Çocuklar, dünyaya ait ayrıntılarını yapılandırırken; şemalar özümleme, uyma, örgütleme, dengelenim ve istikrar kurma tekniklerini kullanırlar.
Şemalar: Şemalar örgütlenmiş davranış ya da niyet örüntüleridir. Bebek ya da çocuk dünyaya ait anlayışını yapılandırmaya çalışırken beyin şemalar yaratır. Bu şemalar bilgiyi örgütleyen aksiyonlar ya da zihinsel dizaynlardır. Davranışsal şemalar çocuklukta gelişir. Bebekler şemalarını emme, bakma, yakalama üzere aksiyonlarla objelerin üzerinde geliştirirler. Daha büyük çocuklar sorun çözmek için stratejileri ve planları vardır. Yetişkinliğimizde otomobil kullanmaktan bütçe yapmaya biroldukça alanda çeşitli şemalar oluştururuz.
Şemalarımızı özümseme ve uyma kavramları ile bir arada kullanırız.
Özümseme: Yeni bilgi yahut tecrübeleri ile baş etmek için var olan şemaların kullanıldığını öne süren kavramdır.
Uyma: Çocuklar yeni bilgi ve yaşantıyı öğrenmek için var olan şemalarındaki değişimlerdir.
Örnek verecek olursak çocuklar doğdukları vakit her objeyi ağızlarına götürerek emme davranışı benimserler lakin vakit ortasında her objenin emilmeyeceği şuurunu kazanırlar bu uyma davranışına bir örnektir.
Örgütleme: Çocuklar dünyayı anlamak için yaşantılarını fikirleri ile örgütlerler. Birbirinden başka davranış ve fikirlerin daha üst sistemde gruplandırılmasıdır. Çekicin nasıl kullanıldığını bakılırsan çocuk büyük bir çekiç olan balyozunda nasıl kullanılacağı hakkında da fikir sahibi olur.
İstikrar ve Gelişim Evreleri: Dünyayı anlamaya çalışırken, çocuk kaçınılmaz olarak bilişsel çatışma ya da dengesizlik yaşar. Karmaşık durumlar dengesizlik yaratır. İçsel istikrar arayışı değişim için çocuğu güdüler ve yeni şemalar geliştirilerek eski ve yeni şemaları özümser.
sıradan refleksler ile bebek dünyasını algılar bunu emme ve aranma refleksleri ile yapar.
Obje Sürekliliği: Objelerin görülmedikleri, duyulmadıkları ya da dokunulmadıkları vakit bile var olmaya devam ettikleri anlayışıdır. Beş aylık bir çocuğun oyuncağını bir objenin gerisine koyarsanız çocuk onun objenin gerisinde olduğunu algılayamayacaktır. Obje sürekliliği vakit ile birlikte gelişmeye devam eder.
Kalıtım mı Etraf mi?
Bebeklerin gelişmeninde kalıtımın mı yoksa çevresel etkenlerin mi daha tesirli olduğu yıllar süren tartışmalar yaratmıştır. Yapılan araştırmalar doğrultusunda kalıtımsal faktörlerin çevresel faktörlerden daha faal rol oynadığı kanıtlanmıştır.
şüphesiz etraf ve uyaranlar çocuğun gelişmeninde hayati tesire sahiptir. Çevresel faktörler bilişsel gelişimi tesirler lakin genetiğin koyduğu sonları aşamaz. Çocukların gelişmenini yalnızca genetik etkenlere bırakamayız.
Uyaran çeşitliliği(oyun ve oyuncak) bebek için fazlaca değerlidir. Seçilen oyuncaklar birkaç duyuya birden hitap eden oyuncaklar tercih edilmelidir. Bunlar renk, ses ve dokunma duyularına kıymetli katkı sağlarlar. Çocuğa hakikat oyuncak seçimi yapma konusunda uzmanlardan fikir almakta yarar vardır.
Öğrenme Hatırlama ve Kavramlaşma
Öğrenmeyi beş alt kategoride açıklamak faydalı olacaktır.
Koşullama: Şartlanma, bilhassa bebeklerin ne algıladıklarını belirtme konusunda araştırmacılara biroldukça şey öğretmiştir. Örneğin bebekler emme davranışını uyaran müziklerle koşullandıklarında daha süratli emdikleri gözlemlenmiştir.
Dikkat: Zihinsel güçlerin belli bir şey üzerine yoğunlaştırılmasıdır. Yeni doğmuş bebeklerde bile dikkat mevcuttur.
Dikkatte göz arkası edilmemesi gereken alışma sürecidir. Bebeklere devamlı olarak tıpkı şeyin yenidenlanması dikkatin dağılmasına yol açar. Çocuklar büyüdükçe dikkat mühletleri de artar.
Bellek: Organizmanın bilgiyi vakit ortasında koruduğu tüm duruma verilen isimdir. Gelişim devam ettikçe bellek de gelişir. Yirmi aylık bebeğin belleği sekiz aylık bebekten daha eskiyi hatırlayacaktır. Büyük bir çoğunluğumuz ömrümüzün birinci üç yılına ilişkin olayları hatırlamayız. Bunun sebebi bebeklik amnezisi dediğimiz olaydır. Prefrontal lobumuzun ve hipokampüsümüzün yeteri kadar gelişmemesinden kaynaklıdır.
Taklit: Bebekler için öğrenmede en temel etkenlerden birisi taklittir. Araştırmalara bakılırsa yeni doğan bebekler birkaç günlükken bile taklit yapabilirler. Çocuklar büyüdükçe taklit etme tavırlarını genişletirler.
Kavram Oluşturma ve Sınıflandırma: Bebeklerin de kavramları vardır. Araştırmacılar üç aylık bebeklerin misal görünümdeki objeleri bir ortaya topladıklarını gözlemlemişlerdir, bu da hayatın birinci senelerında bile sınıflandırma yapıldığının göstergesidir. Çocuklar büyüdükçe kavram oluşturma ve sınıflandırma maharetleri de gelişir.
Ferdi Farklılıklar
Her doğan çocuk özeldir. tıpkı vakitte çocukların zihinsel ve fizikî farklılıklar da gösterecekleri bilinmektedir. Temel farklılıklara örnek verecek olursak kız çocuklar erkek çocuklarından daha erken konuşurlar bunun niçini hormonal farklılıklardır. Bir çocuk 10 aylıkken yürüyebilirken bir oburu 14 aylıkken yürüyebilir. Bu üzere farklılıklar ferdî farklılıklardır ve en kıymetli belirleyicisi genetik faktörlerdir.
Lisan Gelişimi
Lisan sembol sistemleri temelinde sözel, yazılı ya da işaretli olabilen irtibat formudur. Bir toplumun kullandığı sözleri ve onları birleştirecek ve değiştirecek kuralları içerir. Öbürleri ile konuşmak, onları dinlemek, okumak ve yazmak için lisana ihtiyaç duyarız. Lisanımız geçmiş olayları detaylarıyla anlatabilmemize ve gelecekle ilgili planlar kurabilmemize yardımcı olur. detaylarımizi bir jenerasyondan başkasına aktarmamıza ve güçlü bir kültürel miras oluşturmamıza müsaade verir.
Lisanın kimi kural ve sitemleri vardır. Lisan yüksek derecede ölçülü ve tertipli bir kavramdır. Bir lisanın en küçük ünitesi, kullanılan sesleri ve bunların nasıl birleşeceğini belirleyen fonemlerdir. Her bebek doğduğunda bütün lisanlarda olan sesli harfleri çıkarabilir. Türkçemizde bulunan sekiz sesli harfin yanında Korece’deki sesli harfleri de çıkarabilme kapasitesine sahiptir. Vakit ortasında yakın etrafındaki duyduğu sesleri taklit edecek ve öteki sesleri unutacaktır. Bebeğin gelişimi devam ettikçe de sesler içinde muhakkak ilişkiler fark edecek ve bunları yinelayacaktır b-a ba-ba üzere.
Fonemler birleşerek morfemleri oluştururlar. Burası sözcüğün temel manasını taşıdığı alandır. Artık çocuk hangi sözün ne manaya geleceğini anlamaya başlamıştır.
Morfemlerde oluştuktan daha sonra sıra kelam dizimine gelir. Sözcüklerin ve geçerli kelam öbeklerinin cümleler kurmak için birleşmesi ile oluşur. Çocuklar büyüdükçe daha geniş ve manalı cümleler kurmaya başlarlar ‘gel’ bir cümledir ve bir buçuk yaşındaki çocuk manalı bir biçimde söyleyebilir. Lakin babacığım gel bir arada futbol oynayalım cümlesi için bir çok vakit ve etap geçmesi gereklidir.
Bebekler 8-12 aylıkken bir objeyi göstermek yahut işaret etmek için jestlerini kullanmaya başlarlar. Mama yemek için biberonu gösterebilir yahut ilgisini göstermek için bir köpeği gösterebilir. İşaret etmedeki ve jestlerini göstermekteki sıkıntılar otizmin temel göstergelerinden birdir lakin üç yıla kadar otizm tanısı konamayacaktır. Bu mevzuda uyanık olmakta yarar vardır. İrtibat kurmamak otizmin en bariz özelliğidir. Yapılan bir çalışmada sosyo-ekonomik seviyesi yüksek olan ailelerin çocuklarının jestlerinin düşük sosyo-ekonomik durumlu ailelere nazaran daha besbelli oldukları gözlemlenmiştir. Bu duruma niye olan faktörler; eğitim, uyaran çeşitliliği ve şuurlu ebeveyn tavırlarıdır.
Çocuklar on üç aylıkken elli kadar kelimeyi anladıklarını ve on sekiz aylıkken bu sözleri konuşabildikleri saptanmıştır. Birinci sözcükler sıklıkla kıymetli şahıslar (ana-baba), oyuncaklar(top), hayvanlar(hav hav) üzere sözcüklerden oluşur.
Gelişimi devam eden çocuk 18-24 aya ulaştıklarında iki sözcüklü tabirleri kullanabilme yetisini kazanırlar ‘köpeğe bak, top nerede’ üzere.
Lisan gelişmeninde Biyolojik ve Çevresel Etkenler
Biyolojik Etkenler: Konuşma ve manaya yetisi, hudut sistemimizin yanı sıra, sesle ilgili öbür donanımları da gerektirir. Atalarımızın hudut sistemleri ve vokal donanımı binlerce yıldır değişmiştir.
Beynimizin birtakım bölgelerinin lisan için kullanıldığı bilim erkeklerinda kanıtlanmıştır. Bu keşif beyin hasarı alan bireylerin incelenmesiyle fark edilmiştir. Beynimizin sol frontal bölgesinde yer alan ve sözcük çıkarma için kullandığımız broka bölgesi, lisanı anlamada aktif rol oynayan ve sol yarımkürede bulunan wernicke bölgesi. Bu iki bölgede oluşan hasarlar lisan kaybı ya da hasarı dediğimiz afazi(söz yitimi)ye niye olmaktadır. Broca bölgesindeki hasar sözcükleri istenen biçimde aktarılmasını zorlaştırırken, wernicke alanındaki hasarlar ise bireylerin anlamalarını zayıflatır ve akıcı lakin anlaşılmaz konuşmalarına yol açar.
Ünlü lisan bilimci Noam Chomsky çocukların lisan öğrenmeye biyolojik olarak donanımlı doğduklarını belirtir. Çocukların gelişim evreleri ve yapılan çalışmalar bu teorinin doğruluğunu ispatlar.
Çevresel Etkenler: Bir bebek ‘an-ne’ dediği vakit anne bebeği kucaklar ve sevgi gösterir. Bunu öğrenen çocuk daha hayli anne der ve sevgi görür. Davranışçı ekoldeki uzmanlar lisanın azar azar oluştuğunu ve piyano çalmak üzere karışık bir aksiyon olduğunu öğrenildiğini savunurlar.
Annelerinin daha çoğunlukla konuştuğu bebekler, değerli ölçüde daha geniz sözcük dağarcığına sahip oldukları gözlemlenmiştir. Çocukların sözcük dağarcıklarının gelişmeninin daha güzel belirleyicileri, annenin lisanı ve okuma-yazma marifetleri ile annelerin epeyce satıda farklı sözcük kullanımı olmuştur. Örnek olarak anneler çocuklarıyla konuşurlarken daha çeşitli sözcükler kullandıklarında çocukların sözcük dağarcıklarının gelişimleri daha verimli olmuştur. Buna rağmen annenin toplam konuşma ölçüsü ile ilgili bulunmamıştır. Buradan çıkarılacak sonuç müddet değil niteliktir. Örneğin bir çocuk köpekçik dediğinde anne evet köpekçik et yiyor’ derse çocuk için daha faydalı olacaktır.
Yapılan bir araştırmaya göre 14-24 aylık çocuklarına günlük kitap okuyan annelerin çocuklarının 36. Aya geldiklerinde sistemli kitap okunmayan çocuklardan epey daha kuvvetli lisan gelişimi ve bilişsel gelişim olduğu gözlemlenmiştir.
Lisan Gelişimi İçin Anne Babalara Teklifler
1) Faal bir konuşma eşi olun. Bebeğiniz ile konuşun.
2) Bebeğinizle sizi anlıyormuş üzere konuşun. Bebeğiniz ilginizi fark edecektir.
3) Çocuğunuz ile konuşurken hislerinizi eksik etmeyin çocuklar hisleri bizim düşündüğümüzden daha fazla hissederler.
4) Çocuğunuz büyüyüp size kederini anlatmaya, sizinle hislerini paylaşmaya başlayacaktır işte tam burada güzel bir dinleyici olun.
5) Cinsiyet kalıp yargılarından uzaklaşın bu cinsel kimliğini oluşturmaya başlayan3-5 yaşındaki çocuklar için birden fazla vakit olumsuz tesir yapar.
Okuduğunuz için teşekkürler.
Şemalar: Şemalar örgütlenmiş davranış ya da niyet örüntüleridir. Bebek ya da çocuk dünyaya ait anlayışını yapılandırmaya çalışırken beyin şemalar yaratır. Bu şemalar bilgiyi örgütleyen aksiyonlar ya da zihinsel dizaynlardır. Davranışsal şemalar çocuklukta gelişir. Bebekler şemalarını emme, bakma, yakalama üzere aksiyonlarla objelerin üzerinde geliştirirler. Daha büyük çocuklar sorun çözmek için stratejileri ve planları vardır. Yetişkinliğimizde otomobil kullanmaktan bütçe yapmaya biroldukça alanda çeşitli şemalar oluştururuz.
Şemalarımızı özümseme ve uyma kavramları ile bir arada kullanırız.
Özümseme: Yeni bilgi yahut tecrübeleri ile baş etmek için var olan şemaların kullanıldığını öne süren kavramdır.
Uyma: Çocuklar yeni bilgi ve yaşantıyı öğrenmek için var olan şemalarındaki değişimlerdir.
Örnek verecek olursak çocuklar doğdukları vakit her objeyi ağızlarına götürerek emme davranışı benimserler lakin vakit ortasında her objenin emilmeyeceği şuurunu kazanırlar bu uyma davranışına bir örnektir.
Örgütleme: Çocuklar dünyayı anlamak için yaşantılarını fikirleri ile örgütlerler. Birbirinden başka davranış ve fikirlerin daha üst sistemde gruplandırılmasıdır. Çekicin nasıl kullanıldığını bakılırsan çocuk büyük bir çekiç olan balyozunda nasıl kullanılacağı hakkında da fikir sahibi olur.
İstikrar ve Gelişim Evreleri: Dünyayı anlamaya çalışırken, çocuk kaçınılmaz olarak bilişsel çatışma ya da dengesizlik yaşar. Karmaşık durumlar dengesizlik yaratır. İçsel istikrar arayışı değişim için çocuğu güdüler ve yeni şemalar geliştirilerek eski ve yeni şemaları özümser.
sıradan refleksler ile bebek dünyasını algılar bunu emme ve aranma refleksleri ile yapar.
Obje Sürekliliği: Objelerin görülmedikleri, duyulmadıkları ya da dokunulmadıkları vakit bile var olmaya devam ettikleri anlayışıdır. Beş aylık bir çocuğun oyuncağını bir objenin gerisine koyarsanız çocuk onun objenin gerisinde olduğunu algılayamayacaktır. Obje sürekliliği vakit ile birlikte gelişmeye devam eder.
Kalıtım mı Etraf mi?
Bebeklerin gelişmeninde kalıtımın mı yoksa çevresel etkenlerin mi daha tesirli olduğu yıllar süren tartışmalar yaratmıştır. Yapılan araştırmalar doğrultusunda kalıtımsal faktörlerin çevresel faktörlerden daha faal rol oynadığı kanıtlanmıştır.
şüphesiz etraf ve uyaranlar çocuğun gelişmeninde hayati tesire sahiptir. Çevresel faktörler bilişsel gelişimi tesirler lakin genetiğin koyduğu sonları aşamaz. Çocukların gelişmenini yalnızca genetik etkenlere bırakamayız.
Uyaran çeşitliliği(oyun ve oyuncak) bebek için fazlaca değerlidir. Seçilen oyuncaklar birkaç duyuya birden hitap eden oyuncaklar tercih edilmelidir. Bunlar renk, ses ve dokunma duyularına kıymetli katkı sağlarlar. Çocuğa hakikat oyuncak seçimi yapma konusunda uzmanlardan fikir almakta yarar vardır.
Öğrenme Hatırlama ve Kavramlaşma
Öğrenmeyi beş alt kategoride açıklamak faydalı olacaktır.
Koşullama: Şartlanma, bilhassa bebeklerin ne algıladıklarını belirtme konusunda araştırmacılara biroldukça şey öğretmiştir. Örneğin bebekler emme davranışını uyaran müziklerle koşullandıklarında daha süratli emdikleri gözlemlenmiştir.
Dikkat: Zihinsel güçlerin belli bir şey üzerine yoğunlaştırılmasıdır. Yeni doğmuş bebeklerde bile dikkat mevcuttur.
Dikkatte göz arkası edilmemesi gereken alışma sürecidir. Bebeklere devamlı olarak tıpkı şeyin yenidenlanması dikkatin dağılmasına yol açar. Çocuklar büyüdükçe dikkat mühletleri de artar.
Bellek: Organizmanın bilgiyi vakit ortasında koruduğu tüm duruma verilen isimdir. Gelişim devam ettikçe bellek de gelişir. Yirmi aylık bebeğin belleği sekiz aylık bebekten daha eskiyi hatırlayacaktır. Büyük bir çoğunluğumuz ömrümüzün birinci üç yılına ilişkin olayları hatırlamayız. Bunun sebebi bebeklik amnezisi dediğimiz olaydır. Prefrontal lobumuzun ve hipokampüsümüzün yeteri kadar gelişmemesinden kaynaklıdır.
Taklit: Bebekler için öğrenmede en temel etkenlerden birisi taklittir. Araştırmalara bakılırsa yeni doğan bebekler birkaç günlükken bile taklit yapabilirler. Çocuklar büyüdükçe taklit etme tavırlarını genişletirler.
Kavram Oluşturma ve Sınıflandırma: Bebeklerin de kavramları vardır. Araştırmacılar üç aylık bebeklerin misal görünümdeki objeleri bir ortaya topladıklarını gözlemlemişlerdir, bu da hayatın birinci senelerında bile sınıflandırma yapıldığının göstergesidir. Çocuklar büyüdükçe kavram oluşturma ve sınıflandırma maharetleri de gelişir.
Ferdi Farklılıklar
Her doğan çocuk özeldir. tıpkı vakitte çocukların zihinsel ve fizikî farklılıklar da gösterecekleri bilinmektedir. Temel farklılıklara örnek verecek olursak kız çocuklar erkek çocuklarından daha erken konuşurlar bunun niçini hormonal farklılıklardır. Bir çocuk 10 aylıkken yürüyebilirken bir oburu 14 aylıkken yürüyebilir. Bu üzere farklılıklar ferdî farklılıklardır ve en kıymetli belirleyicisi genetik faktörlerdir.
Lisan Gelişimi
Lisan sembol sistemleri temelinde sözel, yazılı ya da işaretli olabilen irtibat formudur. Bir toplumun kullandığı sözleri ve onları birleştirecek ve değiştirecek kuralları içerir. Öbürleri ile konuşmak, onları dinlemek, okumak ve yazmak için lisana ihtiyaç duyarız. Lisanımız geçmiş olayları detaylarıyla anlatabilmemize ve gelecekle ilgili planlar kurabilmemize yardımcı olur. detaylarımizi bir jenerasyondan başkasına aktarmamıza ve güçlü bir kültürel miras oluşturmamıza müsaade verir.
Lisanın kimi kural ve sitemleri vardır. Lisan yüksek derecede ölçülü ve tertipli bir kavramdır. Bir lisanın en küçük ünitesi, kullanılan sesleri ve bunların nasıl birleşeceğini belirleyen fonemlerdir. Her bebek doğduğunda bütün lisanlarda olan sesli harfleri çıkarabilir. Türkçemizde bulunan sekiz sesli harfin yanında Korece’deki sesli harfleri de çıkarabilme kapasitesine sahiptir. Vakit ortasında yakın etrafındaki duyduğu sesleri taklit edecek ve öteki sesleri unutacaktır. Bebeğin gelişimi devam ettikçe de sesler içinde muhakkak ilişkiler fark edecek ve bunları yinelayacaktır b-a ba-ba üzere.
Fonemler birleşerek morfemleri oluştururlar. Burası sözcüğün temel manasını taşıdığı alandır. Artık çocuk hangi sözün ne manaya geleceğini anlamaya başlamıştır.
Morfemlerde oluştuktan daha sonra sıra kelam dizimine gelir. Sözcüklerin ve geçerli kelam öbeklerinin cümleler kurmak için birleşmesi ile oluşur. Çocuklar büyüdükçe daha geniş ve manalı cümleler kurmaya başlarlar ‘gel’ bir cümledir ve bir buçuk yaşındaki çocuk manalı bir biçimde söyleyebilir. Lakin babacığım gel bir arada futbol oynayalım cümlesi için bir çok vakit ve etap geçmesi gereklidir.
Bebekler 8-12 aylıkken bir objeyi göstermek yahut işaret etmek için jestlerini kullanmaya başlarlar. Mama yemek için biberonu gösterebilir yahut ilgisini göstermek için bir köpeği gösterebilir. İşaret etmedeki ve jestlerini göstermekteki sıkıntılar otizmin temel göstergelerinden birdir lakin üç yıla kadar otizm tanısı konamayacaktır. Bu mevzuda uyanık olmakta yarar vardır. İrtibat kurmamak otizmin en bariz özelliğidir. Yapılan bir çalışmada sosyo-ekonomik seviyesi yüksek olan ailelerin çocuklarının jestlerinin düşük sosyo-ekonomik durumlu ailelere nazaran daha besbelli oldukları gözlemlenmiştir. Bu duruma niye olan faktörler; eğitim, uyaran çeşitliliği ve şuurlu ebeveyn tavırlarıdır.
Çocuklar on üç aylıkken elli kadar kelimeyi anladıklarını ve on sekiz aylıkken bu sözleri konuşabildikleri saptanmıştır. Birinci sözcükler sıklıkla kıymetli şahıslar (ana-baba), oyuncaklar(top), hayvanlar(hav hav) üzere sözcüklerden oluşur.
Gelişimi devam eden çocuk 18-24 aya ulaştıklarında iki sözcüklü tabirleri kullanabilme yetisini kazanırlar ‘köpeğe bak, top nerede’ üzere.
Lisan gelişmeninde Biyolojik ve Çevresel Etkenler
Biyolojik Etkenler: Konuşma ve manaya yetisi, hudut sistemimizin yanı sıra, sesle ilgili öbür donanımları da gerektirir. Atalarımızın hudut sistemleri ve vokal donanımı binlerce yıldır değişmiştir.
Beynimizin birtakım bölgelerinin lisan için kullanıldığı bilim erkeklerinda kanıtlanmıştır. Bu keşif beyin hasarı alan bireylerin incelenmesiyle fark edilmiştir. Beynimizin sol frontal bölgesinde yer alan ve sözcük çıkarma için kullandığımız broka bölgesi, lisanı anlamada aktif rol oynayan ve sol yarımkürede bulunan wernicke bölgesi. Bu iki bölgede oluşan hasarlar lisan kaybı ya da hasarı dediğimiz afazi(söz yitimi)ye niye olmaktadır. Broca bölgesindeki hasar sözcükleri istenen biçimde aktarılmasını zorlaştırırken, wernicke alanındaki hasarlar ise bireylerin anlamalarını zayıflatır ve akıcı lakin anlaşılmaz konuşmalarına yol açar.
Ünlü lisan bilimci Noam Chomsky çocukların lisan öğrenmeye biyolojik olarak donanımlı doğduklarını belirtir. Çocukların gelişim evreleri ve yapılan çalışmalar bu teorinin doğruluğunu ispatlar.
Çevresel Etkenler: Bir bebek ‘an-ne’ dediği vakit anne bebeği kucaklar ve sevgi gösterir. Bunu öğrenen çocuk daha hayli anne der ve sevgi görür. Davranışçı ekoldeki uzmanlar lisanın azar azar oluştuğunu ve piyano çalmak üzere karışık bir aksiyon olduğunu öğrenildiğini savunurlar.
Annelerinin daha çoğunlukla konuştuğu bebekler, değerli ölçüde daha geniz sözcük dağarcığına sahip oldukları gözlemlenmiştir. Çocukların sözcük dağarcıklarının gelişmeninin daha güzel belirleyicileri, annenin lisanı ve okuma-yazma marifetleri ile annelerin epeyce satıda farklı sözcük kullanımı olmuştur. Örnek olarak anneler çocuklarıyla konuşurlarken daha çeşitli sözcükler kullandıklarında çocukların sözcük dağarcıklarının gelişimleri daha verimli olmuştur. Buna rağmen annenin toplam konuşma ölçüsü ile ilgili bulunmamıştır. Buradan çıkarılacak sonuç müddet değil niteliktir. Örneğin bir çocuk köpekçik dediğinde anne evet köpekçik et yiyor’ derse çocuk için daha faydalı olacaktır.
Yapılan bir araştırmaya göre 14-24 aylık çocuklarına günlük kitap okuyan annelerin çocuklarının 36. Aya geldiklerinde sistemli kitap okunmayan çocuklardan epey daha kuvvetli lisan gelişimi ve bilişsel gelişim olduğu gözlemlenmiştir.
Lisan Gelişimi İçin Anne Babalara Teklifler
1) Faal bir konuşma eşi olun. Bebeğiniz ile konuşun.
2) Bebeğinizle sizi anlıyormuş üzere konuşun. Bebeğiniz ilginizi fark edecektir.
3) Çocuğunuz ile konuşurken hislerinizi eksik etmeyin çocuklar hisleri bizim düşündüğümüzden daha fazla hissederler.
4) Çocuğunuz büyüyüp size kederini anlatmaya, sizinle hislerini paylaşmaya başlayacaktır işte tam burada güzel bir dinleyici olun.
5) Cinsiyet kalıp yargılarından uzaklaşın bu cinsel kimliğini oluşturmaya başlayan3-5 yaşındaki çocuklar için birden fazla vakit olumsuz tesir yapar.
Okuduğunuz için teşekkürler.