birinci vakit içinderda gelin biraz narsist sözü nereden geliyor onu konuşalım. Yunan mitolojisinden günümüze kadar gelen narsist sözü mitolojik kahraman Narkissos’dan gelir. Kendine âşık olanlara aldırmayıp, onları karşılıksız bırakan ve hayli hoş bir peri kızı olan Ekho, bir gün avlanan bir avcı görür. Narkissos ismindeki bu avcı fazlaca güzeldir. Ekho bu genç avcıya birinci görüşte âşık olur. Lakin Narkissos bu sevgiye karşılık vermeyerek, peri kızının yanından uzaklaşır. Ekho bu durum karşısında günden güne eriyerek, kara sevda ile içine kapanarak ölür. Bütün bedeninden arta kalan kemikleri kayalara, sesi ise bu kayalarda ‘eko’ dediğimiz yankılara dönüşür.
Olimpos dağında yaşayan ilahlar bu duruma hayli kızar ve Narkissos’u cezalandırmaya karar verirler. Günlerden bir gün av izindeki Narkissos susamış ve bitkin bir biçimde bir ırmak kenarına gelir. Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve bedeninin hoşluğunu görür. O da daha evvel fark edemediği bu hoşluk karşısında adeta büyülenir. Yerinden kalkamaz, kendine âşık olmuştur. O ana dek kimseyi sevmediği kadar, sevmiştir kendi imgesini. O biçimde orada ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, tıpkı Ekho üzere Narkissos da günden güne erimeye başlar ve orada yalnızca kendini seyrederek ömrünü tüketir. Öldükten daha sonra da bedeni nergis çiçeklerine dönüşür. Ve psikolojide narsist sözü için buradan esinlenmiştir.
Pekala, bu narsist şahıslar nasıldır? Bu bireyler doğuştan ya da gelişim meskenlerinin rastgele bir evresinde ebeveyn ve toplumsal etrafından öğrendikleri ile bu kişiliği geliştirebilmektedirler. Bu bireyler abartılı biçimde kendine hayran olma, kendini beğenme, tüm kuvvetlilük ve büyüklenmeciliğe sahip bireylerdir. Kendilerini yüceltirken, başkalarını küçümseme ve aşağılama eğilimindedirler. Üstünlük duygusu, beğenilme ihtiyacı, hayranlık beklentisi ve empati yapamama narsist kişilik bozukluğunun temel özelliklerindendir.
Narsistler çoklukla insanların takdirini, onayını, sevgisini, beğenisini ve hayranlığını kazanmanın peşinde koşarlar, yürekten ve derinden sevemezler ya da hüzün duyamazlar. Dışarıdan soğuk aralı, kibirli, kendini beğenmiş ve alımlı görünen narsist kişinin bu imgesinin altında, aslında incinmeye karşı çok derecede hassas, kırılgan, kendine inancında ve kendine verdiği kıymette eksiklikler bulunan bir yapıya sahiptirler.
bir daha bu bireyler karşısındaki şahısları dinlemeyi sevmezler, ilgi odağının hep kendilerinde olmalarından hoşlanırlar, kurallara uymaktan hoşlanmaz, üstünlük halini kabul edemezler. Tenkit kaldıramayan, yeni fikirlere açıklık göstermeyen, ebediyen haklı olduklarını düşünen kimselerdir. Ve kolay sonlanıp bu durumdan karşı tarafı sorumlu meblağlar.
Bu ayrıntıları okuduktan daha sonra hepimizin gözünde illa ki hayatında bu biçimde bir insan olduğu canlanmıştır. Tahminen eşiniz, çocuğunuz ya da bir dostunuz…
Pekala, bu insanlara nasıl davranmamız gerektiğini sorduğunuzu duyar üzereyim. Narsist bireylere yaklaşımımız şöyle olmalıdır; Narsist bir beşere karşı davranış hudutları besbelli hale getirilmelidir. Duygusal ve ruhsal manada bütün manipülatif davranışları sonlandırılmalı ve müsaade verilmemelidir. Onu kaybetme korkusu ile yaklaşıldığı gösterilmemeli ve hissettirilmemelidir. Şayet kişiyi kaybetme kaygınız var ise altında yatan niye de belirlenmeli. Narsist bir insanın karşısında suçluluk, değersizlik, yetersizlik üzere hislere kapılmamalıyız. Egosunu besleyici nazaranv edinilmemeli ve onu değiştirme ve düzeltme gayretine girilmemelidir. Ve son olarak narsist bir beşere karşı olumlu ya da olumsuz hissedilen hisler net bir biçimde söz edilmelidir.
Son olarak tedavisi var mı onu konuşacak olursak şayet narsist kişilik bozukluğu ekseriyetle ilaçla tedavi edilmesi mümkün gözükmeyen bir bozukluktur. Narsistik kişilik bozukluğu yaşayan bireyler tedaviye dirençli kimselerdir. Bu yüzden tedavi uzun müddetli psikoterapi sistemiyle uzman bir klinik psikolog tarafınca ele alınmalıdır. Terapi biçimlerinde çoğunlukla bilişsel davranışçı terapi metodu kullanılmaktadır. Ve bu rahatsızlık terapistlerin en çok zorlandığı hastalık kümeleri ortasına girmektedir. Şayet etrafınızda bu özelliklere sahip yakınlarınız var ise bir psikoterapiste yönlendirebilirsiniz.
Olimpos dağında yaşayan ilahlar bu duruma hayli kızar ve Narkissos’u cezalandırmaya karar verirler. Günlerden bir gün av izindeki Narkissos susamış ve bitkin bir biçimde bir ırmak kenarına gelir. Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve bedeninin hoşluğunu görür. O da daha evvel fark edemediği bu hoşluk karşısında adeta büyülenir. Yerinden kalkamaz, kendine âşık olmuştur. O ana dek kimseyi sevmediği kadar, sevmiştir kendi imgesini. O biçimde orada ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, tıpkı Ekho üzere Narkissos da günden güne erimeye başlar ve orada yalnızca kendini seyrederek ömrünü tüketir. Öldükten daha sonra da bedeni nergis çiçeklerine dönüşür. Ve psikolojide narsist sözü için buradan esinlenmiştir.
Pekala, bu narsist şahıslar nasıldır? Bu bireyler doğuştan ya da gelişim meskenlerinin rastgele bir evresinde ebeveyn ve toplumsal etrafından öğrendikleri ile bu kişiliği geliştirebilmektedirler. Bu bireyler abartılı biçimde kendine hayran olma, kendini beğenme, tüm kuvvetlilük ve büyüklenmeciliğe sahip bireylerdir. Kendilerini yüceltirken, başkalarını küçümseme ve aşağılama eğilimindedirler. Üstünlük duygusu, beğenilme ihtiyacı, hayranlık beklentisi ve empati yapamama narsist kişilik bozukluğunun temel özelliklerindendir.
Narsistler çoklukla insanların takdirini, onayını, sevgisini, beğenisini ve hayranlığını kazanmanın peşinde koşarlar, yürekten ve derinden sevemezler ya da hüzün duyamazlar. Dışarıdan soğuk aralı, kibirli, kendini beğenmiş ve alımlı görünen narsist kişinin bu imgesinin altında, aslında incinmeye karşı çok derecede hassas, kırılgan, kendine inancında ve kendine verdiği kıymette eksiklikler bulunan bir yapıya sahiptirler.
bir daha bu bireyler karşısındaki şahısları dinlemeyi sevmezler, ilgi odağının hep kendilerinde olmalarından hoşlanırlar, kurallara uymaktan hoşlanmaz, üstünlük halini kabul edemezler. Tenkit kaldıramayan, yeni fikirlere açıklık göstermeyen, ebediyen haklı olduklarını düşünen kimselerdir. Ve kolay sonlanıp bu durumdan karşı tarafı sorumlu meblağlar.
Bu ayrıntıları okuduktan daha sonra hepimizin gözünde illa ki hayatında bu biçimde bir insan olduğu canlanmıştır. Tahminen eşiniz, çocuğunuz ya da bir dostunuz…
Pekala, bu insanlara nasıl davranmamız gerektiğini sorduğunuzu duyar üzereyim. Narsist bireylere yaklaşımımız şöyle olmalıdır; Narsist bir beşere karşı davranış hudutları besbelli hale getirilmelidir. Duygusal ve ruhsal manada bütün manipülatif davranışları sonlandırılmalı ve müsaade verilmemelidir. Onu kaybetme korkusu ile yaklaşıldığı gösterilmemeli ve hissettirilmemelidir. Şayet kişiyi kaybetme kaygınız var ise altında yatan niye de belirlenmeli. Narsist bir insanın karşısında suçluluk, değersizlik, yetersizlik üzere hislere kapılmamalıyız. Egosunu besleyici nazaranv edinilmemeli ve onu değiştirme ve düzeltme gayretine girilmemelidir. Ve son olarak narsist bir beşere karşı olumlu ya da olumsuz hissedilen hisler net bir biçimde söz edilmelidir.
Son olarak tedavisi var mı onu konuşacak olursak şayet narsist kişilik bozukluğu ekseriyetle ilaçla tedavi edilmesi mümkün gözükmeyen bir bozukluktur. Narsistik kişilik bozukluğu yaşayan bireyler tedaviye dirençli kimselerdir. Bu yüzden tedavi uzun müddetli psikoterapi sistemiyle uzman bir klinik psikolog tarafınca ele alınmalıdır. Terapi biçimlerinde çoğunlukla bilişsel davranışçı terapi metodu kullanılmaktadır. Ve bu rahatsızlık terapistlerin en çok zorlandığı hastalık kümeleri ortasına girmektedir. Şayet etrafınızda bu özelliklere sahip yakınlarınız var ise bir psikoterapiste yönlendirebilirsiniz.