Esprili
New member
“Notice” Kelimesine Duyarlı Bir Bakış: Görmek, Fark Etmek, Kabul Etmek
Arkadaşlar, selam. Bu başlığı açmamın nedeni sadece bir kelimeyi tartışmak değil; o kelimenin ardında gizlenen kültürel, toplumsal ve duygusal katmanları da görmek. “Notice” İngilizce’de “fark etmek, dikkat etmek, bir şeyi görmek” anlamına geliyor. Ancak bana kalırsa bu kelime sadece bir fiil değil, aynı zamanda bir farkındalık çağrısı. Çünkü “notice” etmek, sadece gözle görmek değil; aynı zamanda kalple fark etmek, adaletsizliği, dışlanmışlığı, görünmeyeni görmeye cesaret etmek demek.
Bugün “notice” kelimesini biraz farklı bir yerden okumak istiyorum: Toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet ekseninde. Çünkü “notice” etmemenin en ağır bedellerini çoğu zaman kadınlar, LGBTQ+ bireyler, azınlıklar ve “öteki” olarak tanımlanan gruplar ödüyor. Belki de hepimizin önce bu kelimeyi içselleştirmesi gerekiyor.
“Notice”in Kökeni: Gözden Kalbe Giden Yol
“Notice” Latince notitia kökünden gelir; “bilgi, tanıma, farkında olma” anlamını taşır. Dilbilimsel olarak bu, “bilmek” ile “görmek” arasında bir köprüdür. Yani bir şeyi “notice” ettiğimizde, onu sadece fark etmiyoruz—onu kabul ediyor, varlığını onaylıyoruz.
Toplumsal düzlemde bu, görmezden gelinmiş grupların görünür kılınması anlamına gelir. Bir kadın yönetici, bir trans sanatçı, bir engelli birey, bir göçmen işçi… hepsi “notice” edilmeyi, yani görülmeyi hak eder. Çünkü görülmeyen varlık, toplumsal bilinçte yok sayılır.
Toplumsal Cinsiyet Perspektifiyle Notice: Kadınlar ve Görünmeyen Emek
Kadınlar tarih boyunca “notice edilmeyen” emeğin taşıyıcıları olmuştur. Ev içi görünmeyen işler, bakım emeği, duygusal dengeyi koruma çabası—bunların çoğu toplumsal sistem tarafından fark edilmez. Kadınlar “yapıyor” ama görünmezler; sanki o işler kendiliğinden oluyormuş gibi.
Bu noktada “notice” etmek, bir feminist eyleme dönüşür:
- Bir annenin sabah 5’te kalkıp hazırladığı kahvaltıyı notice etmek,
- Kadınların iş yerinde mikro düzeyde yaşadığı ayrımcılığı notice etmek,
- Bir kadının “ben de varım” diyebilme cesaretini notice etmek…
Empati burada devreye girer. Kadınların empatik bakışı, “görünmeyeni” görme becerisiyle toplumsal dokuyu yeniden örer. Kadınlar fark ettikçe, toplum fark etmeyi öğrenir.
Erkeklerin Bakış Açısı: Çözüm Odaklı Notice Kültürü
Erkeklerin sosyal rollerinde çoğu zaman “analitik, çözüm üreten, yapısal” taraf ön plandadır. Bu, farkındalığın başka bir boyutudur. Bir erkek “notice” ettiğinde, genellikle “bunu nasıl düzeltebiliriz?” diye düşünür. Yani farkındalık eyleme dönüşür.
Ama bazen, duygusal katmanı eksik kalır. İşte bu noktada toplumsal cinsiyet rolleri birbirini tamamlayabilir: Kadının empatisiyle erkeğin çözümcülüğü birleştiğinde, farkındalık sadece bir duygu değil, dönüşüm gücü haline gelir.
Peki bu nasıl olur?
- Erkekler, kendi ayrıcalıklarını “notice” ettiklerinde, adalet duygusu güçlenir.
- Kadınların yaşadığı sistemik engelleri “notice” ettiklerinde, dayanışma doğar.
- Kurumlar ve ekipler, bu farkındalığı stratejik politikalarla desteklediğinde, kültür gerçekten değişir.
“Notice” Etmemenin Bedeli: Görmezden Gelinen Gerçeklikler
Bir şeyi notice etmemek, sadece bireysel bir körlük değil; toplumsal bir sessizliktir.
Görmediğimiz şiddet, yok saydığımız ayrımcılık, “bana dokunmayan yılan” konforu, sonunda hepimizi ısırır.
Toplumsal adaletin en büyük düşmanı kötülük değil, görmezden gelmedir.
Düşünün:
- Bir iş yerinde kadın çalışanların fikirleri sürekli “göz ardı” ediliyor.
- Bir okulda göçmen çocuklar sınıfta sessizce yalnız kalıyor.
- Bir sokakta trans bireyler dışlanıyor ama kimse “notice” etmiyor.
Bu örneklerin ortak noktası ne? Sessizlik. Yani fark etmeme.
Oysa birinin “ben seni fark ettim, buradasın” demesi, bir insanın tüm varoluşunu meşrulaştırabilir.
Çeşitlilik ve Dahil Etme: Notice Etmek, Alan Açmaktır
Çeşitlilik (diversity) sadece farklı kimliklerin bir arada bulunması değildir; asıl mesele, herkesin görülüp duyulduğu dahil edici (inclusive) bir ortam yaratmaktır.
Bir liderin, bir öğretmenin, bir arkadaşın görevi yalnızca herkese yer vermek değil, herkesin görünürlüğünü korumaktır.
“Notice” burada bir etik duruşa dönüşür.
Bir kadın mühendis “erkeklerin alanına girdiğinde”, bir engelli öğrenci sahneye çıktığında, bir göçmen genç “benim de fikrim var” dediğinde, onları “notice” etmek; yani fark edip desteklemek, toplumsal adaletin küçük ama güçlü adımlarıdır.
Sosyal Adalet Bağlamında Notice: Sessizliği Bozmak
Sosyal adalet, herkesin eşit fırsatlara sahip olduğu bir sistemin hayalini kurar. Ama bu hayal, fark etmeyle başlar.
Bir adaletsizliği fark etmeden onu düzeltemezsin.
O yüzden notice etmek, sosyal adaletin ilk adımıdır.
Kadınların maaş eşitsizliğini, LGBTQ+ bireylerin maruz kaldığı ayrımcılığı, işitme engellilerin erişim sorunlarını fark etmeden, çözüm üretemeyiz.
“Notice” burada bir bilinç değil, bir sorumluluktur.
Erkeklerin analitik gücüyle bu farkındalığı sistematik çözümlere dönüştürmesi; kadınların empatik gücüyle bu değişimi insani boyutta anlamlandırması, yeni bir toplumsal denge kurabilir.
Fark Etmenin Psikolojisi: Göz, Beyin ve Vicdan
Psikolojik açıdan notice, algı eşiğiyle ilgilidir. İnsan, ancak görmek istediğini görür.
Toplumsal cinsiyet normları, kültürel önyargılar bu algı eşiğini daraltır.
Bir erkek, cinsiyetçi bir şakayı “normal” sanabilir.
Bir kadın, kendisine yapılan mikro saldırıyı “abartıyorum galiba” diye bastırabilir.
İşte notice etmek, bu bilinç duvarlarını yıkmaktır.
Vicdanın gözünü açmak diyebiliriz.
Bunun için bazen bir konuşma, bazen bir yazı, bazen bir sessizlik yeter.
Ama asıl mesele, “ben fark ediyorum ve artık görmezden gelmeyeceğim” diyebilmektir.
Forumdaşlara Açık Davet: Siz Neyi Notice Ediyorsunuz?
Bu yazıyı bir son söz değil, bir çağrı olarak düşünün. Çünkü “notice” tek başına anlamlı değil; kolektif farkındalıkla güçleniyor.
Siz bu forumda neleri fark ediyorsunuz?
- Çevrenizde “görünmeyen” kimler var?
- Hangi davranışlar size artık normal gelmiyor?
- Hangi sessizlikler sizi rahatsız ediyor ama dile getirmeye çekiniyorsunuz?
Ve en önemlisi: “Notice ettiğiniz” bir şeyi değiştirmek için ne yapıyorsunuz?
Son Söz: Notice, Dönüşümün İlk Adımıdır
Belki de “notice” kelimesinin gerçek anlamı, dünyayı değiştirmeye küçük bir yerden başlamak.
Birini fark etmek, bir emeği takdir etmek, bir adaletsizliği dile getirmek…
Toplumsal değişim işte böyle başlar: önce görürsün, sonra anlarsın, en sonunda dönüştürürsün.
Empatinin duygusunu, analizin aklını, cesaretin sesini birleştirirsen, “notice” artık sadece bir kelime değil, bir eylem olur.
O halde soralım:
> Gerçekten fark ediyor muyuz, yoksa sadece bakıyoruz?
> Gördüğümüzle ne yapıyoruz?
> Çünkü farkındalık, sadece görmek değil; görülmeyeni sahiplenmektir.
Arkadaşlar, selam. Bu başlığı açmamın nedeni sadece bir kelimeyi tartışmak değil; o kelimenin ardında gizlenen kültürel, toplumsal ve duygusal katmanları da görmek. “Notice” İngilizce’de “fark etmek, dikkat etmek, bir şeyi görmek” anlamına geliyor. Ancak bana kalırsa bu kelime sadece bir fiil değil, aynı zamanda bir farkındalık çağrısı. Çünkü “notice” etmek, sadece gözle görmek değil; aynı zamanda kalple fark etmek, adaletsizliği, dışlanmışlığı, görünmeyeni görmeye cesaret etmek demek.
Bugün “notice” kelimesini biraz farklı bir yerden okumak istiyorum: Toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet ekseninde. Çünkü “notice” etmemenin en ağır bedellerini çoğu zaman kadınlar, LGBTQ+ bireyler, azınlıklar ve “öteki” olarak tanımlanan gruplar ödüyor. Belki de hepimizin önce bu kelimeyi içselleştirmesi gerekiyor.
“Notice”in Kökeni: Gözden Kalbe Giden Yol
“Notice” Latince notitia kökünden gelir; “bilgi, tanıma, farkında olma” anlamını taşır. Dilbilimsel olarak bu, “bilmek” ile “görmek” arasında bir köprüdür. Yani bir şeyi “notice” ettiğimizde, onu sadece fark etmiyoruz—onu kabul ediyor, varlığını onaylıyoruz.
Toplumsal düzlemde bu, görmezden gelinmiş grupların görünür kılınması anlamına gelir. Bir kadın yönetici, bir trans sanatçı, bir engelli birey, bir göçmen işçi… hepsi “notice” edilmeyi, yani görülmeyi hak eder. Çünkü görülmeyen varlık, toplumsal bilinçte yok sayılır.
Toplumsal Cinsiyet Perspektifiyle Notice: Kadınlar ve Görünmeyen Emek
Kadınlar tarih boyunca “notice edilmeyen” emeğin taşıyıcıları olmuştur. Ev içi görünmeyen işler, bakım emeği, duygusal dengeyi koruma çabası—bunların çoğu toplumsal sistem tarafından fark edilmez. Kadınlar “yapıyor” ama görünmezler; sanki o işler kendiliğinden oluyormuş gibi.
Bu noktada “notice” etmek, bir feminist eyleme dönüşür:
- Bir annenin sabah 5’te kalkıp hazırladığı kahvaltıyı notice etmek,
- Kadınların iş yerinde mikro düzeyde yaşadığı ayrımcılığı notice etmek,
- Bir kadının “ben de varım” diyebilme cesaretini notice etmek…
Empati burada devreye girer. Kadınların empatik bakışı, “görünmeyeni” görme becerisiyle toplumsal dokuyu yeniden örer. Kadınlar fark ettikçe, toplum fark etmeyi öğrenir.
Erkeklerin Bakış Açısı: Çözüm Odaklı Notice Kültürü
Erkeklerin sosyal rollerinde çoğu zaman “analitik, çözüm üreten, yapısal” taraf ön plandadır. Bu, farkındalığın başka bir boyutudur. Bir erkek “notice” ettiğinde, genellikle “bunu nasıl düzeltebiliriz?” diye düşünür. Yani farkındalık eyleme dönüşür.
Ama bazen, duygusal katmanı eksik kalır. İşte bu noktada toplumsal cinsiyet rolleri birbirini tamamlayabilir: Kadının empatisiyle erkeğin çözümcülüğü birleştiğinde, farkındalık sadece bir duygu değil, dönüşüm gücü haline gelir.
Peki bu nasıl olur?
- Erkekler, kendi ayrıcalıklarını “notice” ettiklerinde, adalet duygusu güçlenir.
- Kadınların yaşadığı sistemik engelleri “notice” ettiklerinde, dayanışma doğar.
- Kurumlar ve ekipler, bu farkındalığı stratejik politikalarla desteklediğinde, kültür gerçekten değişir.
“Notice” Etmemenin Bedeli: Görmezden Gelinen Gerçeklikler
Bir şeyi notice etmemek, sadece bireysel bir körlük değil; toplumsal bir sessizliktir.
Görmediğimiz şiddet, yok saydığımız ayrımcılık, “bana dokunmayan yılan” konforu, sonunda hepimizi ısırır.
Toplumsal adaletin en büyük düşmanı kötülük değil, görmezden gelmedir.
Düşünün:
- Bir iş yerinde kadın çalışanların fikirleri sürekli “göz ardı” ediliyor.
- Bir okulda göçmen çocuklar sınıfta sessizce yalnız kalıyor.
- Bir sokakta trans bireyler dışlanıyor ama kimse “notice” etmiyor.
Bu örneklerin ortak noktası ne? Sessizlik. Yani fark etmeme.
Oysa birinin “ben seni fark ettim, buradasın” demesi, bir insanın tüm varoluşunu meşrulaştırabilir.
Çeşitlilik ve Dahil Etme: Notice Etmek, Alan Açmaktır
Çeşitlilik (diversity) sadece farklı kimliklerin bir arada bulunması değildir; asıl mesele, herkesin görülüp duyulduğu dahil edici (inclusive) bir ortam yaratmaktır.
Bir liderin, bir öğretmenin, bir arkadaşın görevi yalnızca herkese yer vermek değil, herkesin görünürlüğünü korumaktır.
“Notice” burada bir etik duruşa dönüşür.
Bir kadın mühendis “erkeklerin alanına girdiğinde”, bir engelli öğrenci sahneye çıktığında, bir göçmen genç “benim de fikrim var” dediğinde, onları “notice” etmek; yani fark edip desteklemek, toplumsal adaletin küçük ama güçlü adımlarıdır.
Sosyal Adalet Bağlamında Notice: Sessizliği Bozmak
Sosyal adalet, herkesin eşit fırsatlara sahip olduğu bir sistemin hayalini kurar. Ama bu hayal, fark etmeyle başlar.
Bir adaletsizliği fark etmeden onu düzeltemezsin.
O yüzden notice etmek, sosyal adaletin ilk adımıdır.
Kadınların maaş eşitsizliğini, LGBTQ+ bireylerin maruz kaldığı ayrımcılığı, işitme engellilerin erişim sorunlarını fark etmeden, çözüm üretemeyiz.
“Notice” burada bir bilinç değil, bir sorumluluktur.
Erkeklerin analitik gücüyle bu farkındalığı sistematik çözümlere dönüştürmesi; kadınların empatik gücüyle bu değişimi insani boyutta anlamlandırması, yeni bir toplumsal denge kurabilir.
Fark Etmenin Psikolojisi: Göz, Beyin ve Vicdan
Psikolojik açıdan notice, algı eşiğiyle ilgilidir. İnsan, ancak görmek istediğini görür.
Toplumsal cinsiyet normları, kültürel önyargılar bu algı eşiğini daraltır.
Bir erkek, cinsiyetçi bir şakayı “normal” sanabilir.
Bir kadın, kendisine yapılan mikro saldırıyı “abartıyorum galiba” diye bastırabilir.
İşte notice etmek, bu bilinç duvarlarını yıkmaktır.
Vicdanın gözünü açmak diyebiliriz.
Bunun için bazen bir konuşma, bazen bir yazı, bazen bir sessizlik yeter.
Ama asıl mesele, “ben fark ediyorum ve artık görmezden gelmeyeceğim” diyebilmektir.
Forumdaşlara Açık Davet: Siz Neyi Notice Ediyorsunuz?
Bu yazıyı bir son söz değil, bir çağrı olarak düşünün. Çünkü “notice” tek başına anlamlı değil; kolektif farkındalıkla güçleniyor.
Siz bu forumda neleri fark ediyorsunuz?
- Çevrenizde “görünmeyen” kimler var?
- Hangi davranışlar size artık normal gelmiyor?
- Hangi sessizlikler sizi rahatsız ediyor ama dile getirmeye çekiniyorsunuz?
Ve en önemlisi: “Notice ettiğiniz” bir şeyi değiştirmek için ne yapıyorsunuz?
Son Söz: Notice, Dönüşümün İlk Adımıdır
Belki de “notice” kelimesinin gerçek anlamı, dünyayı değiştirmeye küçük bir yerden başlamak.
Birini fark etmek, bir emeği takdir etmek, bir adaletsizliği dile getirmek…
Toplumsal değişim işte böyle başlar: önce görürsün, sonra anlarsın, en sonunda dönüştürürsün.
Empatinin duygusunu, analizin aklını, cesaretin sesini birleştirirsen, “notice” artık sadece bir kelime değil, bir eylem olur.
O halde soralım:
> Gerçekten fark ediyor muyuz, yoksa sadece bakıyoruz?
> Gördüğümüzle ne yapıyoruz?
> Çünkü farkındalık, sadece görmek değil; görülmeyeni sahiplenmektir.