Öfke Hangi Durumlarda Gerçekleşir?

parakrali

Global Mod
Global Mod
Merhabalar sevgili okurlarım. Bugünkü yazımda sizler ile öfke denetimi konusunu ele almak istedim. Zira öfke denetimi; psikoterapi seanslarımda sıkça önüme gelen, karşılaştığım sorunlardan bir tanesi. Son vakit içinderda da bu sıklık birazcık daha arttı maalesef. Ben de bu duruma kayıtsız kalamadım tabi ki ve bu bahisle ilgili bir yazı kaleme almaya karar verdim. Siz pahalı okurlarıma bu hususla ilgili detaylarımi elimden geldiğince sade bir biçimde, teorik kavramlara boğmadan aktarmaya çalışacağım. Öfke hangi durumlarda gerçekleşir, hangi sıkıntılarla karşılaştığımızda öfke hissimiz açığa çıkar kısmını açıklamadan evvel öfke nedir, ne demektir sorusuna karşılık aramamız gerektiğini düşünüyorum. Zira etrafımda de gözlemlediğim kadarıyla beşerler öfke ile saldırganlığı karıştırıyorlar. Bu sebepten dolayı da öfke negatif bir his olarak zihinlerde yer ediyor. halbuki öfke hissinin önemli fonksiyonları mevcut. Öfke nedir kısmını deklare ettiktan daha sonra da öfke hangi durumlarda gerçekleşir kısmına geçerim ve bunu da elimden geldiğince açıklamaya-aktarmaya çalışırım. Sürçü lisan edersem şayet şimdiden affola.

Öfke Nedir?

Öfkenin söz manasına baktığımızda karşımıza incinme, tehdit, haksızlık, engellenme ya da bireye gözdağı verilmesi mukabilinde bireyin gösterdiği kızgınlık, hiddet, hışım yahut saldırganlık yansıları üzere manalar, manalar çıkmaktadır. Öfke; sevinç, sevinç, aşk, kaygı, tasa, merak üzere bir histir. Öfke yalnızca ve yalnızca bir histir. Ve üstelik doğuştan gelen yani yaradılışımızda olan çok doğal bir histir. Herkes bu duyguyu yaşar, yani aslında kozmik bir histir. Lakin insanların öfke hissini yaşama stillerinde bir farklılık oluşmaktadır. Kimi hiç ziyan vermeden, hoş bir biçimde söz ederken, kimi de maalesef başta kendisine olmak üzere etrafına epey lakin epeyce ziyan vererek tabir edebilmektedir. Öteki bir yandan baktığımızda aslında öfke son derece sağlıklı ve yapan bir histir. Tabi ziyan vermeden tabir edilirse sağlıklı ve yapan olur, aksi takdirde yıkıcı bir duyguya dönüşebilir. Bu yıkıcı özellik evvela kişinin bizatihi kendisine, daha sonrasında da yakınlarına ve etrafındaki şahıslara ziyan verir.

Öfke; süreksiz bir histir, yani bireyin üzerinde daima olarak kalmaz. Çok kısa periyodiktir. Uzun sürmez ve kalıcı değildir. Tahminen de kıymetli olan bu duyguyu sağlıklı bir biçimde atlatabilmektir. Yani öfkenin gerçekleştiği esnada yanlış karar vermemek ve kişinin başta kendisine olmak üzere bir diğerine ziyan vermemek için elinden geldiğince, yapabildiği sürece denetim etmeye çalışmaktır. Çünkü yanlış kararlar vermek ve yanılgı yapmak yahut ziyan vermek, saldırgan davranışlarda bulunmak üzere olasılıkların yaşanması biraz daha yüksektir. Öfke, hayli kuvvetli bir güç deposudur diyebiliriz. Bu enerjiyi yerinde kullanmayı öğrenmek gerekir. Öfke, denetim edilebilen bir histir. Birey öfkeyi denetim etmeyi öğrenirse yararlı, sağlıklı, faydalı ve eğitici bir duyguya dönüştürebilir. Bu durum da hayli uzak bir ihtimal değildir.

Öfke de başka hisler üzere şuurlu yaşanan bir his değildir. Öfke anında yaşanabilecekler mutlaka alınan kararların, yapılan tercihlerin kararıdurlar. niye bunu söylüyorum; zira yaşanabilecek en tatsız hadisede bile hemencecik karşıdaki muhattap suçlanıyor. halbuki durum asla bu biçimde değildir. Kişi öfke anında vereceği yansılarını, yapacağı davranışlarını denetim etmeye çalışmalıdır. Şayet kişi bunu denetim edemiyorsa; bu denetim edememe ayıp bir şey değildir fakat kişinin mutlak suretle bir psikologdan takviye alması gerekir. Psikologdan takviye almak berbat bir şey değildir, hatta psikologdan dayanak almak fazlaca şuurlu, epey faziletli ve de yerinde bir davranıştır. Öfke anında reaksiyonlarını denetim etmek öğrenilebilen bir şeydir ve adres vurguladığım üzere psikolog odasıdır. Bu odada konuşulanlar da katiyetle psikolog ve gelen kişi(danışan) içinde kalır. Zımnilik temeldir ve mutlaka psikolog tarafınca korunur.

Öfkenin Fonksiyonu Nedir?

Öfke zati bizleri koruyan bir kalkan misyonundadır. Biri bize haksızlık yaptığında şayet öfkemiz olmasaydı ne yapardık sizce? Bir düşünün derim. Pekala haksızlık yaşandığında ne yapardık sizce? Öfkelenmez miydik? bu biçimdesi bir durumda hakkımızı korumuş olmuyor muyuz? Pekala bize karşı bir tehdit yahut rastgele bir tehlike anında öfkelenmiyor muyuz? bu biçimde bir durumda aslında öfkelenmemiz, bir imdat daveti değil midir? Pekala öfke olmasaydı tehdit anında sizce ne yapardık? ötürüsıyla öfke bir histir ve berbat bir his değildir.

Öfke ile Saldırganlık içinde Nasıl Bir Fark Var?

Öfkeyi gözümüzde kötüleştiren, öfke daha sonrasında yaşanan saldırgan davranışlardır. Bireyin kendisine, muhatabına yahut bir objeye ziyan verecek davranışlarda bulunmasıdır. Yani saldırganlıktır. Yani öfkenin harekete, davranışa dönüşmüş halidir. Özetlersek şunu söylememiz mümkün. Öfke bir histir hatta kimi yerlerde olması gereken bir histir. Saldırganlık ise his değildir, öfke değildir. Saldırganlık bir davranıştır yani bir harekettir.

Öfke Hangi Durumlarda Gerçekleşen Bir Histir?

Haksızlık olduğunu hissettiğinizde, yani size bir haksızlık yapıldığını, hakkınızın yendiğini, yaşanan olayda önemli manada hukuksuzluk olduğunu düşündüğünüzde öfke hissiniz ortaya çıkar.
Hayal kırıklığına uğradığımız vakit. aslında hayal kırıklığının altında da şahısta oluşan beklentiler mevcuttur. Bu beklentiler gerçekleşmediğinde de hayal kırıklığı gerçekleşir. Bu da öfkeye niçiniyet verir.
Değiştiremeyeceğimiz durumlarla karşılaştığımızda öfkelenebiliriz.
İstemediğimiz, talep etmediğimiz biçimde bize nasihat-öğüt verildiğinde öfke duygusu ortaya çıkabilir.
Gerilim altında olduğumuz vakit da öfkelendiğimiz vakit içinderdan bir tanesi.
Gerçekleşen durumun makul ve adil olmadığını düşündüğümüzde de öfke hissimiz gerçekleşebilir.
Karşılaştığımız olaylara adil yahut kabul edilebilir olmadığı manasını yüklediğimizde öfke hissini yaşama ihtimalimiz biraz daha yüksek.
Karşıdaki şahsa kendimizi tam olarak söz etmediğimiz vakit da bir daha öfkelendiğimiz vakit içinderdan bir tanesi.
İçinde bulunduğumuz rastgele bir tartışmayı kaybettiğimizi hissettiğimizde öfkelenebiliriz.
Ulaşmaya çalıştığımız amacın önüne mahzurlar konulduğunda, engellendiğimizi düşündüğümüzde öfke hissi gerçekleşebilir.
Zihnimizde oluşan beklentinin boşa çıkması da bir daha bizi öfkelendirebilir.
Kendimize karşı bir tehdidin olduğunu, bir hücumun gerçekleşeceği fikrine kapıldığımızda da öfkelenebiliriz.
Önümüzde hayli kıymetli bir iş mevcut ve bu iş üzerinde çalışırken bölünme gerçekleşirse öfkelenebiliriz.
Etrafımızdaki olayları, durumları, insanları denetim etmeye çalıştığımızda da öfke hissimiz oluşabilir.
Şayet durumla, olayla ilgili denetimimizi kaybedersek bir daha öfkelenmemiz büyük olasılıkla gerçekleşecektir.
Konuştuklarımız yahut aksiyonlarımız tasvip edilmediği vakit öfke duygusu yüksek ihtimalle gerçekleşebilir.
Bir tartışma ortamından yenik bir biçimde çıktığımızda, en azından yenildiğimiz hissine kapıldığımızda öfkelenmemiz kaçınılmaz olabilir.
 
Üst