Öfkeyi daha evvelki yazımda tanımlamış ve elimden geldiğince o mevzudaki detaylarımi size aktarmaya çalışmıştım. Umarım faydalı bir yazı olmuştur. Umarım öfke hissinin ne demek olduğunu öğrenmiş ve o yazımı etrafınızdakilerin de okumasını sağlamışsınızdır. Çünkü etrafımızdakilerin şuurlu olması ömrümüzü biraz daha kolaylaştıracaktır.
Öfkenin kaynağını bulmak aslında fazlaca da kolay olsa gerekdir. Şayet yaşayan ve yaşatanın kusurlarını inceler isek, eminim ki aradığımız kaynak karşımıza çıkacaktır. Yaşayan ve yaşatanın yanlışlarını bir öteki yazımda kaleme almaya çalışacağım. Benden kurtulamazsınız. Sizi bol ölçüde bilgilendirmeye çalışacağım.
Öfke denetiminde bir maksat belirlememiz işimizi az da olsa rahatlatacak ve zihnimizde bir netlik sağlayacaktır. İnsanoğlunun en sevmediği şey belirsizlik ise en sevdiği şey de netliktir. Belirsizlik birtakım kimi öfkenin asıl kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır. ötürüsıyla amaç edinmemiz, gaye belirlememiz bizi sahiden de bir ferahlığa kavuşturacaktır. Gayemiz öfkeyi saldırganlığa dönüştürmemek, şiddete yol açmamak, hatta yapabilirsek öfke manalı ve olumlu bir güce çevirmemiz şahane olur. Gaziantep’te yaşayan biri olarak benzetme yaparsam baklava üstü dondurma olur. Tabi bu hiç de kolay bir şey değildir. Bireyin öncelikli olarak yapması gereken kendisine tenkit yapabilmesi yani özeleştiriyi gerçekleştirmesi gerekir. Öfke yaşandıktan daha sonra şöyleki bir yalnız kalıp; sanki yanılgılı olabilir miyim üzere bir soruyu kendisine yöneltmek. Sanki nerede kusur yaptım, bundan daha sonra ne yaparsam yeterli olur, neyi düzeltebilirim, elimden gelenler neler ve en kıymetlisi sanki bu öfkemi denetim etmem mümkün mü? bu biçimde sorular aslında kişinin kendisine güvendiğini ve durumu düzeltmeye çalışan taraf olduğunu gösterir.
Öfkeyi Denetim Ederken Başvurulan Prosedürler
Öfkenin denetim edilmesinde sıkça başvurduğum sistemlerden biri olan bilişsel usul; sahiden de faydalı, kişinin öfkesini süratli bir biçimde denetim etmesini sağlayan çok verimli bir metottur. Bilişsel sistemle öfkemizin asıl kaynağının aslında zihnimizde gerçekleşen düşüncelerin(senaryoların) olduğunu bakılırsaceğiz. Bilişsel formülle öfke hissimizin farkına varacağız ve öfkeyi başta söz ettiğim biçimde tahminen de olumlu bir güce dönüştürmeyi başaracağız. Ve bir daha bilişsel metotla öfkemizin denetimini sağlayarak önemli saldırgan davranışların önüne geçmeyi başarmış olacağız.
Bilişsel usul aslında bir niyet usulü değişikliğini maksatlar. Şayet düşünme biçimimizi değiştirmeyi başarırsak öfke hissimizi neredeyse yarı yarıya tahminen de daha fazla denetim etme bahtımız olacak. Lakin bu hiç de kolay bir şey değildir, kesinlikle bu süreçte bir psikologdan dayanak almak gerekir. Bilişsel yolla dediğim üzere asıl maksadımız fikir usulünü değiştirmek. Oturduğunuz yerde hiç bir şey yapmadan zihninize gelen bir şey ile öfkelenmeniz mümkün. Örneğin ailenizden bir bireyi aradınız ve biraz uykulu bir biçimde sizinle konuştu. Siz de “Bak beni önemsemiyor, bana bedel vermiyor. Bundan dolayı benle uykulu bir biçimde konuşuyor.” diye bir geri dönüt verdiniz kendinize. Telefonun öteki ucundaki kişi ile konuştuğumuzda ise “Ben yeni uykudan uyandım, ondan dolayı sesim uykuluydu.” diye bir karşılık alıyoruz. Buradan şu sonuca varabiliriz. Bu kişinin niyet şeklinin genel manada kendine paha vermeyen, kendini sevmeyen, kendini önemsemeyen, kendisine acı çektiren bir yapısı olduğunu söylememiz mümkün. halbuki tıpkı kişi şunu da söyleyemez miydi? “Herbiçimde yeni uykudan kalkmış.”
Öfke esnasında beşerler maalesef o anın atmosferiyle önemli manada ağır bir duygusallıkla bir arada reaksiyonlarını gösteriyorlar. meğer bu biçimde bir anda kesinlikle bir mola vermek gerekir. Mola verip olanları bir pahalandırmak çok akla yatkın bir prosedür olacaktır. Beşerler öfkeliyken fikirleri o kadar da gerçeği yansıtmaz. Bireyin niyetleri birazcık abartı içerebilir. Hatta kişi çarpıtmış da olabilir. Nihayetinde de kişinin zihninde bu türlü bir algı oluşmaktadır. Bu algıları fark edip yerine daha mantıklı ve daha akılcı niyetleri yerleştirmemiz çok mümkün. Bunun için yalnızca ve yalnızca birazcık çaba birazcık idman yapmak gerek. Onun haricinde epeyce fazla bir şey yok. Yalnızca biraz uğraş ve antrenman ile öfke hissinizi daha denetimli bir biçimde yaşayabilirsiniz.
Günlük hayatta kullandığımız sözler de bizim öfke durumumuzu tayin edebilir. Örneğin asla, hiç bir vakit, katiyetle olmaz, daima olarak, daima, ebediyen, her vakit, hiç, daima üzere sözler. Bunları konuşmalarınızda yakalamaya çalışın. Örneğin “sen beni hiç sevmedin ki”, “asla yardım etmedin bana asla”, “sürekli telefon elinde”, “hep başkaları”, “beni hiç önemsemiyorsun”. Bunları çoğaltmamız mümkün. Aslında bu cümleler hem de incelenmesi gereken, üzerinde konuşulması gereken cümleler. Kurduğunuz bu cümleler ile birlikte şahısta öfkelenmenin haklı olduğuna dair bir alt yapı oluşur. hem de kişi hayli önce durumla ilgili yargısını verdiği için sonucunı bir nevi oluşturduğu için sorunun tahliline de maalesef katkı sağlamaz. Sonuç olarak baktığımızda bu üslup cümleler öfkenin kaynağını oluşturur.
Pahalı okurlarım mantık ve akıl öfkeyi yenmemizdeki en kıymetli iki yardımcımız. Bu ikisine sığınırsak emin olun ki öfkeyi yeneriz. Diyelim ki eşinize bir sorumluluk verdiniz ve eşiniz maalesef ki bir daha yapmadı. Çabucak kılıçları çekip saldırmayın. Sen esasen hiç bir sorumluluğu yerine getirmedin ki diyerek taarruza geçmedilk evvel bir düşünün. Bu cümleniz sorunun çözülmesine nasıl bir katkı sağlayacak? Tahminen de tam bilakis ziyanı olacak. Bunun yerine eşinizle birlikte oturup konuşun ve bu sorumluluğu nasıl üstlenir diye tahlil arayışına girin. Lakin en baştaki cümleyi söylerseniz şayet; eşiniz de kendisini savunmak için bir şeyler söyleyecek ve tahminen de sorun daha da büyüyecek. Zira eşiniz de kızacak ve öfkelenecek. Yalnızca bu işe fayda o cümleniz. ötürüsıyla işi daha da zorlaştırmış olacaksınız.
Sevgili okurlarım gün ortasında öfke ile ilgili kimi antrenmanlar yapın. Örneğin öfkelenmenin rastgele bir sorunu çözmeyeceğini kendinize hatırlatın. Kendinizi daha yeterli hissetmeyeceğinizi, bilakis ziyadesiyle makûs hissedeceğinizi hatırlatacak birtakım notlar alın ve bunları gün ortasında kesinlikle okuyun. Gerekirse birtakım öfke senaryolarını siz zihninizde kurun ve nasıl bir yol izleyeceğinize dair birtakım planlar oluşturun. bu biçimde idmanlar tabi ki hemencecik sıkıntınıza derman olmayacaktır. Onun için kendinize vakit tanıyın lütfen. Zira bu hakikaten de kolay bir şey değildir. Zira senelerca bu türlü dünyaya bakmışsınız. Problemlerinizi tahminen de öfkelenerek çözmüşsünüz yahut en azından çözdüğünüzü zannetmişsinizdir. bu biçimde idmanların ne kadar işe yaradığını vakit içerisinde nazaranceksiniz.
Reaksiyon vermedilk evvel durumu olumlu değerlendireceğinizi kendinize hatırlatın. bir daha reaksiyon vermedilk evvel biraz nefes alın hatta yapabilirseniz biraz elinizi yüzünüzü yıkayın. Nefes alıp vermeyi şöyleki 2-3 dakika yaparsanız mükemmel olur. Nefes alıp vermekle hem biraz vakit kazanmış olursunuz birebir vakitte süreci kıymetlendirmiş olursunuz. bu biçimdelikle hem karşınızdaki kişi yahut şahısları üzmemiş, kırmamış tıpkı vakitte öfkenin oluşturabileceği yıkıcı ve ziyanlı tesirlerinden kendinizi ve muhataplarınızı korumuş olursunuz.
Öfke hissinizi yaşadığınız anda ivedi karar vermeyin. bir daha bunla ilgili antrenmanlar de yapabilmeniz biraz da faydalı olacaktır. Öfke hissinizi denetim etmekte zorlanıyorsanız ortamdan mutlak suretle uzaklaşın. Uzaklaştıktan daha sonra şöyleki bir düşünün “acaba öfke yaşamama sebep olan husus neydi, ne oldu da ben bu biçimde öfkelendim, yaşanan olay benim hangi kritik noktama dokundu da ben bu türlü bir öfke patlaması yaşadım.” ötürüsıyla olay daha sonrası yapacağımız bu şekil değerlendirmeler, kendimizi daha güzel anlamamızı, bizim için kıymetli olan kritik noktalarımızı keşfetmemizi; kendimiz için kıymetli olan şeylerin farkına varmamızı sağlar. Olay esnasında sıcak sıcağına hislerimizi, niyetlerimizi tam manasıyla denetim edemeyebilir, hatta tahminen iç dünyamızda oluşturduğumuz senaryolarımız yahut ön yargılarımız devreye girebilir. Bu durum da bizim hakikaten de sağlıklı bir fikirden alı koyabilir.
Sonuç olarak öfke hissini her insan yaşar. Kıymetli olan bunun denetimli bir biçimde yaşanması. Öfke denetimi için kesinlikle bir psikologdan takviye almak gerekir. Psikoloğunuzun yapacağı bilişsel terapi, davranışçı terapi, şema terapi üzere terapotik teknikler size bu mevzuda yarar sağlayacaktır. Her birey özeldir. Her bireyin faydalanacağı terapi üslubu da bireye göre değişir.
Öfkenin kaynağını bulmak aslında fazlaca da kolay olsa gerekdir. Şayet yaşayan ve yaşatanın kusurlarını inceler isek, eminim ki aradığımız kaynak karşımıza çıkacaktır. Yaşayan ve yaşatanın yanlışlarını bir öteki yazımda kaleme almaya çalışacağım. Benden kurtulamazsınız. Sizi bol ölçüde bilgilendirmeye çalışacağım.
Öfke denetiminde bir maksat belirlememiz işimizi az da olsa rahatlatacak ve zihnimizde bir netlik sağlayacaktır. İnsanoğlunun en sevmediği şey belirsizlik ise en sevdiği şey de netliktir. Belirsizlik birtakım kimi öfkenin asıl kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır. ötürüsıyla amaç edinmemiz, gaye belirlememiz bizi sahiden de bir ferahlığa kavuşturacaktır. Gayemiz öfkeyi saldırganlığa dönüştürmemek, şiddete yol açmamak, hatta yapabilirsek öfke manalı ve olumlu bir güce çevirmemiz şahane olur. Gaziantep’te yaşayan biri olarak benzetme yaparsam baklava üstü dondurma olur. Tabi bu hiç de kolay bir şey değildir. Bireyin öncelikli olarak yapması gereken kendisine tenkit yapabilmesi yani özeleştiriyi gerçekleştirmesi gerekir. Öfke yaşandıktan daha sonra şöyleki bir yalnız kalıp; sanki yanılgılı olabilir miyim üzere bir soruyu kendisine yöneltmek. Sanki nerede kusur yaptım, bundan daha sonra ne yaparsam yeterli olur, neyi düzeltebilirim, elimden gelenler neler ve en kıymetlisi sanki bu öfkemi denetim etmem mümkün mü? bu biçimde sorular aslında kişinin kendisine güvendiğini ve durumu düzeltmeye çalışan taraf olduğunu gösterir.
Öfkeyi Denetim Ederken Başvurulan Prosedürler
Öfkenin denetim edilmesinde sıkça başvurduğum sistemlerden biri olan bilişsel usul; sahiden de faydalı, kişinin öfkesini süratli bir biçimde denetim etmesini sağlayan çok verimli bir metottur. Bilişsel sistemle öfkemizin asıl kaynağının aslında zihnimizde gerçekleşen düşüncelerin(senaryoların) olduğunu bakılırsaceğiz. Bilişsel formülle öfke hissimizin farkına varacağız ve öfkeyi başta söz ettiğim biçimde tahminen de olumlu bir güce dönüştürmeyi başaracağız. Ve bir daha bilişsel metotla öfkemizin denetimini sağlayarak önemli saldırgan davranışların önüne geçmeyi başarmış olacağız.
Bilişsel usul aslında bir niyet usulü değişikliğini maksatlar. Şayet düşünme biçimimizi değiştirmeyi başarırsak öfke hissimizi neredeyse yarı yarıya tahminen de daha fazla denetim etme bahtımız olacak. Lakin bu hiç de kolay bir şey değildir, kesinlikle bu süreçte bir psikologdan dayanak almak gerekir. Bilişsel yolla dediğim üzere asıl maksadımız fikir usulünü değiştirmek. Oturduğunuz yerde hiç bir şey yapmadan zihninize gelen bir şey ile öfkelenmeniz mümkün. Örneğin ailenizden bir bireyi aradınız ve biraz uykulu bir biçimde sizinle konuştu. Siz de “Bak beni önemsemiyor, bana bedel vermiyor. Bundan dolayı benle uykulu bir biçimde konuşuyor.” diye bir geri dönüt verdiniz kendinize. Telefonun öteki ucundaki kişi ile konuştuğumuzda ise “Ben yeni uykudan uyandım, ondan dolayı sesim uykuluydu.” diye bir karşılık alıyoruz. Buradan şu sonuca varabiliriz. Bu kişinin niyet şeklinin genel manada kendine paha vermeyen, kendini sevmeyen, kendini önemsemeyen, kendisine acı çektiren bir yapısı olduğunu söylememiz mümkün. halbuki tıpkı kişi şunu da söyleyemez miydi? “Herbiçimde yeni uykudan kalkmış.”
Öfke esnasında beşerler maalesef o anın atmosferiyle önemli manada ağır bir duygusallıkla bir arada reaksiyonlarını gösteriyorlar. meğer bu biçimde bir anda kesinlikle bir mola vermek gerekir. Mola verip olanları bir pahalandırmak çok akla yatkın bir prosedür olacaktır. Beşerler öfkeliyken fikirleri o kadar da gerçeği yansıtmaz. Bireyin niyetleri birazcık abartı içerebilir. Hatta kişi çarpıtmış da olabilir. Nihayetinde de kişinin zihninde bu türlü bir algı oluşmaktadır. Bu algıları fark edip yerine daha mantıklı ve daha akılcı niyetleri yerleştirmemiz çok mümkün. Bunun için yalnızca ve yalnızca birazcık çaba birazcık idman yapmak gerek. Onun haricinde epeyce fazla bir şey yok. Yalnızca biraz uğraş ve antrenman ile öfke hissinizi daha denetimli bir biçimde yaşayabilirsiniz.
Günlük hayatta kullandığımız sözler de bizim öfke durumumuzu tayin edebilir. Örneğin asla, hiç bir vakit, katiyetle olmaz, daima olarak, daima, ebediyen, her vakit, hiç, daima üzere sözler. Bunları konuşmalarınızda yakalamaya çalışın. Örneğin “sen beni hiç sevmedin ki”, “asla yardım etmedin bana asla”, “sürekli telefon elinde”, “hep başkaları”, “beni hiç önemsemiyorsun”. Bunları çoğaltmamız mümkün. Aslında bu cümleler hem de incelenmesi gereken, üzerinde konuşulması gereken cümleler. Kurduğunuz bu cümleler ile birlikte şahısta öfkelenmenin haklı olduğuna dair bir alt yapı oluşur. hem de kişi hayli önce durumla ilgili yargısını verdiği için sonucunı bir nevi oluşturduğu için sorunun tahliline de maalesef katkı sağlamaz. Sonuç olarak baktığımızda bu üslup cümleler öfkenin kaynağını oluşturur.
Pahalı okurlarım mantık ve akıl öfkeyi yenmemizdeki en kıymetli iki yardımcımız. Bu ikisine sığınırsak emin olun ki öfkeyi yeneriz. Diyelim ki eşinize bir sorumluluk verdiniz ve eşiniz maalesef ki bir daha yapmadı. Çabucak kılıçları çekip saldırmayın. Sen esasen hiç bir sorumluluğu yerine getirmedin ki diyerek taarruza geçmedilk evvel bir düşünün. Bu cümleniz sorunun çözülmesine nasıl bir katkı sağlayacak? Tahminen de tam bilakis ziyanı olacak. Bunun yerine eşinizle birlikte oturup konuşun ve bu sorumluluğu nasıl üstlenir diye tahlil arayışına girin. Lakin en baştaki cümleyi söylerseniz şayet; eşiniz de kendisini savunmak için bir şeyler söyleyecek ve tahminen de sorun daha da büyüyecek. Zira eşiniz de kızacak ve öfkelenecek. Yalnızca bu işe fayda o cümleniz. ötürüsıyla işi daha da zorlaştırmış olacaksınız.
Sevgili okurlarım gün ortasında öfke ile ilgili kimi antrenmanlar yapın. Örneğin öfkelenmenin rastgele bir sorunu çözmeyeceğini kendinize hatırlatın. Kendinizi daha yeterli hissetmeyeceğinizi, bilakis ziyadesiyle makûs hissedeceğinizi hatırlatacak birtakım notlar alın ve bunları gün ortasında kesinlikle okuyun. Gerekirse birtakım öfke senaryolarını siz zihninizde kurun ve nasıl bir yol izleyeceğinize dair birtakım planlar oluşturun. bu biçimde idmanlar tabi ki hemencecik sıkıntınıza derman olmayacaktır. Onun için kendinize vakit tanıyın lütfen. Zira bu hakikaten de kolay bir şey değildir. Zira senelerca bu türlü dünyaya bakmışsınız. Problemlerinizi tahminen de öfkelenerek çözmüşsünüz yahut en azından çözdüğünüzü zannetmişsinizdir. bu biçimde idmanların ne kadar işe yaradığını vakit içerisinde nazaranceksiniz.
Reaksiyon vermedilk evvel durumu olumlu değerlendireceğinizi kendinize hatırlatın. bir daha reaksiyon vermedilk evvel biraz nefes alın hatta yapabilirseniz biraz elinizi yüzünüzü yıkayın. Nefes alıp vermeyi şöyleki 2-3 dakika yaparsanız mükemmel olur. Nefes alıp vermekle hem biraz vakit kazanmış olursunuz birebir vakitte süreci kıymetlendirmiş olursunuz. bu biçimdelikle hem karşınızdaki kişi yahut şahısları üzmemiş, kırmamış tıpkı vakitte öfkenin oluşturabileceği yıkıcı ve ziyanlı tesirlerinden kendinizi ve muhataplarınızı korumuş olursunuz.
Öfke hissinizi yaşadığınız anda ivedi karar vermeyin. bir daha bunla ilgili antrenmanlar de yapabilmeniz biraz da faydalı olacaktır. Öfke hissinizi denetim etmekte zorlanıyorsanız ortamdan mutlak suretle uzaklaşın. Uzaklaştıktan daha sonra şöyleki bir düşünün “acaba öfke yaşamama sebep olan husus neydi, ne oldu da ben bu biçimde öfkelendim, yaşanan olay benim hangi kritik noktama dokundu da ben bu türlü bir öfke patlaması yaşadım.” ötürüsıyla olay daha sonrası yapacağımız bu şekil değerlendirmeler, kendimizi daha güzel anlamamızı, bizim için kıymetli olan kritik noktalarımızı keşfetmemizi; kendimiz için kıymetli olan şeylerin farkına varmamızı sağlar. Olay esnasında sıcak sıcağına hislerimizi, niyetlerimizi tam manasıyla denetim edemeyebilir, hatta tahminen iç dünyamızda oluşturduğumuz senaryolarımız yahut ön yargılarımız devreye girebilir. Bu durum da bizim hakikaten de sağlıklı bir fikirden alı koyabilir.
Sonuç olarak öfke hissini her insan yaşar. Kıymetli olan bunun denetimli bir biçimde yaşanması. Öfke denetimi için kesinlikle bir psikologdan takviye almak gerekir. Psikoloğunuzun yapacağı bilişsel terapi, davranışçı terapi, şema terapi üzere terapotik teknikler size bu mevzuda yarar sağlayacaktır. Her birey özeldir. Her bireyin faydalanacağı terapi üslubu da bireye göre değişir.