Öz itimat eksikliği; kişinin çok ahenk göstermesi, karşılaştığı durumlara boyun eğmesi, kendinden kuşku duyması, güvensizlik, yalnızlık, pasiflik, depresyon, tenkitlere karşı hassas olması, aşağılık hissinin olması, inanç duymaması ve sevilmediğini hissetmesi üzere kavramlarla tanımlanabilir. Öz itimat eksikliği, sıradan bir tarifle; kişinin hayatta istediklerini gerçekleştirebilmek, harekete geçirebilmek için kendine gereğince güvenmiyor olmasıdır. Kişinin kendi kendini cesaretlendirememesi, başaracağına dair inancının kâfi olmamasıdır. Öz itimat, kişinin hayatın her alanında evvela keyifli, akabinde da başarılı olmasını sağlar. İşte öz itimat eksikliği durumunda kişi, kendinden, yeteneklerinden mutlu olmadığı için keyifli değildir, başaracağına inanmadığı için de neye adım atsa muvaffakiyet elde edemez. Hatta birden fazla vakit bir teşebbüste bulunmak bile mümkün olmayabilir. Öz itimat eksikliğinde; birey kendisinden daima kuşku duyar, zorluklar karşısında çabucak pes eder, otoriteye boyun şayet, pasiftir, kendine ve etrafındakilere karşı güvensizidir, aşağılık duygusu ortasındadır ve depresyona girme eğilimi çok yüksektir.
Öz İnanç Eksikliği Olan Bireylerde Genelde Neler Oluşur?
Öz inanç eksikliği yaşayan bir kişi de genel olarak, karamsarlık, asosyallik, her şeye evet deme, toplumsal fobi, depresyon, suçluluk duygusu, karşı cinse olan ilginin dışa vuramaması üzere belirtiler ortaya çıkmaktadır. etrafınızdaki bireylere istemediğiniz bir mevzuda hayır diyemiyor, bağlantılarınızda hudut koyamıyor, toplumsal ortamlarda bulunamıyor, kendinizi kıymetsiz ve yetersiz hissediyorsanız öz inanç eksikliğiniz olabilir. Bu belirtiler epeyce önemli hastalıklara da yol açabilirler, mesela depresyon, kişi de baş ağrısı, iştahsızlık, kendine ziyan verme üzere olayları birlikteinde getirebilmektedir. Öz itimat eksikliği ruhsal bir sorun olarak görülebilir. Kendini dış dünyaya kapama, toplumsallaşmaktan ve başaramamaktan korkma üzere belirtileri vardır.
Bir kişinin öz inancının olmaması diye bir şey kelam konusu değildir. Kendine itimat konusu üç farklı seviyede karşımıza çıkıyor. Öz itimat çeşitleri kendine çok güvenme, kendine hiç güvenmeme ve kendine yüksek oranda inanç duyma olarak sınıflandırılıyor.
Öz İnanç Eksikliği Nasıl Oluşur?
Öz inanç eksikliği, çeşitli niçinlerden dolayı meydana gelmektedir. Öz itimat eksikliği genel olarak küçük yaşlarda, çocukların büyütülmesinde ve eğitiminde yaşanan problemler ötürüsıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum birinci vakit içinderda ailede başlamaktadır. Çocukluk periyodunda ailenin çocuğa olan tutumu büyük kıymet taşımaktadır. Aile ortasında çocuğun aşağılanması, bedel görmemesi, hürmet ve sevgi gösterilmemesi öz itimat eksikliği yaratmaktadır. Bu durumda kendini bedelsiz, kıymetsiz ve işe yaramaz hisseden çocuk, bu durumu tüm ömrü boyunca yaşamaktadır. Öz inanç hissinin gelişimi birinci çocukluk devirleri ve daha sonrasında yaşanan olaylar yahut karşılaşılan hallerle ilgili olabiliyor. Bu niçinle öz inanç eksikliği olan çocuklar yetişmektedir.
Yaşanan bu durum yalnızca aile ortasında değil, aile haricindeki faktörler niçiniyle de oluşmaktadır. Bu faktörler; aile ortasında yaşananlar, okul periyodu, arkadaş ortamı, bulunduğu çevredir. Okul devrinde öğretmenin çocuğa gerçek davranmaması, arkadaş ortamında alay edilmesi, bulunduğu etrafta kıymet görmemesi, hürmet duyulmaması ve sevilmemesi öz itimat eksikliğine niye olan en büyük faktörlerdir. Bu durumun daima devam etmesi bireyin sağlıklı bir ruh halinin olmasını engellemektedir. Bu niçinle bireylerin kendilerine benlik hürmetleri bulunmamaktadır. Benlik hürmeti olmayan bireyler, toplumda sürekli farklı görülür. Bu durum hayatları boyunca fark edilmeyen, önemsenmeyen kişi olmalarına niye olmaktadır. Bu yüzden aileler çocuklarına gereken sevgi ve saygıyı göstermelidir. Okul periyodunda öğretmenler her öğrenciye gereken ilgiyi vermelidir. Bu durum kararında öz itimadı yüksek bireyler olurlar. Çocuklar daha sağlıklı bireyler olarak yetişir.
Aşağılık duygusu, ümitsizlik üzere hisler çoklukla meskende, okulda yahut işte yaşadığımız kimi olumsuz hayat tecrübelerinden daha sonra ortaya çıkar. Örneğin, siz büyüme basamağındayken, ebeveynleriniz size sağlıklı ve destekleyici bir etraf sağlayamamış olabilir. Size karşı fazlaca eleştirel, talepkar ve/veya çok esirgeyici olabilirler. Sonuç olarak, kendiniz hakkında olumsuz düşünmeye başlarsınız.
Öz İnanç Eksikliğine Sebep Olan Fikirler
Aileden birini yahut yakın bir arkadaşı kaybetmek. Örneğin: anne-babanızın boşanması, evinizden birinci sefer ayrılıyor olmak (ailenizden ve arkadaşlarınızdan başka olmak), erkek/kız dostunuzdan ayrılmak. Başarısızlık, hayal kırıklığı üzere olumsuz olayları bir tecrübe üzere algılamaktansa, bunların üzerinde fazla durmak. Kendini yahut yeteneklerini hayli acımasız bir biçimde eleştirmek. Olayların sonuçlarını, gerçekte olduklarından daha berbat bir biçimde kıymetlendirmek. Ailenizin ve arkadaşlarınızın, sizinle ilgili istek ve beklentilerini karşılayabilmek için fazlaca fazla baskı hissetme ve bu durumun sizin kendi kimliğinizi geliştirmenize ve kendinize ilişkin kararlar almanıza pürüz olması. Gerçekçi olmayan amaçlar belirleme. Başarısızlık korkusu. Örneğin; bir dersten kaldığınızda, kendinizi bir dersten kalmış âlâ bir insan olarak düşünmektense, işe yaramaz ve başarısız biri olarak düşünmek.
neden Öz İtimat Eksikliği Yaşarız?
Araştırmalara bakılırsa çalışma omurundaki bireylerin %35’i maaşına artırım isteme konusunda öz itimat eksikliği yaşıyor. %52’si topluluğa sunum yapamazken %46’sı topluluk karşısında konuşma yapamama sorunu yaşıyor. Çalışanların %25’i ise proje yahut iş sürecinde orta istemekten kaçınıyor. Araştırmalar bireylerin yaşadığı öz itimat sıkıntısının temelinde ailenin ve etrafın yaklaşım usullerinin geldiğini söylüyor. Küçük yaşlardan itibaren ailesinden onay almayı başaramamış bireylerde ileriki yaşlarda kendine güvenme konusunda sıkıntılar ortaya çıkıyor. Anne ve babadan daima “Sen yapamazsın, dokunma, yapma, yaşıtların senden çok daha iyi” üzere cümleler duyan çocukların hayatı boyunca kendileriyle barışma sorunu yaşayabileceği belirtiliyor.
Yetişkinler İçin Öz İtimat Eksikliği
Çocuklar hayatın temelini oluşturan birinci çocukluk devirlerinde ağır tenkit ile karşılaşıyorlar. Aldıkları tenkit sonucunda gayelerini hayal olarak görüyor ve kendilerindeki potansiyele “Acaba?” ile yaklaşıyorlar. 2-6 yaş içindeki bu vakitte; çocuklara gereğince sevgi verilmesinin, akranlarıyla kıyaslanmamasının, sordukları soruların itinayla cevaplanmasının ve onlarla güzel vakit geçirilmesinin olumlu sonuçlar doğuracağı vurgulanıyor.
Yetişkinler içinse farklı öz itimat geliştirme yolları öneriliyor. Yetişkin bireylerde öz inanç sorunu bir daha aileden ve çocukluktan gelen olumsuz reaksiyonların yanında yetiştiği etraf, üst üste yaşadığı başarısızlıklar, aksiliklerin bir baht olduğuna karşı inanç geliştirmelerine niye oluyor. Öz inancı tam olan bireyler olumsuz yaşantıları tecrübe olarak görürken, kendine inanç duymayan bireyler ise “Bunlar daima benim başıma geliyor” şeklinde bir yaklaşım sergilemektedirler.
Öz itimat eksikliğinin değerli ruhsal sıkıntıları tetikleyebilirken, öz itimat eksikliği temelinin, epeyce küçük yaşlarda atılmaya başladığını söylemek çok mümkün. Öz inanç duygusu vakit içinde ziyan görmektedir. Çocukluktan beri şuurlu ya da bilinçsizce birtakım davranışlar sergileriz ve her davranışımıza karşı etrafımızdakilerden bilhassa ailemiz tarafınca geri bildirimler alırız. Etraftan aldığımız reaksiyonları kıymetlendirir ve yaptığımız şeyin uygun ya da makus olduğuna dair bir sonuca ulaşırız. Çocuk, bir davranış gösterdikten daha sonra etrafı tarafınca takdir, sevgi ve hürmet alıyorsa, kendisinin kıymetli ve kâfi olduğuna inanır. Bunun bilakis çocuk, etrafından daima tenkit ve ceza alıyorsa kendisinin; makus, maharetsiz ve yetersiz biri olduğuna dair bir inanç geliştirecektir. bu biçimde durumların ve davranışların biroldukca defa yenidenlanması yoluyla çocuk kendini bedelsiz, yetersiz görmeye başlayacaktır ve yanlış yapma, eleştirilme korkusu yaşayacaktır.
Öz İtimat Eksikliğinin Temelinde Çocukluk Travmaları ya da O Günlerde Yaşananların Rolü Var mı?
Çocukluk travmaları, öz inanç düşüklüğünün en temel niçinleri içinde sayılıyor. bu vakitte; aileleri tarafınca dışlanan, duygusal açıdan ihmal edilen, cinsel istismara maruz kalan çocuklar epey daha sık olarak öz itimat sorunu yaşıyor. Aileleri tarafınca dışlanan ve ihmal edilen çocuklar, genelde sevilmediklerini hissederek kendilerini başarısız ve kıymetsiz olarak kıymetlendiriyor. Beşerler tarafınca basitçe reddedileceğine inandıklarından dolayı kendi içlerine kapanıyorlar. İstismar ise çocuğun duygusal ve cinsel gelişmenini, şahıslar ortası münasebetlerini, öz itimadını sarsıyor. Fizikî görünüşünü beğenmeme, utanç ve suçluluk hissetme istismara uğramış çocuklarda en epeyce görülen belirtiler içinde yer alıyor. ötürüsıyla bu belirtiler, toplumsal ortamlara girmeme ve içe kapanma üzere öz itimat eksikliğinin başka belirtilerine niye oluyor. Toplumda hayli fazla önemsenmiyor lakin öz itimat eksikliği çocuk yaşlarda başlayıp yetişkin devirde; depresyon ve toplumsal fobi üzere rahatsızlıklara yol açabiliyor.
Öz İtimat Eksikliğine Yol Açan Etkenler Nelerdir?
Öz inanç eksikliğine yol açan etkenlerin en başında katiyen ailenin yanlış tavrı gelir. Bunlar genel olarak;
Her şartta sevileceği ve pahalı olduğu hissinin gereğince verilememesi,
Çocuğa inanç verilmemesi,
Çocuğun yeteneklerinin gereğince desteklememesi,
Çocuğa sorumluluk verilmemesi,
Çocuğa muvaffakiyet hazzını yaşayacağı ortamlar sağlanmaması,
Çocuğa gerçekleştirilebilir gayeler sunulmaması,
Hem muvaffakiyet birebir vakitte başarısızlık durumlarında çocuğun yanında bulunmaması, yalnızca muvaffakiyete odaklı sevgi gösterilmesi,
Ceza odaklı davranış eğilimleri,
Çocuğun gereğince özgür bırakılmaması,
Meskende çocuğa ilişkin şahsi bir ortam oluşturulmaması formunda sıralanabilir.
Öz itimat eksikliğine yol açan bir başka kıymetli faktör de olumsuz öğretmen tavırlarıdır. Çünkü çocuk okul çağına geldiğinde, anne, babadan fazlaca tüm gün boyunca öğretmenle beraberdir. Bu bakımdan çocukta öz inanç eksikliğine yol açan öğretmen davranışları genel olarak;
Her çocuğun farklı özelliklere sahip olduğuna, ferdi farklılıkların kıymetine dikkat etmemek,
Her öğrenciden en yüksek başarıyı beklemek,
Her öğrencinin matematik, dilbilgisi ya da yabancı lisan üzere birbirinden çok farklı derslerde başarılı olmasını beklemek,
Her çocuğun her emre itaat etmesini beklemek,
Yalnızca yüksek not alan öğrencilere sevgi göstermek,
Davranışsal yaklaşımı uygulayıp her yanlış davranışı cezalandırmak,
Davranışlarda süreç ya da sebepten çok sonuca odaklanmak,
Çocukların ortasında bulundukları gelişim çağının özelliklerini göz gerisi ederek yanlış beklentiler içine girmek halinde sıralanabilir.
Öz İtimat Eksikliğinin Sebepleri Nelerdir? Nelerden Kaynaklanır?
Çocukluk Devrinde İhmal
Çocukluk yılları kişiliğin geliştiği, formlandığı yıllardır. Çocukların yaşadığı her şey, hatta aklımıza bile gelmeyecek kadar küçük olaylar onların kişiliğinde iz bırakarak, ileriki senelerda tesirini gösterir. Susturulmuş, istek ve kanılarını belirtmesine müsaade verilmemiş, ya da aile içi şiddete şahit olup bunu içselleştirmiş çocuklar, ileriki yaşlarda çoklukla öz inanç sorunları yaşar.
Taciz
Çocukluk yılları boyunca cinsel istismara maruz kalan çocuklar, yetişkinlikte kendine inanç sıkıntıları yaşar. Çocuk, yaşadığı fecî travmanın tesiriyle kendini hayatı boyunca hatalı hisseder, gerekli öz inancı toplayamaz.
Dış Görünüş
Dış görünüm öz inanç kazanmak için değerli. Vücuduna güvenen insan, kişiliğine de güvenir. Örneğin obezitesi olan çocuklar ve yetişkinler öz inanç kazanmakta zorlanırlar. Dış görünüşlerinin toplum ortasında bir yer edinmekte mani teşkil ettiğini düşünür, kendi içlerine kapanırlar. Toplum içine çıkamama niçinlerinden biri de aslında kişinin kendisiyle barışık olmaması, kendini daima diğer insanların yerine koyma isteğinden doğar.
Ebeveynlerin Yüksek Beklentileri
şüphesiz ki her ebeveyn çocuğunun başarılı olmasını ister. Fakat bu durum çoka kaçtığında, anne-babalar çocuklarına başarılı olmaları için baskı yapıp, hırs aşıladığında, çocuk, kendisiyle yarışa girer ve kendine olan itimadını yitirir. Çocuk zalimce cezalandırılmamalı, birebir biçimde başardığı vakit ise ödüllendirilmemelidir. Başarısız olduğunda yanında durulmaması, yalnız bırakılması üzere etkenler bir çocukta öz itimat eksikliği oluşmasının en değerli sebepleri olarak görülüyor.
Öz İnanç Eksikliği Olan Bireylerde Genelde Neler Oluşur?
Öz inanç eksikliği yaşayan bir kişi de genel olarak, karamsarlık, asosyallik, her şeye evet deme, toplumsal fobi, depresyon, suçluluk duygusu, karşı cinse olan ilginin dışa vuramaması üzere belirtiler ortaya çıkmaktadır. etrafınızdaki bireylere istemediğiniz bir mevzuda hayır diyemiyor, bağlantılarınızda hudut koyamıyor, toplumsal ortamlarda bulunamıyor, kendinizi kıymetsiz ve yetersiz hissediyorsanız öz inanç eksikliğiniz olabilir. Bu belirtiler epeyce önemli hastalıklara da yol açabilirler, mesela depresyon, kişi de baş ağrısı, iştahsızlık, kendine ziyan verme üzere olayları birlikteinde getirebilmektedir. Öz itimat eksikliği ruhsal bir sorun olarak görülebilir. Kendini dış dünyaya kapama, toplumsallaşmaktan ve başaramamaktan korkma üzere belirtileri vardır.
Bir kişinin öz inancının olmaması diye bir şey kelam konusu değildir. Kendine itimat konusu üç farklı seviyede karşımıza çıkıyor. Öz itimat çeşitleri kendine çok güvenme, kendine hiç güvenmeme ve kendine yüksek oranda inanç duyma olarak sınıflandırılıyor.
Öz İnanç Eksikliği Nasıl Oluşur?
Öz inanç eksikliği, çeşitli niçinlerden dolayı meydana gelmektedir. Öz itimat eksikliği genel olarak küçük yaşlarda, çocukların büyütülmesinde ve eğitiminde yaşanan problemler ötürüsıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum birinci vakit içinderda ailede başlamaktadır. Çocukluk periyodunda ailenin çocuğa olan tutumu büyük kıymet taşımaktadır. Aile ortasında çocuğun aşağılanması, bedel görmemesi, hürmet ve sevgi gösterilmemesi öz itimat eksikliği yaratmaktadır. Bu durumda kendini bedelsiz, kıymetsiz ve işe yaramaz hisseden çocuk, bu durumu tüm ömrü boyunca yaşamaktadır. Öz inanç hissinin gelişimi birinci çocukluk devirleri ve daha sonrasında yaşanan olaylar yahut karşılaşılan hallerle ilgili olabiliyor. Bu niçinle öz inanç eksikliği olan çocuklar yetişmektedir.
Yaşanan bu durum yalnızca aile ortasında değil, aile haricindeki faktörler niçiniyle de oluşmaktadır. Bu faktörler; aile ortasında yaşananlar, okul periyodu, arkadaş ortamı, bulunduğu çevredir. Okul devrinde öğretmenin çocuğa gerçek davranmaması, arkadaş ortamında alay edilmesi, bulunduğu etrafta kıymet görmemesi, hürmet duyulmaması ve sevilmemesi öz itimat eksikliğine niye olan en büyük faktörlerdir. Bu durumun daima devam etmesi bireyin sağlıklı bir ruh halinin olmasını engellemektedir. Bu niçinle bireylerin kendilerine benlik hürmetleri bulunmamaktadır. Benlik hürmeti olmayan bireyler, toplumda sürekli farklı görülür. Bu durum hayatları boyunca fark edilmeyen, önemsenmeyen kişi olmalarına niye olmaktadır. Bu yüzden aileler çocuklarına gereken sevgi ve saygıyı göstermelidir. Okul periyodunda öğretmenler her öğrenciye gereken ilgiyi vermelidir. Bu durum kararında öz itimadı yüksek bireyler olurlar. Çocuklar daha sağlıklı bireyler olarak yetişir.
Aşağılık duygusu, ümitsizlik üzere hisler çoklukla meskende, okulda yahut işte yaşadığımız kimi olumsuz hayat tecrübelerinden daha sonra ortaya çıkar. Örneğin, siz büyüme basamağındayken, ebeveynleriniz size sağlıklı ve destekleyici bir etraf sağlayamamış olabilir. Size karşı fazlaca eleştirel, talepkar ve/veya çok esirgeyici olabilirler. Sonuç olarak, kendiniz hakkında olumsuz düşünmeye başlarsınız.
Öz İnanç Eksikliğine Sebep Olan Fikirler
Aileden birini yahut yakın bir arkadaşı kaybetmek. Örneğin: anne-babanızın boşanması, evinizden birinci sefer ayrılıyor olmak (ailenizden ve arkadaşlarınızdan başka olmak), erkek/kız dostunuzdan ayrılmak. Başarısızlık, hayal kırıklığı üzere olumsuz olayları bir tecrübe üzere algılamaktansa, bunların üzerinde fazla durmak. Kendini yahut yeteneklerini hayli acımasız bir biçimde eleştirmek. Olayların sonuçlarını, gerçekte olduklarından daha berbat bir biçimde kıymetlendirmek. Ailenizin ve arkadaşlarınızın, sizinle ilgili istek ve beklentilerini karşılayabilmek için fazlaca fazla baskı hissetme ve bu durumun sizin kendi kimliğinizi geliştirmenize ve kendinize ilişkin kararlar almanıza pürüz olması. Gerçekçi olmayan amaçlar belirleme. Başarısızlık korkusu. Örneğin; bir dersten kaldığınızda, kendinizi bir dersten kalmış âlâ bir insan olarak düşünmektense, işe yaramaz ve başarısız biri olarak düşünmek.
neden Öz İtimat Eksikliği Yaşarız?
Araştırmalara bakılırsa çalışma omurundaki bireylerin %35’i maaşına artırım isteme konusunda öz itimat eksikliği yaşıyor. %52’si topluluğa sunum yapamazken %46’sı topluluk karşısında konuşma yapamama sorunu yaşıyor. Çalışanların %25’i ise proje yahut iş sürecinde orta istemekten kaçınıyor. Araştırmalar bireylerin yaşadığı öz itimat sıkıntısının temelinde ailenin ve etrafın yaklaşım usullerinin geldiğini söylüyor. Küçük yaşlardan itibaren ailesinden onay almayı başaramamış bireylerde ileriki yaşlarda kendine güvenme konusunda sıkıntılar ortaya çıkıyor. Anne ve babadan daima “Sen yapamazsın, dokunma, yapma, yaşıtların senden çok daha iyi” üzere cümleler duyan çocukların hayatı boyunca kendileriyle barışma sorunu yaşayabileceği belirtiliyor.
Yetişkinler İçin Öz İtimat Eksikliği
Çocuklar hayatın temelini oluşturan birinci çocukluk devirlerinde ağır tenkit ile karşılaşıyorlar. Aldıkları tenkit sonucunda gayelerini hayal olarak görüyor ve kendilerindeki potansiyele “Acaba?” ile yaklaşıyorlar. 2-6 yaş içindeki bu vakitte; çocuklara gereğince sevgi verilmesinin, akranlarıyla kıyaslanmamasının, sordukları soruların itinayla cevaplanmasının ve onlarla güzel vakit geçirilmesinin olumlu sonuçlar doğuracağı vurgulanıyor.
Yetişkinler içinse farklı öz itimat geliştirme yolları öneriliyor. Yetişkin bireylerde öz inanç sorunu bir daha aileden ve çocukluktan gelen olumsuz reaksiyonların yanında yetiştiği etraf, üst üste yaşadığı başarısızlıklar, aksiliklerin bir baht olduğuna karşı inanç geliştirmelerine niye oluyor. Öz inancı tam olan bireyler olumsuz yaşantıları tecrübe olarak görürken, kendine inanç duymayan bireyler ise “Bunlar daima benim başıma geliyor” şeklinde bir yaklaşım sergilemektedirler.
Öz itimat eksikliğinin değerli ruhsal sıkıntıları tetikleyebilirken, öz itimat eksikliği temelinin, epeyce küçük yaşlarda atılmaya başladığını söylemek çok mümkün. Öz inanç duygusu vakit içinde ziyan görmektedir. Çocukluktan beri şuurlu ya da bilinçsizce birtakım davranışlar sergileriz ve her davranışımıza karşı etrafımızdakilerden bilhassa ailemiz tarafınca geri bildirimler alırız. Etraftan aldığımız reaksiyonları kıymetlendirir ve yaptığımız şeyin uygun ya da makus olduğuna dair bir sonuca ulaşırız. Çocuk, bir davranış gösterdikten daha sonra etrafı tarafınca takdir, sevgi ve hürmet alıyorsa, kendisinin kıymetli ve kâfi olduğuna inanır. Bunun bilakis çocuk, etrafından daima tenkit ve ceza alıyorsa kendisinin; makus, maharetsiz ve yetersiz biri olduğuna dair bir inanç geliştirecektir. bu biçimde durumların ve davranışların biroldukca defa yenidenlanması yoluyla çocuk kendini bedelsiz, yetersiz görmeye başlayacaktır ve yanlış yapma, eleştirilme korkusu yaşayacaktır.
Öz İtimat Eksikliğinin Temelinde Çocukluk Travmaları ya da O Günlerde Yaşananların Rolü Var mı?
Çocukluk travmaları, öz inanç düşüklüğünün en temel niçinleri içinde sayılıyor. bu vakitte; aileleri tarafınca dışlanan, duygusal açıdan ihmal edilen, cinsel istismara maruz kalan çocuklar epey daha sık olarak öz itimat sorunu yaşıyor. Aileleri tarafınca dışlanan ve ihmal edilen çocuklar, genelde sevilmediklerini hissederek kendilerini başarısız ve kıymetsiz olarak kıymetlendiriyor. Beşerler tarafınca basitçe reddedileceğine inandıklarından dolayı kendi içlerine kapanıyorlar. İstismar ise çocuğun duygusal ve cinsel gelişmenini, şahıslar ortası münasebetlerini, öz itimadını sarsıyor. Fizikî görünüşünü beğenmeme, utanç ve suçluluk hissetme istismara uğramış çocuklarda en epeyce görülen belirtiler içinde yer alıyor. ötürüsıyla bu belirtiler, toplumsal ortamlara girmeme ve içe kapanma üzere öz itimat eksikliğinin başka belirtilerine niye oluyor. Toplumda hayli fazla önemsenmiyor lakin öz itimat eksikliği çocuk yaşlarda başlayıp yetişkin devirde; depresyon ve toplumsal fobi üzere rahatsızlıklara yol açabiliyor.
Öz İtimat Eksikliğine Yol Açan Etkenler Nelerdir?
Öz inanç eksikliğine yol açan etkenlerin en başında katiyen ailenin yanlış tavrı gelir. Bunlar genel olarak;
Her şartta sevileceği ve pahalı olduğu hissinin gereğince verilememesi,
Çocuğa inanç verilmemesi,
Çocuğun yeteneklerinin gereğince desteklememesi,
Çocuğa sorumluluk verilmemesi,
Çocuğa muvaffakiyet hazzını yaşayacağı ortamlar sağlanmaması,
Çocuğa gerçekleştirilebilir gayeler sunulmaması,
Hem muvaffakiyet birebir vakitte başarısızlık durumlarında çocuğun yanında bulunmaması, yalnızca muvaffakiyete odaklı sevgi gösterilmesi,
Ceza odaklı davranış eğilimleri,
Çocuğun gereğince özgür bırakılmaması,
Meskende çocuğa ilişkin şahsi bir ortam oluşturulmaması formunda sıralanabilir.
Öz itimat eksikliğine yol açan bir başka kıymetli faktör de olumsuz öğretmen tavırlarıdır. Çünkü çocuk okul çağına geldiğinde, anne, babadan fazlaca tüm gün boyunca öğretmenle beraberdir. Bu bakımdan çocukta öz inanç eksikliğine yol açan öğretmen davranışları genel olarak;
Her çocuğun farklı özelliklere sahip olduğuna, ferdi farklılıkların kıymetine dikkat etmemek,
Her öğrenciden en yüksek başarıyı beklemek,
Her öğrencinin matematik, dilbilgisi ya da yabancı lisan üzere birbirinden çok farklı derslerde başarılı olmasını beklemek,
Her çocuğun her emre itaat etmesini beklemek,
Yalnızca yüksek not alan öğrencilere sevgi göstermek,
Davranışsal yaklaşımı uygulayıp her yanlış davranışı cezalandırmak,
Davranışlarda süreç ya da sebepten çok sonuca odaklanmak,
Çocukların ortasında bulundukları gelişim çağının özelliklerini göz gerisi ederek yanlış beklentiler içine girmek halinde sıralanabilir.
Öz İtimat Eksikliğinin Sebepleri Nelerdir? Nelerden Kaynaklanır?
Çocukluk Devrinde İhmal
Çocukluk yılları kişiliğin geliştiği, formlandığı yıllardır. Çocukların yaşadığı her şey, hatta aklımıza bile gelmeyecek kadar küçük olaylar onların kişiliğinde iz bırakarak, ileriki senelerda tesirini gösterir. Susturulmuş, istek ve kanılarını belirtmesine müsaade verilmemiş, ya da aile içi şiddete şahit olup bunu içselleştirmiş çocuklar, ileriki yaşlarda çoklukla öz inanç sorunları yaşar.
Taciz
Çocukluk yılları boyunca cinsel istismara maruz kalan çocuklar, yetişkinlikte kendine inanç sıkıntıları yaşar. Çocuk, yaşadığı fecî travmanın tesiriyle kendini hayatı boyunca hatalı hisseder, gerekli öz inancı toplayamaz.
Dış Görünüş
Dış görünüm öz inanç kazanmak için değerli. Vücuduna güvenen insan, kişiliğine de güvenir. Örneğin obezitesi olan çocuklar ve yetişkinler öz inanç kazanmakta zorlanırlar. Dış görünüşlerinin toplum ortasında bir yer edinmekte mani teşkil ettiğini düşünür, kendi içlerine kapanırlar. Toplum içine çıkamama niçinlerinden biri de aslında kişinin kendisiyle barışık olmaması, kendini daima diğer insanların yerine koyma isteğinden doğar.
Ebeveynlerin Yüksek Beklentileri
şüphesiz ki her ebeveyn çocuğunun başarılı olmasını ister. Fakat bu durum çoka kaçtığında, anne-babalar çocuklarına başarılı olmaları için baskı yapıp, hırs aşıladığında, çocuk, kendisiyle yarışa girer ve kendine olan itimadını yitirir. Çocuk zalimce cezalandırılmamalı, birebir biçimde başardığı vakit ise ödüllendirilmemelidir. Başarısız olduğunda yanında durulmaması, yalnız bırakılması üzere etkenler bir çocukta öz itimat eksikliği oluşmasının en değerli sebepleri olarak görülüyor.