Takıntı-zorlantı bozukluğu olarak da isimlendirilen obsesif kompulsif bozukluk; kişinin yenidenlayıcı, rahatsız edici, korku verici, utandırıcı, korkutucu fikirler, kuşkular, mantık dışı isteklerle gayret ettiği; tüm bu aksilikleri denetim edebilmek için, kahrını bir nebze de olsa azaltmak için yinelayıcı kimi davranışları yahut zihinsel uğraşları yerine getirdiği bir psikiyatrik bozukluktur. Obsesif kompulsif bozukluk, çoklukla hem saplantı birebir vakitte kişinin kendini zorlamasını içerir. Lakin, yalnızca obsesyon semptomları olması da mümkündür. Obsesif kompulsif bozukluk hastalarında takıntıların ve zorlamaların çok olduğu çarçabuk fark edebilir. Obsesif kompulsif bozukluktaki önü alınamayan istenmediği biçimde akla zaten gelen takıntılar ve zorlantılar (yenidenlayıcı davranışlar) kişinin ömür kalitesini olumsuz tarafta tesirler, kelam konusu rahatsızlık kişinin toplumsal etrafla olan ilgilerini sekteye uğratabilir, eğitim ve iş ömürleri bu rahatsızlıkla birlikte olumsuz istikamette etkilenebilir.
Obsesif kompulsif bozukluk hastaları takıntılı niyetleri olduğunda telaşlarını denetim etmeye yardımcı olacak kurallar yahut ritüeller oluşturabilir. Ama denetim etme uğraşları çoklukla düzeltmeyi amaçladıkları meseleyle gerçekçi bir biçimde alakalı değildir.
Obsesif kompulsif bozukluk kendini yinelayan bir hastalık tipidir. Obsesif kompulsif bozukluk istenmeyen fikirler, daima müdahil olma, problem yahut kaygı veren dürtülerdir. Bu hastalığa sahip şahıslar kendilerini zorlayarak tüm fikirlerini görmezden gelmeye yahut onlardan kurtulmaya çalışabilir. Ama hasta bu tip saplantılardan kurtulmaya çalışırken daha da zorlanabilir.
Obsesif kompulsif bozukluk çoklukla gençlik yahut erken yetişkinlik senelerında başlar. Semptomlar yavaş yavaş başlayarak tüm hayat boyunca değişim gösterebilir.
Obsesif kompulsif bozukluk belirtileri kişinin fazlaca fazla gerilim altında kaldığında daha da kötüleşir. Çoklukla hayat uzunluğu sürmeyen bir hastalık olarak kabul edilen obsesif kompulsif bozukluk yavaşça ile orta şiddette semptomlara sahip olabilir.
Obsesif kompulsif bozukluğun belirtileri toplumsal ve kültürel açıdan farklılık gösterebilir. Sık görülen obsesif kompulsif bozukluk belirtileri; obsesyon ve kompulsiyon olarak farklı başka kıymetlendirilir:
OKB hastalığı hayli farklı belirtiler gösterebilir. Obsesif kompulsif bozukluk rahatsızlığına sahip olan şahısların kendisini probleme sokan kanılar olarak tanımlanabilen obsesyonun yaygın görülen belirtileri şöyle sıralanabilir:
En Yaygın Obsesyon Belirtileri
Çok kuşku ve daima itimat muhtaçlığı
Simetrik olma, düzenlilik ve kusursuzluk dürtüsü
Günahkâr düşünmekten korkmak
Kendisini yahut sevdiklerinin ziyan görmesine ilişkin fikirlere kapılmak
Çok pak olma hissi
Toplumsal açıdan kabul edilmez bir davranışta bulunmaktan ya da rezil olmaktan korkmak
Kusur yapmaktan korkmak
Mükemmelliyetçilik, eksiksiz olma gerginliği-stresi, abartılı halde tertip merakı, simetri takıntısı, kusursuzluk muhtaçlığı
Objeler tertipli olmadığında gerilime girmek
Diğerine isteyerek yahut kazara ziyan vermekten korkmak
Pislik ya da mikrop bulaşmasından, kirlenmekten korkmak
Cinsel yahut dinî hususları düşünmekten korkmak
Obsesyonun niye olduğu külfetli durumdan kurtulmak için kişi, farklı davranışlarda bulunur. Bu davranışlardan kimileri şunlardır:
En Yaygın Kompülsiyon Belirtileri
El sıkışmamak, kapı tokmağını tutmamak
tekrar yine, tekraren ellerini yıkamak, duş almak isteğinin olması
Pahası olmayan objeleri toplama ve biriktirmek
Kilitlendiklerinden emin olmak için kapıları yeniden yine denetim etmek
Diğerlerinin dokunduğu objelere dokunamamak
Yapılacak işleri belli bir sayıda ve makul sıraya sokarak yapmak
Belli cümleleri, sözleri ya da duaları yinelamak
Rahatsız edici, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen imgelere, sözlere ya da fikirlere takılmak
Yemeklerini makul bir sıraya göre tüketmek
Bir duayı, kelimeyi yahut ifadeyi içten içe yenidenlamak
Meskendeki eşyaları ya da şahsi eşyalarını belli bir formda düzenlemek
Günlük rutin işleri yaparken yüksek sesli ya da ortasından daima sayı sayma isteği
Kilit, ocak, ütü, elektrik üzere kapanması gerekli olan eşyaları daima denetim etme gereksinimi duymak
Giysilerine pis bir unsur bulaşmış olabileceği telaşından dolayı bunları sık sık değiştirmek
Zahmetlerin, sorunların artacağından tasa edilen durumlardan ve yerlerden kaçınmak
Tıbbi açıdan böyleki niyet ve davranışların hastalık sayılabilmesi için günlük fonksiyonlarımızı etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar şiddetli ve ağır olmalıdır.
Diğerlerince gereksiz görülen eşyaların ‘bir gün lazım olur’ kanısıyla biriktirildiği ve atılmadığı biçiminde bir davranış bozukluğu olarak nitelendirilen ‘istifleme hastalığı’ başka bir bozukluk olarak tanımlansa da obsesif kompulsif bozukluk ile ilişkisi vardır. ‘İstifleme hastalığı’ obsesif kompulsif bozukluğun bir görünümü olduğu üzere, OKB depresyon ve telaş bozukluğu ile bir ortada da görülebilir.
Her Takıntılı Fikir ya da yenidenlayan Davranış OKB Belirtisi Değildir
Üstteki örnekleri okuduğunuzda aklınızdan “temiz, tertipli ve tertipli olmanın; güvenlik gayesi ile kapıları, pencereleri denetim etmenin ne ziyanı var, bunlar hastalık mı sayılmalı?” formunda fikirler geçebilir. şüphesiz bu davranışları günlük hayatımızda yapıyoruz ve hastalık olarak sayılmamalıdır. Fakat tıbbi açıdan böyleki niyet ve davranışların hastalık sayılabilmesi için günlük fonksiyonlarımızı etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar şiddetli ve ağır olmalıdır. Örneğin, bir mesken hanımının pak ve tertipli olması doğal olarak hastalık sayılmaz ancak şimdi her gün, günün her saatinde paklık yapıyor, her gün çamaşır yıkıyor ve bu davranışları sebebi ile de çocuklarına onları sağlıklı bir halde yetiştirebilmek için kâfi vakti ayıramıyorsa hastalık olarak değerlendirilebilmelidir. Bir kişinin arabasının camlarının kapalı, kapılarının kilitli olduğundan emin olması güvenlik sebebi ile garip karşılanmayabilir ancak konutundan tekrar yine çıkarak ya da yolda geriye dönerek cam ve kapıları denetim etmesi dikkat edilmesi gereken bir durumdur.
Çok sistemli olmak, paklığa başka insanlara nazaran biraz daha değer vermek, inançta hissetmek için birkaç kez kapıyı denetim etmek ya da yukarda saydığımız belirti ve özelliklerden bir kaçına sahip olmak, birine OKB tanısı koymak için kâfi değildir.
OKB li bireyin davranışları ömrünü yaşamasına mahzur olmaya başlamıştır. Olağan bir birey konuttan çıkmadan evvel ocağı ya da fırını 2-3 defa denetim ederken OKB ‘li birey bu davranışı o kadar epeyce yapar ki sonunda meskenden çıkmaktan vazgeçecek noktaya gelebilir.
OKB’li birey telaşlarını görmezden gelemez, görmezden gelmeye çalışmak ona acı verir ve önemli bir gerginlik hissi yaşar. Konuttan çıkarken denetim etmediği rastgele bir şey için ağlama nöbetleri yaşayabilir.
Kendinizde OKB Olduğundan Şüpheleniyorsanız Ne Yapmalısınız?
Kişinin kendindeki birtakım fikir ve davranışların bir ruhsal hastalığın belirtileri olabileceğine karar vermesi birden fazla defa güçtür. Korku ve davranışlarınızın OKB’den kaynaklı olduğunu düşünüyorsanız yapacağınız en düzgün şey bir psikoloğa başvurmaktır. “OKB’li miyim?” kuşkusundan kurtulmak için bir psikologla bir arada korku ve davranışlarınızın incelenmesi gerekir. Akabinde kuşkular artıyorsa uygun tedavi için yönlendirme talep edebilirsiniz.
Siz ya da sevdiklerinizde gerçeği yansıtan bir OKB kuşkusu varsa yardım almak için harekete geçin. Yanlışsız dayanak ve tertipli terapotik çalışma ile OKB’den kurtulmak ya da belirtileri en aza indirmek mümkün.
Dünyada pek fazlaca uzman OKB’nin en epey tedavi edilebilen ruhsal hastalıklardan biri olduğunu düşünüyor.
Obsesif kompulsif bozukluk hastaları takıntılı niyetleri olduğunda telaşlarını denetim etmeye yardımcı olacak kurallar yahut ritüeller oluşturabilir. Ama denetim etme uğraşları çoklukla düzeltmeyi amaçladıkları meseleyle gerçekçi bir biçimde alakalı değildir.
Obsesif kompulsif bozukluk kendini yinelayan bir hastalık tipidir. Obsesif kompulsif bozukluk istenmeyen fikirler, daima müdahil olma, problem yahut kaygı veren dürtülerdir. Bu hastalığa sahip şahıslar kendilerini zorlayarak tüm fikirlerini görmezden gelmeye yahut onlardan kurtulmaya çalışabilir. Ama hasta bu tip saplantılardan kurtulmaya çalışırken daha da zorlanabilir.
Obsesif kompulsif bozukluk çoklukla gençlik yahut erken yetişkinlik senelerında başlar. Semptomlar yavaş yavaş başlayarak tüm hayat boyunca değişim gösterebilir.
Obsesif kompulsif bozukluk belirtileri kişinin fazlaca fazla gerilim altında kaldığında daha da kötüleşir. Çoklukla hayat uzunluğu sürmeyen bir hastalık olarak kabul edilen obsesif kompulsif bozukluk yavaşça ile orta şiddette semptomlara sahip olabilir.
Obsesif kompulsif bozukluğun belirtileri toplumsal ve kültürel açıdan farklılık gösterebilir. Sık görülen obsesif kompulsif bozukluk belirtileri; obsesyon ve kompulsiyon olarak farklı başka kıymetlendirilir:
OKB hastalığı hayli farklı belirtiler gösterebilir. Obsesif kompulsif bozukluk rahatsızlığına sahip olan şahısların kendisini probleme sokan kanılar olarak tanımlanabilen obsesyonun yaygın görülen belirtileri şöyle sıralanabilir:
En Yaygın Obsesyon Belirtileri
Çok kuşku ve daima itimat muhtaçlığı
Simetrik olma, düzenlilik ve kusursuzluk dürtüsü
Günahkâr düşünmekten korkmak
Kendisini yahut sevdiklerinin ziyan görmesine ilişkin fikirlere kapılmak
Çok pak olma hissi
Toplumsal açıdan kabul edilmez bir davranışta bulunmaktan ya da rezil olmaktan korkmak
Kusur yapmaktan korkmak
Mükemmelliyetçilik, eksiksiz olma gerginliği-stresi, abartılı halde tertip merakı, simetri takıntısı, kusursuzluk muhtaçlığı
Objeler tertipli olmadığında gerilime girmek
Diğerine isteyerek yahut kazara ziyan vermekten korkmak
Pislik ya da mikrop bulaşmasından, kirlenmekten korkmak
Cinsel yahut dinî hususları düşünmekten korkmak
Obsesyonun niye olduğu külfetli durumdan kurtulmak için kişi, farklı davranışlarda bulunur. Bu davranışlardan kimileri şunlardır:
En Yaygın Kompülsiyon Belirtileri
El sıkışmamak, kapı tokmağını tutmamak
tekrar yine, tekraren ellerini yıkamak, duş almak isteğinin olması
Pahası olmayan objeleri toplama ve biriktirmek
Kilitlendiklerinden emin olmak için kapıları yeniden yine denetim etmek
Diğerlerinin dokunduğu objelere dokunamamak
Yapılacak işleri belli bir sayıda ve makul sıraya sokarak yapmak
Belli cümleleri, sözleri ya da duaları yinelamak
Rahatsız edici, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen imgelere, sözlere ya da fikirlere takılmak
Yemeklerini makul bir sıraya göre tüketmek
Bir duayı, kelimeyi yahut ifadeyi içten içe yenidenlamak
Meskendeki eşyaları ya da şahsi eşyalarını belli bir formda düzenlemek
Günlük rutin işleri yaparken yüksek sesli ya da ortasından daima sayı sayma isteği
Kilit, ocak, ütü, elektrik üzere kapanması gerekli olan eşyaları daima denetim etme gereksinimi duymak
Giysilerine pis bir unsur bulaşmış olabileceği telaşından dolayı bunları sık sık değiştirmek
Zahmetlerin, sorunların artacağından tasa edilen durumlardan ve yerlerden kaçınmak
Tıbbi açıdan böyleki niyet ve davranışların hastalık sayılabilmesi için günlük fonksiyonlarımızı etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar şiddetli ve ağır olmalıdır.
Diğerlerince gereksiz görülen eşyaların ‘bir gün lazım olur’ kanısıyla biriktirildiği ve atılmadığı biçiminde bir davranış bozukluğu olarak nitelendirilen ‘istifleme hastalığı’ başka bir bozukluk olarak tanımlansa da obsesif kompulsif bozukluk ile ilişkisi vardır. ‘İstifleme hastalığı’ obsesif kompulsif bozukluğun bir görünümü olduğu üzere, OKB depresyon ve telaş bozukluğu ile bir ortada da görülebilir.
Her Takıntılı Fikir ya da yenidenlayan Davranış OKB Belirtisi Değildir
Üstteki örnekleri okuduğunuzda aklınızdan “temiz, tertipli ve tertipli olmanın; güvenlik gayesi ile kapıları, pencereleri denetim etmenin ne ziyanı var, bunlar hastalık mı sayılmalı?” formunda fikirler geçebilir. şüphesiz bu davranışları günlük hayatımızda yapıyoruz ve hastalık olarak sayılmamalıdır. Fakat tıbbi açıdan böyleki niyet ve davranışların hastalık sayılabilmesi için günlük fonksiyonlarımızı etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar şiddetli ve ağır olmalıdır. Örneğin, bir mesken hanımının pak ve tertipli olması doğal olarak hastalık sayılmaz ancak şimdi her gün, günün her saatinde paklık yapıyor, her gün çamaşır yıkıyor ve bu davranışları sebebi ile de çocuklarına onları sağlıklı bir halde yetiştirebilmek için kâfi vakti ayıramıyorsa hastalık olarak değerlendirilebilmelidir. Bir kişinin arabasının camlarının kapalı, kapılarının kilitli olduğundan emin olması güvenlik sebebi ile garip karşılanmayabilir ancak konutundan tekrar yine çıkarak ya da yolda geriye dönerek cam ve kapıları denetim etmesi dikkat edilmesi gereken bir durumdur.
Çok sistemli olmak, paklığa başka insanlara nazaran biraz daha değer vermek, inançta hissetmek için birkaç kez kapıyı denetim etmek ya da yukarda saydığımız belirti ve özelliklerden bir kaçına sahip olmak, birine OKB tanısı koymak için kâfi değildir.
OKB li bireyin davranışları ömrünü yaşamasına mahzur olmaya başlamıştır. Olağan bir birey konuttan çıkmadan evvel ocağı ya da fırını 2-3 defa denetim ederken OKB ‘li birey bu davranışı o kadar epeyce yapar ki sonunda meskenden çıkmaktan vazgeçecek noktaya gelebilir.
OKB’li birey telaşlarını görmezden gelemez, görmezden gelmeye çalışmak ona acı verir ve önemli bir gerginlik hissi yaşar. Konuttan çıkarken denetim etmediği rastgele bir şey için ağlama nöbetleri yaşayabilir.
Kendinizde OKB Olduğundan Şüpheleniyorsanız Ne Yapmalısınız?
Kişinin kendindeki birtakım fikir ve davranışların bir ruhsal hastalığın belirtileri olabileceğine karar vermesi birden fazla defa güçtür. Korku ve davranışlarınızın OKB’den kaynaklı olduğunu düşünüyorsanız yapacağınız en düzgün şey bir psikoloğa başvurmaktır. “OKB’li miyim?” kuşkusundan kurtulmak için bir psikologla bir arada korku ve davranışlarınızın incelenmesi gerekir. Akabinde kuşkular artıyorsa uygun tedavi için yönlendirme talep edebilirsiniz.
Siz ya da sevdiklerinizde gerçeği yansıtan bir OKB kuşkusu varsa yardım almak için harekete geçin. Yanlışsız dayanak ve tertipli terapotik çalışma ile OKB’den kurtulmak ya da belirtileri en aza indirmek mümkün.
Dünyada pek fazlaca uzman OKB’nin en epey tedavi edilebilen ruhsal hastalıklardan biri olduğunu düşünüyor.