelinde dış dünyadaki şeyleri denetim altında tutmakta yaşadıkları kuvvetlik olabilir. Bu niçinle vücutlarını kendi denetimleri altında tutmaları, dış dünyaya nazaran daha kolay bir hale gelir. Bu noktada ebeveynlerin suçlamalarda ve çok müdahalelerde bulunmaması da kıymetlidir.
– Ebeveynler olarak ergenleri “Kilo al!” diye baskıda tutmaktan kaçının zira unutmayın ki kilo almaktan hayli korkuyorlar.
– Son olarak da, şayet gençlerde bu çeşit yeme ile ilgili sorunlar görmeye başladıysanız takviye almayı unutmayın. Bu üzere durumlarda her vakit erken adım atmak epey kıymetli.
Anoreksiya Nervoza: Zayıf bir vücuda sahip olma isteği ve şişmanlık konusunda çok kaygının danışanı kilo vermek hedefiyle çeşitli davranışlara (kusma, çok idman gibi) yönelten yeme bozukluğudur.
Bulimiya Nervoza: Vücut yükünü denetim etmeyi amaçlayan davranış biçimlerini kapsayan bir tablodur. Danışanların denetim edemediği çok yeme ataklarından daha sonra kilo almayı engellemek için (kusma, çok antrenman yahut lavman gibi) birtakım formların kullanılmasıdır.
Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu: Kişinin makul bir vakit ortasında (2 saatte bir gibi) ve birebir şartlarda birfazlaca kişinin yiyebileceğinden hayli fazla ölçüde yiyeceği kısa bir süre içerisinde tüketmesidir. Bu birden gelen atakların tesirini giderebilmek için, kendini kusmaya zorlaması, idrar söktürücü ilaçlar kullanımı yahut çok antrenman ile metabolizmayı hızlandırması üzere tedbirlerin alınmamasıdır.
Yeme bozukluğu olan ergenlerin ailelerinde daha fazla çatışma ve öfke, daha az yakınlık, daha az ahenk sağlama ve dayanak görülmektedir. Anoreksiya olan bireylerde daha yapışık aile alakaları ve ebeveyn bağlarında daha az özerklik, aile üyelerinden yüksek beklentiler görülmektedir. Beslenme kuvvetliğü ve sindirimle ilgili sorun yaşadıkları, yeme konusunda daha seçici/zor beğenir oldukları söylenebilir.
Bulimiya Nervoza da ise annelerin çocukları üzerinde daha fazla sözel denetim kullandığı söylenebilir. Ebeveynler çocukların kilosundan bağımsız olarak, çocukların yiyeceğe ulaşmasını kısıtlamakta ve yeme davranışlarını denetim etmektedir.
Ergenlerin yeme bozukluğu yaşamasının temelinde ekseriyetle ebeveynlerin yeme tavırları üzerinde kurdukları olumsuz denetim etme muhtaçlıkları vardır. Yiyeceklerin yasak besin haline gelmesi çocukların bu besine sevgisini daha da artırır. Bu denetim hali ileriki yaşlarda besin denetimine çok bir kıymet verildiği algısı yaratarak anoreksiya için risk faktörü oluşturur. hem de çocuğun mizaç özellikleriyle birleşerek yeme denetiminde yetersizliklere ve tıkanırcasına yeme ve bulimiya için risk olabilir.
Pekala, aileler ne yapabilir?
– Ebeveynlerin ergen üstündeki eleştirel yorumlarını azaltması gerekmektedir.
– Denetleme davranışlarının bir kenara bırakılması gerekiyor zira bu davranış çocukların baskı altında hissetmesine ve bu davranışların artmasına niye olmaktadır.
– Ergenlerin yeme bozukluğu göstermesinin temelinde dış dünyadaki şeyleri denetim altında tutmakta yaşadıkları kuvvetlik olabilir. Bu niçinle vücutlarını kendi denetimleri altında tutmaları, dış dünyaya nazaran daha kolay bir hale gelir. Bu noktada ebeveynlerin suçlamalarda ve çok müdahalelerde bulunmaması da kıymetlidir.
– Ebeveynler olarak ergenleri “Kilo al!” diye baskıda tutmaktan kaçının zira unutmayın ki kilo almaktan hayli korkuyorlar.
– Son olarak da, şayet gençlerde bu çeşit yeme ile ilgili sorunlar görmeye başladıysanız takviye almayı unutmayın. Bu üzere durumlarda her vakit erken adım atmak epey kıymetli.