Eğer bu cümle sana tanıdık geliyorsa okuyacağın bu yazı tam da sana bakılırsa.
“Onu hayli seviyorum lakin bir türlü keyifli edemiyorum.” Cümlesine şu biçimde bir göz attığımızda kendine yönelik bir yetersizlik kanısından bahsediyor olmaktasın. “Onu keyifli edemiyorum”. Kendini, sırf o kişi nezdinde değerlendirmeye devam ettiğinde ve diğerlerini keyifli edebildiğin gerçeğini göz arkası ettiğinde, senin zihnin sana “sen kimseyi keyifli edemiyorsun, yetersizsin” demeye başlıyor ve natürel ki hiç birimiz bunu doğal olarak kabul edip ömrümüze olduğu üzere devam edemeyiz. Bizler; memnun olmak, keyifli etmek, bedelli olmak, kâfi olmak üzere varoluşsal gereksinimlere sahibiz.
Peki, “o” kişiyi keyifli edemiyor oluşun, sahiden de yalnızca senin yetersizliğinle mi ilgili? Sevgili okur, lütfen o kişiyi keyifli edemediğini düşünmedilk evvel hayatında az yahut hayli irtibat kurduğun öbür insanları düşün. Şayet o şahıstan öteki hiç kimse yoksa hayatında aileni, akrabalarını, tahminen pencerene, balkonuna konan kuşları yahut beslediğin kendi hayvanını yahut sokak hayvanlarını düşün. Bunları düşündükten daha sonra aslında senin “mutlu edebilme” özelliğinin olduğunu ama bunun “o” bireyde işlemediğini söyleyerek mevzuyu evvel netleştirelim. Biliyorsun ki sorunun net olması, tahlilin de direkt probleme yönelik olmasını sağlayacaktır.
Şimdi şayet “ben diğerlerini memnun edebiliyorum ancak hiç biri kıymetli değil; ben onu keyifli etmek istiyorum asıl” diyebildiğine ve bunu bir tek kişi üzerinde düşünmeye başladığına bakılırsa mevzumuza geçebiliriz. Şayet bu okudukların sana pek manalı geliyorsa bir tıp ruhsal şiddete maruz kalıyor olabilirsin. Bu yazıyı okuduktan daha sonra da bunu araştırabilmen için bu şiddetin ismi: “Gaslighting”. Bu söz; kişiyi sanrıya zorlama olarak çevrilebilir ve “geslayting” diye okunur. Bir çeşit duygusal ve bilişsel manipülasyon çeşididir. “Sevgilimin İngilizcesi bile yok; bunu nasıl yapsın?” diyorsan şayet, bunu şuurlu bir biçimde yapmak zorunda olmadığını, bunun bir çeşit öğrenme olduğunu ve bilinçsiz bir biçimde sadece öğrendiğini sürdürme formunda yapılabildiğini bilmende yarar var.
Peki, bu Gaslighting nasıl çalışıyor? Tüm bu irtibat formunda olanlar seni nasıl etkileyebilir? Gaslighting’in temel prensibi; karşılarındaki bireylerin öz benliklerini, özgüvenlerini, dünyaya ve kendilerine yönelik tüm algılarını etkileyip kendilerine bağımlı hale getirmektir. bu türlü buna maruz kalan sen; yaşanmış bir anının üzerine ikinci sefer düşünüp kendini suçlamaya, kendi hislerini küçümseyerek onu üzdüğünü düşünmeye, olağandışı bir reaksiyon verip vermediğini düşünmeye başlarsın ve bu türlü manipülasyonu yapan kişi, öyküyü aksine çevirerek, dikkat dağıtarak ve hatalı hissettirerek senin yanlışlı olmanı sağlamış olur. Kendine olan itimadını yitirdiğinde, senin üzerinde gücü ve denetimi güzelce artar ve bu türlü ona olan bağımlılığın da tıpkı oranda ilerler. bu türlü de alakayı bitirme olasılığın gittikçe azalır.
Çocukluk senelerında anne baba sevgisini sağlıklı bir biçimde alamamış olan, bu sevgiyi, ilgiyi, gereksinimlerinin giderilmesini her seferinde bir sorun olduğu durumlarda giderebilmiş olan çocuklar, yetişkin hayatlarında da bu sevgiyi ve ilgiyi birebir biçimde almaya yatkındırlar. Örneğin; çocukluğunda akademik olarak başarılı bir çocuk, aslına bakarsan “iyi” olduğu için anne baba tarafınca ilgisiz bırakılabilir ve bir gün hasta olduğunda ağır bir şefkat, sevgi ve ilgi ile karşılaştığında bu gereksinimi için “hasta” yahut gibisi durumların olması gerektiği fikrini öğrenebilir. Unutmayın ki; çocuğun isteği akademi k olarak başarılı biri olmak değil; akademik olarak başarılı olan çocuğa gösterilen ilgi ve sevgi çocuğun bu başarıyı devam ettirmesini sağlar. Zira çocuğun gereksinimi ilgi ve sevgidir. Bunu sadece makus olduğu durumlarda görmesi, çocuğun yetişkinlikte kurduğu ilgilere de benzeri biçimde yansıyabilmektedir. Sen ona durumu açıklamaya çalışırsın, ama dinlemek istemez; kendi çabalarını söz etmeye çalışırsın, ama güya yaptıkların hiç yokmuş üzere davranır; bir husus üzerinde tartışmak istersin, bir süre daha sonra bakmışsın ki bir daha onun istediği mevzulardasındır. Son olarak; senden bir şey yapmanı istediğinde sen bunu biraz ondan sonrasında yaptığında bunu güya kendisi aslında hiç istememiş de sen durduk yere yapmış olursun ve onu hiç dinlememekle bile suçlanırsın.
Tüm bu davranışlar aslında zorbalık olmaktadır. Ama sıklıkla bu zorbalığın temelinde bir daha çocukluk yaşantıları ve aile bağlantıları bulunmakta, bu yüzden de Gaslighting yapan kişi ne yaptığının farkında bile olmamaktadır. Bunu şuurlu bir biçimde uyguladığını düşünüyorsan aslına bakarsan en kısa vakitte ortaya aralık koyman en sağlıklısı olacaktır.
Sevgili okur: şayet ilginde kendini daima hatalı hissediyorsan, daima olarak özür dileyen tarafsan, kendini bir kenara bırakmış ve ebediyen onun gereksinimlerini karşılayacak biçimde olduğunu görüyorsan şuurlu yahut bilinçsiz yapılan bir Gaslighting’e maruz kalıyor olma ihtimalin yüksek. Bununla başa çıkabilmek; ortaya ara koymadan ve bilişsel farkındalık olmadan çok güç. Bu tıp beşerlerle baş etmek zorunda olan beşerler için uygulanan bir kadro taktikler olsa da bunlar anlık kurtarma biçimindedir. Uzun vadede ise bu sana duygusal ve fizikî yıkımdan öteki bir şey getirmeyecektir. Bu yüzden evvela öz benliği zedelenmiş, kendine olan inancı ve dünyaya yönelik algısı büsbütün örselenmiş olan mağdurun ruhsal takviye alması atılabilecek birinci adım olarak düşünülebilir. Asıl takviye Gaslighting uygulayan kişi için verilmeli üzere gözüküyorsa da bunun da bir öğrenme ve savunma düzeneği olduğunu hatırlamakta yarar var. Bir sorununun olmadığını düşünen birine onun sorununu anlatamazsın sevgili dostum. Üşümeyen birine kazak giydiremeyeceğin gibi…
Umarım tüm bu okudukların senin için faydalı olmuştur ve daha hayli umarım ki bu yazıyı okumaya bile gerek duymamışsındır. Okuduysan ve bu biçimde bir sıkıntıyla karşı karşıya olduğunu düşünüyorsan bil ki yalnız değilsin ve bununla tek başına çaba etmek zorunda değilsin. Bunun üstesinden gelebilir ve hayalini kurduğun o memnunluğu, seni hak eden bireylerle paylaşabilirsin. Bir daha sonraki yazımda bu manipülatörlere karşı “anlık kurtarma” taktiklerinden biri olan “Gri Kaya”dan bahsedeceğim. Sevgiyle kal.
“Onu hayli seviyorum lakin bir türlü keyifli edemiyorum.” Cümlesine şu biçimde bir göz attığımızda kendine yönelik bir yetersizlik kanısından bahsediyor olmaktasın. “Onu keyifli edemiyorum”. Kendini, sırf o kişi nezdinde değerlendirmeye devam ettiğinde ve diğerlerini keyifli edebildiğin gerçeğini göz arkası ettiğinde, senin zihnin sana “sen kimseyi keyifli edemiyorsun, yetersizsin” demeye başlıyor ve natürel ki hiç birimiz bunu doğal olarak kabul edip ömrümüze olduğu üzere devam edemeyiz. Bizler; memnun olmak, keyifli etmek, bedelli olmak, kâfi olmak üzere varoluşsal gereksinimlere sahibiz.
Peki, “o” kişiyi keyifli edemiyor oluşun, sahiden de yalnızca senin yetersizliğinle mi ilgili? Sevgili okur, lütfen o kişiyi keyifli edemediğini düşünmedilk evvel hayatında az yahut hayli irtibat kurduğun öbür insanları düşün. Şayet o şahıstan öteki hiç kimse yoksa hayatında aileni, akrabalarını, tahminen pencerene, balkonuna konan kuşları yahut beslediğin kendi hayvanını yahut sokak hayvanlarını düşün. Bunları düşündükten daha sonra aslında senin “mutlu edebilme” özelliğinin olduğunu ama bunun “o” bireyde işlemediğini söyleyerek mevzuyu evvel netleştirelim. Biliyorsun ki sorunun net olması, tahlilin de direkt probleme yönelik olmasını sağlayacaktır.
Şimdi şayet “ben diğerlerini memnun edebiliyorum ancak hiç biri kıymetli değil; ben onu keyifli etmek istiyorum asıl” diyebildiğine ve bunu bir tek kişi üzerinde düşünmeye başladığına bakılırsa mevzumuza geçebiliriz. Şayet bu okudukların sana pek manalı geliyorsa bir tıp ruhsal şiddete maruz kalıyor olabilirsin. Bu yazıyı okuduktan daha sonra da bunu araştırabilmen için bu şiddetin ismi: “Gaslighting”. Bu söz; kişiyi sanrıya zorlama olarak çevrilebilir ve “geslayting” diye okunur. Bir çeşit duygusal ve bilişsel manipülasyon çeşididir. “Sevgilimin İngilizcesi bile yok; bunu nasıl yapsın?” diyorsan şayet, bunu şuurlu bir biçimde yapmak zorunda olmadığını, bunun bir çeşit öğrenme olduğunu ve bilinçsiz bir biçimde sadece öğrendiğini sürdürme formunda yapılabildiğini bilmende yarar var.
Peki, bu Gaslighting nasıl çalışıyor? Tüm bu irtibat formunda olanlar seni nasıl etkileyebilir? Gaslighting’in temel prensibi; karşılarındaki bireylerin öz benliklerini, özgüvenlerini, dünyaya ve kendilerine yönelik tüm algılarını etkileyip kendilerine bağımlı hale getirmektir. bu türlü buna maruz kalan sen; yaşanmış bir anının üzerine ikinci sefer düşünüp kendini suçlamaya, kendi hislerini küçümseyerek onu üzdüğünü düşünmeye, olağandışı bir reaksiyon verip vermediğini düşünmeye başlarsın ve bu türlü manipülasyonu yapan kişi, öyküyü aksine çevirerek, dikkat dağıtarak ve hatalı hissettirerek senin yanlışlı olmanı sağlamış olur. Kendine olan itimadını yitirdiğinde, senin üzerinde gücü ve denetimi güzelce artar ve bu türlü ona olan bağımlılığın da tıpkı oranda ilerler. bu türlü de alakayı bitirme olasılığın gittikçe azalır.
Çocukluk senelerında anne baba sevgisini sağlıklı bir biçimde alamamış olan, bu sevgiyi, ilgiyi, gereksinimlerinin giderilmesini her seferinde bir sorun olduğu durumlarda giderebilmiş olan çocuklar, yetişkin hayatlarında da bu sevgiyi ve ilgiyi birebir biçimde almaya yatkındırlar. Örneğin; çocukluğunda akademik olarak başarılı bir çocuk, aslına bakarsan “iyi” olduğu için anne baba tarafınca ilgisiz bırakılabilir ve bir gün hasta olduğunda ağır bir şefkat, sevgi ve ilgi ile karşılaştığında bu gereksinimi için “hasta” yahut gibisi durumların olması gerektiği fikrini öğrenebilir. Unutmayın ki; çocuğun isteği akademi k olarak başarılı biri olmak değil; akademik olarak başarılı olan çocuğa gösterilen ilgi ve sevgi çocuğun bu başarıyı devam ettirmesini sağlar. Zira çocuğun gereksinimi ilgi ve sevgidir. Bunu sadece makus olduğu durumlarda görmesi, çocuğun yetişkinlikte kurduğu ilgilere de benzeri biçimde yansıyabilmektedir. Sen ona durumu açıklamaya çalışırsın, ama dinlemek istemez; kendi çabalarını söz etmeye çalışırsın, ama güya yaptıkların hiç yokmuş üzere davranır; bir husus üzerinde tartışmak istersin, bir süre daha sonra bakmışsın ki bir daha onun istediği mevzulardasındır. Son olarak; senden bir şey yapmanı istediğinde sen bunu biraz ondan sonrasında yaptığında bunu güya kendisi aslında hiç istememiş de sen durduk yere yapmış olursun ve onu hiç dinlememekle bile suçlanırsın.
Tüm bu davranışlar aslında zorbalık olmaktadır. Ama sıklıkla bu zorbalığın temelinde bir daha çocukluk yaşantıları ve aile bağlantıları bulunmakta, bu yüzden de Gaslighting yapan kişi ne yaptığının farkında bile olmamaktadır. Bunu şuurlu bir biçimde uyguladığını düşünüyorsan aslına bakarsan en kısa vakitte ortaya aralık koyman en sağlıklısı olacaktır.
Sevgili okur: şayet ilginde kendini daima hatalı hissediyorsan, daima olarak özür dileyen tarafsan, kendini bir kenara bırakmış ve ebediyen onun gereksinimlerini karşılayacak biçimde olduğunu görüyorsan şuurlu yahut bilinçsiz yapılan bir Gaslighting’e maruz kalıyor olma ihtimalin yüksek. Bununla başa çıkabilmek; ortaya ara koymadan ve bilişsel farkındalık olmadan çok güç. Bu tıp beşerlerle baş etmek zorunda olan beşerler için uygulanan bir kadro taktikler olsa da bunlar anlık kurtarma biçimindedir. Uzun vadede ise bu sana duygusal ve fizikî yıkımdan öteki bir şey getirmeyecektir. Bu yüzden evvela öz benliği zedelenmiş, kendine olan inancı ve dünyaya yönelik algısı büsbütün örselenmiş olan mağdurun ruhsal takviye alması atılabilecek birinci adım olarak düşünülebilir. Asıl takviye Gaslighting uygulayan kişi için verilmeli üzere gözüküyorsa da bunun da bir öğrenme ve savunma düzeneği olduğunu hatırlamakta yarar var. Bir sorununun olmadığını düşünen birine onun sorununu anlatamazsın sevgili dostum. Üşümeyen birine kazak giydiremeyeceğin gibi…
Umarım tüm bu okudukların senin için faydalı olmuştur ve daha hayli umarım ki bu yazıyı okumaya bile gerek duymamışsındır. Okuduysan ve bu biçimde bir sıkıntıyla karşı karşıya olduğunu düşünüyorsan bil ki yalnız değilsin ve bununla tek başına çaba etmek zorunda değilsin. Bunun üstesinden gelebilir ve hayalini kurduğun o memnunluğu, seni hak eden bireylerle paylaşabilirsin. Bir daha sonraki yazımda bu manipülatörlere karşı “anlık kurtarma” taktiklerinden biri olan “Gri Kaya”dan bahsedeceğim. Sevgiyle kal.