Hisler; bizim iç ve dış dünyamızda vücudumuzla söz ettiğimiz reaksiyonlardır. Her birimizin hisleri kendine mahsustur. Yaşadığımız etraf, kişiliğimiz, travmalarımız, yani ruhsal yaşantımız birbirinden farklıdır. Herkes tıpkı olayı farklı yorumlayabilir, çeşitli hisler hissedebilir ve farklı yansılar verebilir. Örneğin; iki kanser hastası düşünelim: Biri kemoterapi sürecinde daha depresif, oburu daha sevinçli olabilir. Kıymetli olan hastanın hissini anlamak, ona eşlik edebilmek ve diğerleriyle kıyaslamamak.
Araştırmalar; sonsuz sayıda hissimiz olduğunu söz etse de Paul Ekman kozmik altı hissimiz olduğunu ifde eder. Bunlar; dehşet, öfke, ıstırap, memnunluk, şaşırma ve tiksinme. Bu hisleri herkes birebir biçimde hissetmiyor lakin tüm beşerler bu hisleri tıpkı yüz tabiriyle yansıtıyor. Örneğin; şaşıran bir insanın gözleri ve ağzı açıktır. Öfkeli birisinin kaşları çatık, bakışları serttir. Bu hisler doğduğumuz andan itibaren bilişlerden de evvel bizde var olan hislerdir. Yeni doğmuş bir bebek düşünelim. Muhtaçlıklarını, isteklerini ağlayarak söz eder, bunların doyurulmasıyla birlikte gülümseyerek rahat ve inançta olduğunu bize anlatır. Pekala ne oldu da yetişkin olduğumuzda niyetlerimizi epey uygun tahlil ederken, hislerimizi manalandırmakta ve söz etmekte zorlanır olduk?
Hislerin kültüre nazaran çeşitlilik göstermesi, his sözünün vücudumuzda farklı yansımasına yol açar. Bizim toplumumuzda cinsiyete nazaran kimi hisler baskılanırken, birtakım hisler da çok dozda tabir ediliyor. Örneğin, bayanlar ağlama hissini rahat tabir ederken, öfkelendiğinde ise bu duyguyu baskılayabiliyor. Erkeklerde ise bu durum tam karşıtı olarak açığa çıkıyor Baskılanan his vücudumuza olumsuz bir semptom olarak yansır. Sağlıklı söz edilemeyen hisler, kalp çarpıntısı, kusma, mide bulantısı üzere somatik belirtilerle tepki vermemize yol açar. Hislerimizi bastırmadan hakikat tabir edebilmemiz için çocuk yaştan itibaren duyguyu tabir etmeyi öğretmeliyiz. Bebeğin gereksinimlerini hislerle tabir etmesi bilişlerin varlığına karşın tabiri daha geç yaşlarda başladığı için hislerin varlığı en temelde başlar. Vakit ortasında bildiğimiz ve tanıdığımız hisleri kültürel niçinlerden dolayı baskılayarak kendimize yabancılaşmaktayız. bir müddetdir konuşmayan bir çocuğun neler yaşadığını hislerini gözlemleyerek anlayabiliriz. Örneğin; istismara uğrayan bir çocuk, gece kaygıyla uyanabilir, meskene bir yabancı geldiğinde ağlama krizine girebilir, hisleriyle yaşadıklarını tabir etmeye çalışabilir. Lakin şu unutulmamalı, bir çocuk kronik bir biçimde korkuyor yahut ağlıyorsa kesinlikle dikkate alınmalı. Zira hisler kısa sürer. Etkinliklerle, oyunlarla, okuldaki öğretmenlerin ve ebeveynlerin bilinçlendirilmesiyle birlikte his farkındalığı oluşturabiliriz.
Çocukların büyümesi, okul çağına gelmesiyle birlikte analitik zeka en önceliğimiz oldu. Günümüzde anne babaların emeli, zihinsel maharetleri ve lisan marifetlerini epey uygun kullanabilen çocuklar yetiştirebilmek. Kendini tanımayan, neyi istediğini, gereksiniminin ne olduğunu bilmeyen yetişkinler olduk. halbuki hislerini anlamayan, diğerlerinin ne hissettiğini önemsemeyen insanların çoğalması, empati problemini gündeme getirdi. Pekala ne yapmalıyız?
birinci vakit içinderda çocuklara, doğduğunda esasen bildikleri olan bu hisleri unutturmamak. Hislerini tabir etmelerine müsaade vermek. Hislerin cinsiyete göre değişmediğini anlatmak: Örneğin; kız çocuğunun kızmasına, erkek çocuğunun da ağlamasına müsaade vermek. Etkinlilerle his alıştırmaları yapmak, ne düşünüyorsun sorusu yerine ne hissediyorsun sorusunu sormak. Ağladığında yahut korktuğunda kızmamak, anlamaya tabir etmesine müsaade vermek. Korkak, sulu göz halinde çocuğu etiketlememek. Çocukları birbiriyle kıyaslamamak. Her çocuk biriciktir ve hisleri da kendine özeldir perspektifiyle sağlıklı bireyler yetiştirebilmek dileğiyle…
Araştırmalar; sonsuz sayıda hissimiz olduğunu söz etse de Paul Ekman kozmik altı hissimiz olduğunu ifde eder. Bunlar; dehşet, öfke, ıstırap, memnunluk, şaşırma ve tiksinme. Bu hisleri herkes birebir biçimde hissetmiyor lakin tüm beşerler bu hisleri tıpkı yüz tabiriyle yansıtıyor. Örneğin; şaşıran bir insanın gözleri ve ağzı açıktır. Öfkeli birisinin kaşları çatık, bakışları serttir. Bu hisler doğduğumuz andan itibaren bilişlerden de evvel bizde var olan hislerdir. Yeni doğmuş bir bebek düşünelim. Muhtaçlıklarını, isteklerini ağlayarak söz eder, bunların doyurulmasıyla birlikte gülümseyerek rahat ve inançta olduğunu bize anlatır. Pekala ne oldu da yetişkin olduğumuzda niyetlerimizi epey uygun tahlil ederken, hislerimizi manalandırmakta ve söz etmekte zorlanır olduk?
Hislerin kültüre nazaran çeşitlilik göstermesi, his sözünün vücudumuzda farklı yansımasına yol açar. Bizim toplumumuzda cinsiyete nazaran kimi hisler baskılanırken, birtakım hisler da çok dozda tabir ediliyor. Örneğin, bayanlar ağlama hissini rahat tabir ederken, öfkelendiğinde ise bu duyguyu baskılayabiliyor. Erkeklerde ise bu durum tam karşıtı olarak açığa çıkıyor Baskılanan his vücudumuza olumsuz bir semptom olarak yansır. Sağlıklı söz edilemeyen hisler, kalp çarpıntısı, kusma, mide bulantısı üzere somatik belirtilerle tepki vermemize yol açar. Hislerimizi bastırmadan hakikat tabir edebilmemiz için çocuk yaştan itibaren duyguyu tabir etmeyi öğretmeliyiz. Bebeğin gereksinimlerini hislerle tabir etmesi bilişlerin varlığına karşın tabiri daha geç yaşlarda başladığı için hislerin varlığı en temelde başlar. Vakit ortasında bildiğimiz ve tanıdığımız hisleri kültürel niçinlerden dolayı baskılayarak kendimize yabancılaşmaktayız. bir müddetdir konuşmayan bir çocuğun neler yaşadığını hislerini gözlemleyerek anlayabiliriz. Örneğin; istismara uğrayan bir çocuk, gece kaygıyla uyanabilir, meskene bir yabancı geldiğinde ağlama krizine girebilir, hisleriyle yaşadıklarını tabir etmeye çalışabilir. Lakin şu unutulmamalı, bir çocuk kronik bir biçimde korkuyor yahut ağlıyorsa kesinlikle dikkate alınmalı. Zira hisler kısa sürer. Etkinliklerle, oyunlarla, okuldaki öğretmenlerin ve ebeveynlerin bilinçlendirilmesiyle birlikte his farkındalığı oluşturabiliriz.
Çocukların büyümesi, okul çağına gelmesiyle birlikte analitik zeka en önceliğimiz oldu. Günümüzde anne babaların emeli, zihinsel maharetleri ve lisan marifetlerini epey uygun kullanabilen çocuklar yetiştirebilmek. Kendini tanımayan, neyi istediğini, gereksiniminin ne olduğunu bilmeyen yetişkinler olduk. halbuki hislerini anlamayan, diğerlerinin ne hissettiğini önemsemeyen insanların çoğalması, empati problemini gündeme getirdi. Pekala ne yapmalıyız?
birinci vakit içinderda çocuklara, doğduğunda esasen bildikleri olan bu hisleri unutturmamak. Hislerini tabir etmelerine müsaade vermek. Hislerin cinsiyete göre değişmediğini anlatmak: Örneğin; kız çocuğunun kızmasına, erkek çocuğunun da ağlamasına müsaade vermek. Etkinlilerle his alıştırmaları yapmak, ne düşünüyorsun sorusu yerine ne hissediyorsun sorusunu sormak. Ağladığında yahut korktuğunda kızmamak, anlamaya tabir etmesine müsaade vermek. Korkak, sulu göz halinde çocuğu etiketlememek. Çocukları birbiriyle kıyaslamamak. Her çocuk biriciktir ve hisleri da kendine özeldir perspektifiyle sağlıklı bireyler yetiştirebilmek dileğiyle…