Dört dörtlük bir alakanın şayet olmazsa olmaz ögeler nelerdir? Tahminen duygusal bir yakınlık, tahminen de tutku? Pekala ya sadakat? Robert Sternberg bu mevzuya baş yormuş ve Aşk Üçgeni Teorisi’ni oluşturmuş (bununla ilgili daha ayrıntılı bilgi için evvelki postlara bakabilirsiniz). Bu teoriye göre aşkın ana ögeleri bağlılık, tutku ve duygusal yakınlıktır. Bu elementlere sahip alakaların daha uzun ömürlü ve sağlıklı olduğunu belirtmiştir.
Peki nedir sanki eksiksiz bir aşkın bileşenler? Aşk; duygusal yakınlık, tutku ve bağlılıktan oluşan üç bileşene sahiptir. Bu üç kaynaktan yola çıkarak aşkın 7 hali olduğunu belirten “Üçgen Aşk Teorisi”ni oluşturmuş:
“Dünyadaki en kusursuz şey, bununla birlikte en uygun dostun olacak bir sevgiliye sahip olmaktır” – Bilinmeyen
“En güzel münasebetler tek bir ortak gayeye bağlı olanlar değildir; paylaşılmış bir eşitlik, dilek ve büyük oranda tutuya bağlı olanlardır” – Sarah Maclean
“Aşk, hem garantiyi tıpkı vakitte serüveni içeren bir kap değildir; aşk, ömrün sunduğu en büyük lükslerden birini içeren bağlılıktır: vakit. Evlilik romantizmin sonu değil, başıdır.” – Esther Perel
Peki nedir sanki eksiksiz bir aşkın bileşenler? Aşk; duygusal yakınlık, tutku ve bağlılıktan oluşan üç bileşene sahiptir. Bu üç kaynaktan yola çıkarak aşkın 7 hali olduğunu belirten “Üçgen Aşk Teorisi”ni oluşturmuş:
Hoşlanma: Bir bağda sadece duygusal yakınlığın ağır bastığı durumdur. Arkadaşlık ve flört kademesinde hissedilir. Örneğin, Asya Barış ile bir epeyce mevzudan konuşabildiğini hissediyor; kâh çocukluk düşlerinden kâh Stefan Zweig’ın yapıtlarının ruhunda bıraktığı izden bahsedebiliyor. kimi vakit yalnızca ortak sevdikleri sinemaları izleyebiliyor, kimi zamanse sırlarını paylaşabiliyor (Yakınlık).
Delicesine aşk: Bir alakada sadece fizikî bir tutkunun olduğu durumdur. Genelde alakanın başlarında ağır olarak hissedilir. Bu evrede rastgele bir bağlılık ya da derin bir yakınlık yoktur. Sinan, tek gecelik münasebetler yaşamayı tercih ediyor. Bilhassa Alev’e karşı ağır, cinsel bir çekim hissediyor; lakin onunla paylaştığı cinsel hayat haricinde romantik bir alakaya girmeyi düşünmüyor (Tutku)
Boş aşk: Yakınlık ve tutkunun olmadığı fakat partnerlerin birbirine bağlı hissettiği aşktır. örneğin planlanmış evlilikler vakit içinde boş aşka dönüşebilir. Muzaffer ile Melis kırk yıldır evlidir. Bir vakit içinder birbirleriyle vakit geçirmekten hoşlanır ve cinsel hayatlarından da mutlu hissederlerdi. Lakin son vakit içinderda her ikisini de hissetmiyorlar; lakin ayrılmak üzere de bir fikirleri yok (Bağlılık)
Romantik aşk: Bu tıp bir aşkta iki taraf da birbirine kendini yakın hisseder ve fizikî bir tutku yaşarlar. Lakin rastgele bir bağlılık olmadığı sürece yaz aşkları üzere kısa ömürlü olur. Arya ve Can geçen yaz Fethiye’de tanıştılar. Üç ay boyunca mükemmel vakit geçirdiler: birlikte sevdikleri kümelerin konserlerine gittiler, güç vakit içinderda moral verdiler, birbirlerine tutkuyla yaklaştılar. Lakin bağlantıları de yazla birlikte bitmiş oldu (Yakınlık + Tutku).
Dostça aşk: Partnerler derin bahisleri tartışır, yakın hisseder ve birbirine bağlıdır. Tutkunun az yahut neredeyse hiç olmadığı bu tıp bağlar uzun yıllar süren evliliklerde görülebilir. İrem ve Kerem yıllardır en uygun dostlar. Her bahiste birbirlerine danışabilir; birlikte gülüp, birlikte ağlarlar. On yıllık dostlukları sonucunda evlendiler. Lakin birbirlerine karşı hissettikleri cinsel bir çekimden fazla iki yakın dostluğun evlilik ile taçlandırılması üzere (Yakınlık + Bağlılık).
Aptalca aşk: Bu beşerler karşısındakine dair fizikî bir çekim ve bağlılık hissetse de ortada bir yakınlık yoktur. Âşık olup birbirini tanımaya fırsat bulamadan kısa müddette evlenen insanlarda görülebilir. İpek ve Sarp birbirlerine dair ağır bir çekim duyuyor. yıllardır diğerleri ile romantik alakaları olsa dahi birlikte cinsel hayatlarına devam ediyorlar. Birbirlerinin hayatları hakkında konuşmuyor; sadece cinsellik için bir ortaya geliyorlar (Tutku + Bağlılık).
Mükemmel aşk: Aşkın en ülkü, sağlıklı ve istikrarlı cinsidir. Bu münasebetlerde partnerler birbirine yakın hisseder, fizikî bir tutku vardır ve uzun vadeli bağlılık kelam konusudur. Ada ve Ege Üniversite’de dans kulübünde tanıştılar. Dans ederken birbirlerine karşı ağır bir istek duyduklarını fark ettiler. Uzun bir süre dans daha sonrası birlikte yemeğe çıktılar, sevdikleri konserlere gittiler ve kimseye açmadıkları kadar kendi dünyalarını birbirleriyle paylaştılar. En sonunda da mezun olunca evlendiler.
“Dünyadaki en kusursuz şey, bununla birlikte en uygun dostun olacak bir sevgiliye sahip olmaktır” – Bilinmeyen
“En güzel münasebetler tek bir ortak gayeye bağlı olanlar değildir; paylaşılmış bir eşitlik, dilek ve büyük oranda tutuya bağlı olanlardır” – Sarah Maclean
“Aşk, hem garantiyi tıpkı vakitte serüveni içeren bir kap değildir; aşk, ömrün sunduğu en büyük lükslerden birini içeren bağlılıktır: vakit. Evlilik romantizmin sonu değil, başıdır.” – Esther Perel