AİLE İÇİ CİNSEL İSTİSMARIN ÇOCUĞA VE AİLEYE OLAN ETKİSİ
Öz
Cinsel istismar toplumu etkileyen değerli bir meseledir. Cinsel istismar 0-18 yaş aralığındaki bir çocuğun cinsel açıdan yetişkinler tarafınca cinsel dileklerini karşılamak için kullanılmasıdır ve çocuklarda yıkıcı tesirlere sebep olur. Birebir aileden birinin çocuğa cinsel istismarda bulunması hem çocukta daha travmatik bir sonuca niye olur birebir vakitte ortaya çıkması epey daha zordur. Aile içi cinsel istismar çocuğun sağlıklı gelişmenini engellemekte ve hayli sayıda psikiyatrik probleme yol açmaktadır. Bu yazıda istismarın tarifi, sonuçları, aile içi istismarın çocukta bıraktığı tesir, aile içi istismar durumunda ailenin durumu ve yasal süreçlerden bahsedilmiştir.
Anahtar Sözcükler: cinsel istismar, aile içi cinsel istismar, yasal süreçler
Giriş
Birleşmiş Milletler, 1989 yılında kabul ettiği Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne bakılırsa, 18 yaşın altındaki her birey çocuk olarak kabul edilmiştir. İstismarı; cinsel, fizikî ve duygusal istismar olarak ele alabiliriz. Dünya genelinde inceleme yapıldığında çocukların yaşadığı cinsel, fizikî ve duygusal istismarın yüzsenelerdır sürdüğü görülmektedir (Çetin ve Altıner, 2019). Dünya sıhhat örgütü çocuk istismarını 18 yaş altı olan bireylerin fizikî, toplumsal ve duygusal açıdan gelişimlerini olumsuz istikamette etkileyen ve bireye ziyan veren, çocuğun sömürülmesi için yapılan her türlü olumsuz davranışlar halinde tanımlamıştır (Dünya Sıhhat Örgütü, 2014). Bu çeşit olumsuz davranışlar, çocuğun gelişmenini maniler ve mental açıdan büyük hasarlara niye olur. Fizikî istismar, çocuğa yöneltilen öfkenin, disiplin verme gereksiniminin çocuğa fizikî güç olarak yansıtılmasıdır. Fizikî şiddetin yanı sıra çocukta dehşet, geri çekilme, depresyon, anksiyete, itimat kaybı üzere ruhsal sonuçlar görülür. Duygusal istismar çocuğa bakım verenlerin çocuğun duygusal muhtaçlıklarını karşılamaması kararı çocuğun kendini sevgisiz, bedelsiz, yetersiz, işe yaramaz, aşağılık, hatalı hissetmesidir. Cinsel istismar, başka istismar cinsleri içinde fark edilmesi en sıkıntı olanıdır ve iki farklı biçimde yaşanır. Bunlardan birincisi temas gerçekleştirmeden yapılan röntgencilik, çocuğa cinsel organını gösterme, çocukla cinsel muhabbet etme ve teşhircilik olarak yapılandır. Başka çeşidinde ise çocuğu zorla oral-anal-genital cinsel münasebete zorlama, pornografik gayelerle kullanma, çocuğun cinsel organlarına dokunma, sürtünmecilik üzere hareketler görülür. Dünya Sıhhat Örgütü cinsel istismarı, çocuğun gelişmenine uygun olmayan, bilişsel gelişimi açısından çocuğun anlamlandıramadığı ve kavrayamadığı ötürüsıyla rastgele bir onay vermesinin mümkün olmadığı rastgele bir cinsel aktifliğe dâhil edilmesi ya da buna göz yumulması olarak tanımlamaktadır (Dünya Sıhhat Örgütü, 2020).
Çocuğa yapılan istismarın her tipi dehşetli sonuçlar verirken çocuğa yapılan cinsel istismarın aile ortasından biri tarafınca yapılması çocukta yaşanan travma, itimat sorunu, depresyon, aile içi sorunlar üzere birfazlaca büyük sıkıntıya yol açmaktadır. Aile içi cinsel istismar ensest olarak bilinir ve klâsik olarak yasadışı ve toplumsal açıdan tabu olarak görülen cinsel istismarın en ağır çeşididir (Çiçek vd., 2021). Aile içi cinsel istismar sıklıkla öz anne, öz baba, kardeş üzere birincil derecede akrabalar tarafınca gerçekleştirilse de kan bağı olmayan üvey anne, üvey çocuk yahut üvey baba üzere ortalarında kan bağı bulunmayan aile üyeleri içindeki cinsel etkileşim de aile içi cinsel istismar olarak kıymetlendirilir (Akçe ve Doğan, 2020). Aile içi istismar çoklukla çocuğun yaşadığı konutta gerçekleştirilir ve çocuk muhtemel sonuçlardan korkması sebebiyle durumdan kimseye bahsetmemektedir. Aile içi cinsel istismar bebeklik devrinden yetişkinlik periyoduna kadar devam edebilir.
Aileye yakın ya da tanınmayan birinin çocuğa cinsel istismarda bulunması ise pedofili olarak isimlendirilir.
Travmaya Maruz Kalan Çocuklar
Çocukların, çocukluk devrinde yaşadıkları olumsuz tecrübeler hem kısa vadede hem uzun vadede ruhsal, toplumsal ve davranışsal önemli meselelere yol açmaktadır. Cinsel istismarın çocukta gösterdiği tesir, cinsel istismarı kimin uyguladığına, nasıl uyguladığına ve kaç sefer uyguladığına göre değişkenlik gösterir. Yakın etrafındaki güvendiği, sevdiği ve onu koruyacağına inandığı şahıslar tarafınca cinsel istismara maruz kalmanın çocukta fazlaca daha büyük bir inanç kaybı oluşturması niçiniyle ensest çocuğu en çok yaralayan ve daha sonraki hayatında telafisi pek mümkün olmayan izler bırakan en ağır cinsel istismar çeşididir. Başka cinsel istismar yaşantılarına göre açığa çıkmasının güç olması ve daha uzun mühlet devam etmesi de örseleyici etkiyi artırmaktadır (Demirci vd., 2020). Yapılan birtakım çalışmalarda istismarcı ve istismara uğrayan çocuk içindeki yakınlık ne kadar fazlaysa, mağdurun ileride yaşayacağı psikiyatrik rahatsızlıkların o kadar fazla olacağı belirtilmiş. Testa ve arkadaşlarının 2005’te yaptığı bir çalışmada ise çocukluğunda cinsel istismara maruz kalanların, maruz kalmayanlara göre, ilerleyen yaşlarda 3.65 kat daha fazla psikiyatri ünitelerine başvurdukları, bu şahıslarda kişilik bozuklukları ile öteki psikiyatrik bozuklukların daha sık görüldüğü, ayrıyeten intihar teşebbüsü oranlarının da daha yüksek olduğu saptanmıştır. Cinsel istismara uğrayan çocuklarda güvensizlik, ihanete uğramışlık, cinsel fonksiyonda bozukluk, güçsüzlük üzere travmatik tesirler gözlenebilir. beraberinde, cinsellikle gelişme devirlerinin gerektirdiğinden daha fazla ilgilenme, cinselleşmiş davranışlar sergileme, cinselliğe yönelik olumsuz tavır geliştirme, cinsel kimlikle ilgili karmaşa ve gelecek cinsel yaşantıyla ilgili tasa üzere problemler yaşanabilmektedir (Çetin ve Altıner, 2019). Öztürk tarafınca 2009’da yapılan çalışmada ise cinsel istismara uğramış çocukların aile bireylerin ekseriyetle birbirine bağlı olmadıkları, hislerinin olumsuz ve zayıf olduğu, parçalanmış ailelerden oluştuğu, tasaları yüksek, kendine inançları olmayan aile yapılarının olduğunu belirtmiştir. Bilhassa cinsel istismarda bulunan kişi aileden biriyse yahut aileye yakın bir bireyse, cinsel istismara uğrayan çocukta ihanete uğramışlık ve suçluluk hissi ağır bir biçimde görülür. Damgalanma ile birlikte çocuk kendini dışlanmış hisseder ve kendini izole eder, hiç bir yere ilişkin hissedemez ve etrafı tarafınca kabul edilmeyeceği kanısı ile yanlış hareketlere yönelebilir.
Cinsel istismarın uzun periyot tesirleri, kısa devir tesirlerinin kronikleşerek ondan sonrasındaki süreçlerde ortaya çıkması ile kendini göstermektedir (Alpaslan, 2014, s.199). Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda kısa periyotta uyku bozuklukları, anksiyete, bedensel belirtiler, irkilme üzere travma belirtileri akut olarak ortaya çıkar. hem de içe kapanma, okul muvaffakiyetinde düşüş, toplumsallıkta azalma, akranlarla irtibat sorunları üzere toplumsal tesirler de mevcuttur. Bunun yanı sıra, cinsel istismara maruz kalan çocuklarda kısa vadede travma daha sonrası gerilim bozukluğu, anksiyete bozuklukları, depresyon ve çeşitli fobiler görülebilirken; uzun vadede kişilik bozuklukları, cinsel fonksiyon bozuklukları ve unsur bağımlılığı üzere psikiyatrik rahatsızlıklar gözlenebilir, intihar etme davranışıyla karşı karşıya kalınabilir.
Ailenin, çocuklarının cinsel istismara uğradığına inanmadığı, çocuğu suçladığı ve takviye olmadığı durumlarda ise çocukta ağır öfke ve terk edilmişlik duygusu görülebilir ve çocuğun yaşayacağı ruhsal problemlerin şiddetini arttırır. Cinsel istismarın fizikî tablosunda ise kısa vadede mağdurda morluklar, vajinal kanama, himen ve anüste yırtık, genital bölgede ağrı, yürümede ve oturmada zorluk çekme üzere belirtiler görülürken uzun vadede kronik karın ağrısı, cinsel hastalıklar, somatik yakınmalar ve gebelik yaşanabilir.
Ailenin Ruhsal Tablosu ve Aile İçi İlişkiler
Ensest alakalar, cinsel istismara maruz kalan çocukta biyopsikososyal açıdan olumsuz sonuçlara, büyük bir travmaya niçiniyet vereceği üzere topluma ve toplumun değerli bir yapı taşı olan aileye de çok ziyan verir ve büyük bir travma yaşatır. Cinsel istismarın aile ortasında yaşanmasından, toplum tarafınca yasaklanmış ve kabul edilemez oluşundan dolayı gelişmiş ya da gelişmemiş tüm toplumlarda yaşanan ensest bağlantıların ortaya çıkarılması öbür istismar sistemlerine göre daha zordur (Domaç, 2019). Bu durumun saklanmasının ve üstünün örtülmesinin en büyük sebepleri, birebir meskenin ortasında yaşanan ensest ilginin ortaya çıkmasının dini ve ahlaki bakımdan muhalif olması, toplumun vereceği yansıdan korkulması, ekonomik özgürlüklerinin olmaması ve konutu terk edememeleri, konseyi aile tertibinin bozulmasını istememeleridir. Buna ek olarak, cinsel istismara maruz kalan çocuklar, bu yaşadıklarının ne manaya geldiğini ergenlikten daha sonra cinselliğin ne olduğunu anlamaya başladığında fark etmektedirler. Aile içi cinsel istismar yaşandığında aile bireylerinde ağır şaşkınlık, konduramama, öfke üzere karışık hisler yaşanabilir. Birtakım ebeveynlerin, yaşanan cinsel tacizi unutmak için yanılgıyı çocukta aramaya başladıkları belirtilmiştir (İbiloğlu vd., 2018)
Ensest görülen ailelerde, aile fertlerinin ağır bir biçimde terkedilme ve ailelerinin dağılma endişesiyle birbirlerine bağlandıkları görülmüştür. Bu durum fonksiyonsuz bir aile sisteminin açık göstergesidir. Ailenin dışarıdan görünümü olağan olabilir, fakat daha yakından incelendiğinde ailenin patolojik iç düzenekleri belirginleşmektedir. Çoklukla katı bir biçimde ataerkil yapıya sahip ailede, baba sıklıkla şiddet yahut tehditlerle baskın durumunu korur. Aile içerisinde rol karmaşası yaygındır ve annenin misyonlarının birçoklarını kızına bıraktığı görülür (Domaç, 2019). Ailede toplumsal olarak izolasyon görülür, aile üyeleri yabancı şahıslarla sadece yüzeysel temaslarda bulunmaktadır ve dışa kapalıdır. Ensest görülen ailelerde baba aileyi koruyan kilit öge olarak görüldüğünden mağdurun ensest sırrını açıklamasının muhtemelen aileden çıkarılmasıyla sonuçlanacağının farkına varılması sessizliği sürdürme motivasyonu sağlamaktadır (Swanson ve Biaggio, 1985). Yapılan çalışmalara bakıldığında, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa ülkelerinde yapılan çeşitli araştırmalarda, ensest hadiselerinin saptandığı ailelerde, cinsiyete ve yaşa bağlı olarak aile içi yakınlık kurallarının sonlarında bir bozulma olduğu tespit edilmiştir (İbiloğlu vd., 2018). Ensest olaylarının görüldüğü ailelerde çoklukla ensest mağduru çocuk/genç ya da anne suçlanmaktadır. Mağdur çocuk, istismarcıyı enseste davet etmekle, kişiyi kışkırtmakla, olayı çabucak söylemeyerek bu duruma istek gösterdiğiyle suçlanmaktadır. tıpkı vakitte anneler de olayın farkına varamamakla, durduramamakla, eşinin cinsel isteklerini karşılayamamakla, aileyi, konutu, çocukları ihmal etmekle suçlanmaktadır (Domaç, 2019). Bu yaşanan olumsuz tecrübeler kararı ailede duygusal bağlarda zayıflama, aile içi bağlantının ziyan görmesi, hislerin saldırgan bir formda tabir edilmesi, fizikî hengameler yaşanabilir. Bunun yanı sıra aile parçalanabilir.
Yasal Süreçler
Çocuk 18 yaşını doldurana kadar, çocuğa bakmak ve korumak, güvenliğini sağlamak ailenin bakılırsavidir. Çocuğu ebeveynlerin ya da aile dışı bireylerin berbat davranışlarından korumak ve bu çeşit davranışlara maruz kalan çocuklar için tedavi planı hazırlamak ise devletin vazifesidir. Kanunlarda, cinsel istismara maruz kalan birey on sekiz yaşından büyükse bu davranışa “cinsel saldırı”, on sekiz yaşından küçük ise “cinsel istismar” terimi kullanılmış ve cinsel istismar kabahatini işleyen hatalılar cinsel taarruz kabahatini işleyen hatalılara göre daha uzun yıllar cezaya mahkum edilmiştir. Çocukları korumak için çıkarılan “Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi”, 200 ülkeyle bir arada Türkiye Cumhuriyeti’nde de imzalanmıştır. Bu mukaveleyle bir arada dünya genelinde devletlerin, cinsel istismar olaylarında çocuklar için gerekli tedbirleri almaları ve yasal düzenlemelerde bulunmaları için yükümlülükler getirilmiş.
Türk Ceza Kanunu (TCK) Husus 103’e göre;
–Çocuğu cinsel taraftan istismar eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılır.
–Cinsel istismarın bedene organ yahut sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, sekiz yıldan on beş yıla kadar mahpus cezasına hükmolunur.
– Cinsel istismarın üstsoy, ikinci yahut üçüncü derecede kan hısmı, üvey baba, evlat edinen, vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, sıhhat hizmeti veren yahut müdafaa ve nezaret yükümlülüğü bulunan öbür şahıslar tarafınca ya da hizmet bağlantısının sağladığı nüfuz berbata kullanılmak suretiyle yahut birden çok kişi tarafınca bir arada gerçekleştirilmesi hâlinde, üstteki fıkralara bakılırsa verilecek ceza yarı oranında artırılır.
–Cinsel istismar için başvurulan cebir ve şiddetin taammüden yaralama hatasının ağır sonuçlarıne niye olması hâlinde, ayrıyeten taammüden yaralama cürmüne ait kararlar uygulanır.
– Hatanın kararında mağdurun vücut yahut ruh sıhhatinin bozulması hâlinde, on beş yıldan az olmamak üzere mahpus cezasına hükmolunur.
– Hatanın mağdurun bitkisel hayata girmesine yahut vefatına niye olması durumunda, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına hükmolunur.
Cinsel istismara maruz kalmış olan bir çocuğun, bulunduğu inançsız ortamdan anında uzaklaştırılması gerekmektedir. Olay daha sonrasında hikaye tecrübeli bir ruh sıhhati çalışanı tarafınca alınmalı, çocuk ile yalnız görüşülmeli, yargılayıcı olmaktan kaçınılmalıdır. Açık uçlu soruların akabinde şayet açıklığa kavuşmayan bahisler varsa özel sorular sorulmalıdır. Görüşme esnasında çocuğun davranışları da gözlemlenerek kaydedilmelidir. Hikaye alınırken tüm detaylar, çocuğun tıbbi geçmişi, ailede yaşanan emsal olaylar sorgulanmalıdır (Yakut ve Korkmaz,2013; akt. Urazel vd., 2017). Çocuğa uygulanan kişisel terapinin yanında aile terapisi de yapılmalıdır. Cinsel istismara uğrayan çocuğun ailesinin çocuğa olan yaklaşımı fazlaca değerlidir. Bu sebeple ailede psiko-sosyal danışmanlık verilmelidir.
Sonuç
Cinsel istismar ve çocuk için en ağır tablo olan aile içi cinsel istismar, çocuğun ruhsal ve sıhhatine, fizikî, ruhsal ve toplumsal gelişmenine yahut münasebetlerdeki inanç hissine ziyan veren bir müddetçtir. Etraf tarafınca duyulması, aile yapısının bozulması, istismara uğrayan çocuğun istismar eden kişi tarafınca sevildiğini sanması ya da korkutulması, ekonomik özgürlüğün olmaması üzere sebeplerden dolayı aile içi cinsel istismar en az duyulan, üstü kapatılan olaylardandır. Aile içi cinsel istismar durumlarında aile kendini dışarıya kapatır, öbür beşerlerle yüzeysel bağlarda bulunur ya da aile parçalanmaya sarfiyat. Cinsel istismarı önlemenin en tesirli yolu ortadan kaldırmaktır. Bu kapsamda cinsel istismarın ve aile içi cinsel istismarın önlenmesi, toplumsal hassaslığın ve farkındalığın artırılması, toplumsal muhafaza programlarının geliştirilmesi, aile ömür kalitesinin ve eğitimin güzelleştirilmesi, muhtemel tüm risk faktörlerinin ortadan kaldırılması gerekmektedir.
Öz
Cinsel istismar toplumu etkileyen değerli bir meseledir. Cinsel istismar 0-18 yaş aralığındaki bir çocuğun cinsel açıdan yetişkinler tarafınca cinsel dileklerini karşılamak için kullanılmasıdır ve çocuklarda yıkıcı tesirlere sebep olur. Birebir aileden birinin çocuğa cinsel istismarda bulunması hem çocukta daha travmatik bir sonuca niye olur birebir vakitte ortaya çıkması epey daha zordur. Aile içi cinsel istismar çocuğun sağlıklı gelişmenini engellemekte ve hayli sayıda psikiyatrik probleme yol açmaktadır. Bu yazıda istismarın tarifi, sonuçları, aile içi istismarın çocukta bıraktığı tesir, aile içi istismar durumunda ailenin durumu ve yasal süreçlerden bahsedilmiştir.
Anahtar Sözcükler: cinsel istismar, aile içi cinsel istismar, yasal süreçler
Giriş
Birleşmiş Milletler, 1989 yılında kabul ettiği Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne bakılırsa, 18 yaşın altındaki her birey çocuk olarak kabul edilmiştir. İstismarı; cinsel, fizikî ve duygusal istismar olarak ele alabiliriz. Dünya genelinde inceleme yapıldığında çocukların yaşadığı cinsel, fizikî ve duygusal istismarın yüzsenelerdır sürdüğü görülmektedir (Çetin ve Altıner, 2019). Dünya sıhhat örgütü çocuk istismarını 18 yaş altı olan bireylerin fizikî, toplumsal ve duygusal açıdan gelişimlerini olumsuz istikamette etkileyen ve bireye ziyan veren, çocuğun sömürülmesi için yapılan her türlü olumsuz davranışlar halinde tanımlamıştır (Dünya Sıhhat Örgütü, 2014). Bu çeşit olumsuz davranışlar, çocuğun gelişmenini maniler ve mental açıdan büyük hasarlara niye olur. Fizikî istismar, çocuğa yöneltilen öfkenin, disiplin verme gereksiniminin çocuğa fizikî güç olarak yansıtılmasıdır. Fizikî şiddetin yanı sıra çocukta dehşet, geri çekilme, depresyon, anksiyete, itimat kaybı üzere ruhsal sonuçlar görülür. Duygusal istismar çocuğa bakım verenlerin çocuğun duygusal muhtaçlıklarını karşılamaması kararı çocuğun kendini sevgisiz, bedelsiz, yetersiz, işe yaramaz, aşağılık, hatalı hissetmesidir. Cinsel istismar, başka istismar cinsleri içinde fark edilmesi en sıkıntı olanıdır ve iki farklı biçimde yaşanır. Bunlardan birincisi temas gerçekleştirmeden yapılan röntgencilik, çocuğa cinsel organını gösterme, çocukla cinsel muhabbet etme ve teşhircilik olarak yapılandır. Başka çeşidinde ise çocuğu zorla oral-anal-genital cinsel münasebete zorlama, pornografik gayelerle kullanma, çocuğun cinsel organlarına dokunma, sürtünmecilik üzere hareketler görülür. Dünya Sıhhat Örgütü cinsel istismarı, çocuğun gelişmenine uygun olmayan, bilişsel gelişimi açısından çocuğun anlamlandıramadığı ve kavrayamadığı ötürüsıyla rastgele bir onay vermesinin mümkün olmadığı rastgele bir cinsel aktifliğe dâhil edilmesi ya da buna göz yumulması olarak tanımlamaktadır (Dünya Sıhhat Örgütü, 2020).
Çocuğa yapılan istismarın her tipi dehşetli sonuçlar verirken çocuğa yapılan cinsel istismarın aile ortasından biri tarafınca yapılması çocukta yaşanan travma, itimat sorunu, depresyon, aile içi sorunlar üzere birfazlaca büyük sıkıntıya yol açmaktadır. Aile içi cinsel istismar ensest olarak bilinir ve klâsik olarak yasadışı ve toplumsal açıdan tabu olarak görülen cinsel istismarın en ağır çeşididir (Çiçek vd., 2021). Aile içi cinsel istismar sıklıkla öz anne, öz baba, kardeş üzere birincil derecede akrabalar tarafınca gerçekleştirilse de kan bağı olmayan üvey anne, üvey çocuk yahut üvey baba üzere ortalarında kan bağı bulunmayan aile üyeleri içindeki cinsel etkileşim de aile içi cinsel istismar olarak kıymetlendirilir (Akçe ve Doğan, 2020). Aile içi istismar çoklukla çocuğun yaşadığı konutta gerçekleştirilir ve çocuk muhtemel sonuçlardan korkması sebebiyle durumdan kimseye bahsetmemektedir. Aile içi cinsel istismar bebeklik devrinden yetişkinlik periyoduna kadar devam edebilir.
Aileye yakın ya da tanınmayan birinin çocuğa cinsel istismarda bulunması ise pedofili olarak isimlendirilir.
Travmaya Maruz Kalan Çocuklar
Çocukların, çocukluk devrinde yaşadıkları olumsuz tecrübeler hem kısa vadede hem uzun vadede ruhsal, toplumsal ve davranışsal önemli meselelere yol açmaktadır. Cinsel istismarın çocukta gösterdiği tesir, cinsel istismarı kimin uyguladığına, nasıl uyguladığına ve kaç sefer uyguladığına göre değişkenlik gösterir. Yakın etrafındaki güvendiği, sevdiği ve onu koruyacağına inandığı şahıslar tarafınca cinsel istismara maruz kalmanın çocukta fazlaca daha büyük bir inanç kaybı oluşturması niçiniyle ensest çocuğu en çok yaralayan ve daha sonraki hayatında telafisi pek mümkün olmayan izler bırakan en ağır cinsel istismar çeşididir. Başka cinsel istismar yaşantılarına göre açığa çıkmasının güç olması ve daha uzun mühlet devam etmesi de örseleyici etkiyi artırmaktadır (Demirci vd., 2020). Yapılan birtakım çalışmalarda istismarcı ve istismara uğrayan çocuk içindeki yakınlık ne kadar fazlaysa, mağdurun ileride yaşayacağı psikiyatrik rahatsızlıkların o kadar fazla olacağı belirtilmiş. Testa ve arkadaşlarının 2005’te yaptığı bir çalışmada ise çocukluğunda cinsel istismara maruz kalanların, maruz kalmayanlara göre, ilerleyen yaşlarda 3.65 kat daha fazla psikiyatri ünitelerine başvurdukları, bu şahıslarda kişilik bozuklukları ile öteki psikiyatrik bozuklukların daha sık görüldüğü, ayrıyeten intihar teşebbüsü oranlarının da daha yüksek olduğu saptanmıştır. Cinsel istismara uğrayan çocuklarda güvensizlik, ihanete uğramışlık, cinsel fonksiyonda bozukluk, güçsüzlük üzere travmatik tesirler gözlenebilir. beraberinde, cinsellikle gelişme devirlerinin gerektirdiğinden daha fazla ilgilenme, cinselleşmiş davranışlar sergileme, cinselliğe yönelik olumsuz tavır geliştirme, cinsel kimlikle ilgili karmaşa ve gelecek cinsel yaşantıyla ilgili tasa üzere problemler yaşanabilmektedir (Çetin ve Altıner, 2019). Öztürk tarafınca 2009’da yapılan çalışmada ise cinsel istismara uğramış çocukların aile bireylerin ekseriyetle birbirine bağlı olmadıkları, hislerinin olumsuz ve zayıf olduğu, parçalanmış ailelerden oluştuğu, tasaları yüksek, kendine inançları olmayan aile yapılarının olduğunu belirtmiştir. Bilhassa cinsel istismarda bulunan kişi aileden biriyse yahut aileye yakın bir bireyse, cinsel istismara uğrayan çocukta ihanete uğramışlık ve suçluluk hissi ağır bir biçimde görülür. Damgalanma ile birlikte çocuk kendini dışlanmış hisseder ve kendini izole eder, hiç bir yere ilişkin hissedemez ve etrafı tarafınca kabul edilmeyeceği kanısı ile yanlış hareketlere yönelebilir.
Cinsel istismarın uzun periyot tesirleri, kısa devir tesirlerinin kronikleşerek ondan sonrasındaki süreçlerde ortaya çıkması ile kendini göstermektedir (Alpaslan, 2014, s.199). Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda kısa periyotta uyku bozuklukları, anksiyete, bedensel belirtiler, irkilme üzere travma belirtileri akut olarak ortaya çıkar. hem de içe kapanma, okul muvaffakiyetinde düşüş, toplumsallıkta azalma, akranlarla irtibat sorunları üzere toplumsal tesirler de mevcuttur. Bunun yanı sıra, cinsel istismara maruz kalan çocuklarda kısa vadede travma daha sonrası gerilim bozukluğu, anksiyete bozuklukları, depresyon ve çeşitli fobiler görülebilirken; uzun vadede kişilik bozuklukları, cinsel fonksiyon bozuklukları ve unsur bağımlılığı üzere psikiyatrik rahatsızlıklar gözlenebilir, intihar etme davranışıyla karşı karşıya kalınabilir.
Ailenin, çocuklarının cinsel istismara uğradığına inanmadığı, çocuğu suçladığı ve takviye olmadığı durumlarda ise çocukta ağır öfke ve terk edilmişlik duygusu görülebilir ve çocuğun yaşayacağı ruhsal problemlerin şiddetini arttırır. Cinsel istismarın fizikî tablosunda ise kısa vadede mağdurda morluklar, vajinal kanama, himen ve anüste yırtık, genital bölgede ağrı, yürümede ve oturmada zorluk çekme üzere belirtiler görülürken uzun vadede kronik karın ağrısı, cinsel hastalıklar, somatik yakınmalar ve gebelik yaşanabilir.
Ailenin Ruhsal Tablosu ve Aile İçi İlişkiler
Ensest alakalar, cinsel istismara maruz kalan çocukta biyopsikososyal açıdan olumsuz sonuçlara, büyük bir travmaya niçiniyet vereceği üzere topluma ve toplumun değerli bir yapı taşı olan aileye de çok ziyan verir ve büyük bir travma yaşatır. Cinsel istismarın aile ortasında yaşanmasından, toplum tarafınca yasaklanmış ve kabul edilemez oluşundan dolayı gelişmiş ya da gelişmemiş tüm toplumlarda yaşanan ensest bağlantıların ortaya çıkarılması öbür istismar sistemlerine göre daha zordur (Domaç, 2019). Bu durumun saklanmasının ve üstünün örtülmesinin en büyük sebepleri, birebir meskenin ortasında yaşanan ensest ilginin ortaya çıkmasının dini ve ahlaki bakımdan muhalif olması, toplumun vereceği yansıdan korkulması, ekonomik özgürlüklerinin olmaması ve konutu terk edememeleri, konseyi aile tertibinin bozulmasını istememeleridir. Buna ek olarak, cinsel istismara maruz kalan çocuklar, bu yaşadıklarının ne manaya geldiğini ergenlikten daha sonra cinselliğin ne olduğunu anlamaya başladığında fark etmektedirler. Aile içi cinsel istismar yaşandığında aile bireylerinde ağır şaşkınlık, konduramama, öfke üzere karışık hisler yaşanabilir. Birtakım ebeveynlerin, yaşanan cinsel tacizi unutmak için yanılgıyı çocukta aramaya başladıkları belirtilmiştir (İbiloğlu vd., 2018)
Ensest görülen ailelerde, aile fertlerinin ağır bir biçimde terkedilme ve ailelerinin dağılma endişesiyle birbirlerine bağlandıkları görülmüştür. Bu durum fonksiyonsuz bir aile sisteminin açık göstergesidir. Ailenin dışarıdan görünümü olağan olabilir, fakat daha yakından incelendiğinde ailenin patolojik iç düzenekleri belirginleşmektedir. Çoklukla katı bir biçimde ataerkil yapıya sahip ailede, baba sıklıkla şiddet yahut tehditlerle baskın durumunu korur. Aile içerisinde rol karmaşası yaygındır ve annenin misyonlarının birçoklarını kızına bıraktığı görülür (Domaç, 2019). Ailede toplumsal olarak izolasyon görülür, aile üyeleri yabancı şahıslarla sadece yüzeysel temaslarda bulunmaktadır ve dışa kapalıdır. Ensest görülen ailelerde baba aileyi koruyan kilit öge olarak görüldüğünden mağdurun ensest sırrını açıklamasının muhtemelen aileden çıkarılmasıyla sonuçlanacağının farkına varılması sessizliği sürdürme motivasyonu sağlamaktadır (Swanson ve Biaggio, 1985). Yapılan çalışmalara bakıldığında, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa ülkelerinde yapılan çeşitli araştırmalarda, ensest hadiselerinin saptandığı ailelerde, cinsiyete ve yaşa bağlı olarak aile içi yakınlık kurallarının sonlarında bir bozulma olduğu tespit edilmiştir (İbiloğlu vd., 2018). Ensest olaylarının görüldüğü ailelerde çoklukla ensest mağduru çocuk/genç ya da anne suçlanmaktadır. Mağdur çocuk, istismarcıyı enseste davet etmekle, kişiyi kışkırtmakla, olayı çabucak söylemeyerek bu duruma istek gösterdiğiyle suçlanmaktadır. tıpkı vakitte anneler de olayın farkına varamamakla, durduramamakla, eşinin cinsel isteklerini karşılayamamakla, aileyi, konutu, çocukları ihmal etmekle suçlanmaktadır (Domaç, 2019). Bu yaşanan olumsuz tecrübeler kararı ailede duygusal bağlarda zayıflama, aile içi bağlantının ziyan görmesi, hislerin saldırgan bir formda tabir edilmesi, fizikî hengameler yaşanabilir. Bunun yanı sıra aile parçalanabilir.
Yasal Süreçler
Çocuk 18 yaşını doldurana kadar, çocuğa bakmak ve korumak, güvenliğini sağlamak ailenin bakılırsavidir. Çocuğu ebeveynlerin ya da aile dışı bireylerin berbat davranışlarından korumak ve bu çeşit davranışlara maruz kalan çocuklar için tedavi planı hazırlamak ise devletin vazifesidir. Kanunlarda, cinsel istismara maruz kalan birey on sekiz yaşından büyükse bu davranışa “cinsel saldırı”, on sekiz yaşından küçük ise “cinsel istismar” terimi kullanılmış ve cinsel istismar kabahatini işleyen hatalılar cinsel taarruz kabahatini işleyen hatalılara göre daha uzun yıllar cezaya mahkum edilmiştir. Çocukları korumak için çıkarılan “Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi”, 200 ülkeyle bir arada Türkiye Cumhuriyeti’nde de imzalanmıştır. Bu mukaveleyle bir arada dünya genelinde devletlerin, cinsel istismar olaylarında çocuklar için gerekli tedbirleri almaları ve yasal düzenlemelerde bulunmaları için yükümlülükler getirilmiş.
Türk Ceza Kanunu (TCK) Husus 103’e göre;
–Çocuğu cinsel taraftan istismar eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılır.
–Cinsel istismarın bedene organ yahut sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, sekiz yıldan on beş yıla kadar mahpus cezasına hükmolunur.
– Cinsel istismarın üstsoy, ikinci yahut üçüncü derecede kan hısmı, üvey baba, evlat edinen, vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, sıhhat hizmeti veren yahut müdafaa ve nezaret yükümlülüğü bulunan öbür şahıslar tarafınca ya da hizmet bağlantısının sağladığı nüfuz berbata kullanılmak suretiyle yahut birden çok kişi tarafınca bir arada gerçekleştirilmesi hâlinde, üstteki fıkralara bakılırsa verilecek ceza yarı oranında artırılır.
–Cinsel istismar için başvurulan cebir ve şiddetin taammüden yaralama hatasının ağır sonuçlarıne niye olması hâlinde, ayrıyeten taammüden yaralama cürmüne ait kararlar uygulanır.
– Hatanın kararında mağdurun vücut yahut ruh sıhhatinin bozulması hâlinde, on beş yıldan az olmamak üzere mahpus cezasına hükmolunur.
– Hatanın mağdurun bitkisel hayata girmesine yahut vefatına niye olması durumunda, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına hükmolunur.
Cinsel istismara maruz kalmış olan bir çocuğun, bulunduğu inançsız ortamdan anında uzaklaştırılması gerekmektedir. Olay daha sonrasında hikaye tecrübeli bir ruh sıhhati çalışanı tarafınca alınmalı, çocuk ile yalnız görüşülmeli, yargılayıcı olmaktan kaçınılmalıdır. Açık uçlu soruların akabinde şayet açıklığa kavuşmayan bahisler varsa özel sorular sorulmalıdır. Görüşme esnasında çocuğun davranışları da gözlemlenerek kaydedilmelidir. Hikaye alınırken tüm detaylar, çocuğun tıbbi geçmişi, ailede yaşanan emsal olaylar sorgulanmalıdır (Yakut ve Korkmaz,2013; akt. Urazel vd., 2017). Çocuğa uygulanan kişisel terapinin yanında aile terapisi de yapılmalıdır. Cinsel istismara uğrayan çocuğun ailesinin çocuğa olan yaklaşımı fazlaca değerlidir. Bu sebeple ailede psiko-sosyal danışmanlık verilmelidir.
Sonuç
Cinsel istismar ve çocuk için en ağır tablo olan aile içi cinsel istismar, çocuğun ruhsal ve sıhhatine, fizikî, ruhsal ve toplumsal gelişmenine yahut münasebetlerdeki inanç hissine ziyan veren bir müddetçtir. Etraf tarafınca duyulması, aile yapısının bozulması, istismara uğrayan çocuğun istismar eden kişi tarafınca sevildiğini sanması ya da korkutulması, ekonomik özgürlüğün olmaması üzere sebeplerden dolayı aile içi cinsel istismar en az duyulan, üstü kapatılan olaylardandır. Aile içi cinsel istismar durumlarında aile kendini dışarıya kapatır, öbür beşerlerle yüzeysel bağlarda bulunur ya da aile parçalanmaya sarfiyat. Cinsel istismarı önlemenin en tesirli yolu ortadan kaldırmaktır. Bu kapsamda cinsel istismarın ve aile içi cinsel istismarın önlenmesi, toplumsal hassaslığın ve farkındalığın artırılması, toplumsal muhafaza programlarının geliştirilmesi, aile ömür kalitesinin ve eğitimin güzelleştirilmesi, muhtemel tüm risk faktörlerinin ortadan kaldırılması gerekmektedir.