Filmin ismini baz alarak yapabileceğimiz tüm öngörüler, zannediyorum ki bu senaryo için epey optimist kalırdı. 13-14 yaşlarında bir genç kız, Hayat, yatalak dedesi ve babasıyla bir hayat sürmekte. Birebir meskenin ortasında barınmaktan kasıtsa yaşamak, evet, üçü bir ortada yönetim ediyor üzere görünüyorlar. Ancak işin perde gerisinde, bilhassa Hayat için, kuvvetliklerle dolu bir yaşantı var. Anne ve baba boşanmış, öteki deyişle parçalanmış bir ailenin meyvesi Hayat. Haftanın neredeyse her gününü babası ve dedesiyle yaşadığı meskende geçirirken, bir gün ya da tahminen birkaç saat için de annesi ve yeni eşiyle bir arada kalıyor. Yeni doğmuş bir erkek evlat… Olasıdır, birebir konutta yaşasalardı annesi, oğluyla ilgilenmesi için Hayat’ı bir hizmetçi üzere kullanırdı. Görüştükleri kısacık vakit diliminde bile, ‘’Kızım, versene mamasını!’’ ikazıyla, adeta bebeğe bakım vermekle yükümlü bir çalışan olduğunu hatırlatıyordu. Sert çıkışları bununla hudutlu kalmamıştı gördüğüm kadarıyla. Erinlik periyoduna birinci adımı, adet görmeye başladığı gün, annesinin ‘’Kadın oldun!’’ diyerek bir tokat çarpması, seyir esnasında beni şoka uğrattı. Bu sürecin genç için daha manalı ve korkusuz, dertsiz ilerleyebilmesi ismine, ebeveynlerin epeyce dikkatli, temkinli ve anlayışlı olması gerekir. Bir genç kızın büyüdüğüne şahitlik etmek, ana baba için epeyce manalı ve özel algılanmalıdır. Bu süreçte, uygun biçimde bilgi transferi ve toplumsal takviye ile gencin yaşayacağı korkular azaltılmalı; yaşanılan değişmelerin natürelliği ve herkesçe yaşanır olduğu bilgisi de ekstra sunulmalıdır.
Hayat’ın psikoseksüel gelişim evrelerinde bir takılma yaşadığını düşünmekle birlikte, sıkça kameraya yansıyan birkaç kare ile bu fikri destekliyorum: Elini ağzına gdolayıp parmağını emdiği ve bir defasında de bebek emziğini taktığını görüyoruz. Gelişim evrelerindeki bu aksaklık, sanıyorum yalnız bununla hudutlu değil. Bu genç kızın, kelamlı ve kelamsız irtibatta yaşına nazaran geri dönük hal ve hareketler içerisinde olduğunu gözlemledim. Bu gerilikte, şahsen anne ve babanın hissesinin olduğunun anlaşılması güç olmadı. Bilhassa, her gün birlikte kısa periyodik seyahat halinde olmalarına karşın baba ile kızın kuvvetli bir bağlantı kuramadıklarını gördük. Bağlantı kopukluğu veya hiç denecek kadar az olması, Hayat’ın yaşına uygun söz ve cümle tercihi ve tutum ve davranışlarındaki yansımayı etkilemiştir. 13-14 yaşlarında bir genç kızın üretebileceği sözlerden mahrum, yoksul bir lisanı vardır. Sinemada, tahminen de direktörün vermek istediği iletilerini kapsaması niçiniyle genç kız pek konuşturulmamıştır, konuştuğu sıralarda da üç beş sözden öte cümle kurmamıştır.
Hayat, daima televizyon karşısında, ebeveyn kontrolünden yoksun, içi doldurulmamış bir hayat sürmektedir. Anlaşılan, televizyondan öğrendiği müzikleri mırıldanıp, kendince melodiler kurarak keyiflenmektedir. beraberinde, okul korosunda müzik anlatmaktadır. Tüm bu hayat karmaşasının ortasında, kendisine bir çıkış yolu arar üzere, sinema boyunca müzikten aldığı güçle ayakta durmuştur. İzlerken şaştığım bir öbür nokta, Hayat’ın dinlemekten keyif aldığı müziklerin bir daha yaşına yakışır olmamasıydı. Bu kere farklı olarak, yaşına hitap etmeyen, daha olgun müzikler tercih ettiğini görüyoruz.
Kısa da olsa, yatalak dedeye birkaç kelam ayırmak istiyorum. Hayat’ın üstüne özensiz atılmış koca bir yük daha… Yalnız torunluk etmek, el öpüp su getirmekten ötesi olunca ‘’yük’’ diye isimlendirmek absürt gelmesin kulağa. Yemek, içmek, yıkanmak türevi de dahil dedesinin tüm gereksinimlerini karşılıyor Hayat. Tahminen de bu yakınlıktan doğan ufak tefek benzerlikleri mevcut dede torunun. Agresif, huysuz, ağzı bozuk dede; motamot anne ve babanın genç kızda bıraktığı tahribat üzere diğer oluklar oluşturuyor.
Değinmeden geçmemek lazım olan bir bahis: cinsel taciz. Mahalle bakkalında yaşadığı şanssız olay, anlaşılan Hayat için bir mana taburesine oturamamış. daha sonrasında, ikinci bir sefer maruz kaldığını zannediyorum, yinelanan acı hadise, Hayat için daha anlaşılır olmaya başlıyor. Bu tecrübesi, olasıdır ki dehşetli bir anı olarak yerleşiyor. Gayriihtiyari, sandalla gezinen bir beyefendiye, ‘’Abi, benimle evlenir misin?’’ deyişindeki safça anlayışın altında, bu yolla kendini kurtarmak isteğinin yattığını anlıyorum.
Özetle, sinemadan çıkarılacak epeyce ileti vardı. Görmekte zorlandığımız hayatlara ışık tutarak, bizi o hayatların ortasından insanların ömürlerine ortak etti. Bir genç kızın yaşadığı zorluklar, anne ve babanın kişinin epey istikametli gelişmenindeki tesiri, kişinin şahsen kim olduğuna nasıl hal verdikleri açıkça görülüyordu. Tüm bu olayların ortasından sıyrılıp kendine yeni bir senaryo çizen Hayat, son sahnede görünen o ki, artık asıl kimliğini arayış çabasında!
Hayat’ın psikoseksüel gelişim evrelerinde bir takılma yaşadığını düşünmekle birlikte, sıkça kameraya yansıyan birkaç kare ile bu fikri destekliyorum: Elini ağzına gdolayıp parmağını emdiği ve bir defasında de bebek emziğini taktığını görüyoruz. Gelişim evrelerindeki bu aksaklık, sanıyorum yalnız bununla hudutlu değil. Bu genç kızın, kelamlı ve kelamsız irtibatta yaşına nazaran geri dönük hal ve hareketler içerisinde olduğunu gözlemledim. Bu gerilikte, şahsen anne ve babanın hissesinin olduğunun anlaşılması güç olmadı. Bilhassa, her gün birlikte kısa periyodik seyahat halinde olmalarına karşın baba ile kızın kuvvetli bir bağlantı kuramadıklarını gördük. Bağlantı kopukluğu veya hiç denecek kadar az olması, Hayat’ın yaşına uygun söz ve cümle tercihi ve tutum ve davranışlarındaki yansımayı etkilemiştir. 13-14 yaşlarında bir genç kızın üretebileceği sözlerden mahrum, yoksul bir lisanı vardır. Sinemada, tahminen de direktörün vermek istediği iletilerini kapsaması niçiniyle genç kız pek konuşturulmamıştır, konuştuğu sıralarda da üç beş sözden öte cümle kurmamıştır.
Hayat, daima televizyon karşısında, ebeveyn kontrolünden yoksun, içi doldurulmamış bir hayat sürmektedir. Anlaşılan, televizyondan öğrendiği müzikleri mırıldanıp, kendince melodiler kurarak keyiflenmektedir. beraberinde, okul korosunda müzik anlatmaktadır. Tüm bu hayat karmaşasının ortasında, kendisine bir çıkış yolu arar üzere, sinema boyunca müzikten aldığı güçle ayakta durmuştur. İzlerken şaştığım bir öbür nokta, Hayat’ın dinlemekten keyif aldığı müziklerin bir daha yaşına yakışır olmamasıydı. Bu kere farklı olarak, yaşına hitap etmeyen, daha olgun müzikler tercih ettiğini görüyoruz.
Kısa da olsa, yatalak dedeye birkaç kelam ayırmak istiyorum. Hayat’ın üstüne özensiz atılmış koca bir yük daha… Yalnız torunluk etmek, el öpüp su getirmekten ötesi olunca ‘’yük’’ diye isimlendirmek absürt gelmesin kulağa. Yemek, içmek, yıkanmak türevi de dahil dedesinin tüm gereksinimlerini karşılıyor Hayat. Tahminen de bu yakınlıktan doğan ufak tefek benzerlikleri mevcut dede torunun. Agresif, huysuz, ağzı bozuk dede; motamot anne ve babanın genç kızda bıraktığı tahribat üzere diğer oluklar oluşturuyor.
Değinmeden geçmemek lazım olan bir bahis: cinsel taciz. Mahalle bakkalında yaşadığı şanssız olay, anlaşılan Hayat için bir mana taburesine oturamamış. daha sonrasında, ikinci bir sefer maruz kaldığını zannediyorum, yinelanan acı hadise, Hayat için daha anlaşılır olmaya başlıyor. Bu tecrübesi, olasıdır ki dehşetli bir anı olarak yerleşiyor. Gayriihtiyari, sandalla gezinen bir beyefendiye, ‘’Abi, benimle evlenir misin?’’ deyişindeki safça anlayışın altında, bu yolla kendini kurtarmak isteğinin yattığını anlıyorum.
Özetle, sinemadan çıkarılacak epeyce ileti vardı. Görmekte zorlandığımız hayatlara ışık tutarak, bizi o hayatların ortasından insanların ömürlerine ortak etti. Bir genç kızın yaşadığı zorluklar, anne ve babanın kişinin epey istikametli gelişmenindeki tesiri, kişinin şahsen kim olduğuna nasıl hal verdikleri açıkça görülüyordu. Tüm bu olayların ortasından sıyrılıp kendine yeni bir senaryo çizen Hayat, son sahnede görünen o ki, artık asıl kimliğini arayış çabasında!