Toplumsal Fobi Belirtileri

parakrali

Global Mod
Global Mod
Toplumsal Fobi Teşhisini Atlayabiliyor Muyuz?

Toplumsal fobinin az tanınmasına katkıda bulunan en kıymetli etkenlerden biri, toplumsal fobinin, olağan utangaçlık ve toplumsal tedirginliğin abartılı bir görünümü olarak algılanmasıdır. Utangaçlık, farklı kültürlerde olağan davranış olarak kabul edilebilmekte ve bariz bir yeti yitiminin varlığında bile, bu durum doktora başvurma sebebi olarak görülmeyebilmektedir.

Toplumsal fobiden yakınanlar, çoğunlukla durumlarıyla başa çıkmada kendilerine yardımcı olan ömür biçimi stratejileri geliştirmektedirler. Toplumsal fobisi olan hastaların, genel popülasyona bakılırsa iki misli daha fazla alkol meseleleri olduğu, alkol sorunu olan şahısların ise genel popülasyona bakılırsa dokuz misli daha fazla toplumsal fobilerinin olduğu bildirilmiştir. Bu stratejiler, hastaların toplumsal fonksiyonlarını sınırlarken, ömürleri üstündeki kısıtlanmayı kabul etmeleri ve tedavi arayışına yönelmemeleri kararınu doğurmaktadır. Toplumsal fobik şahısların büyük kısmında kronik depresyon eşlik edebilmektedir. Toplumsal fobisi olan bireyler bu meşakkatle baş etmek için alkol ve öz inancını arttırdığını düşündüğü öbür hususlardan medet ummaya başladıklarından bağımlılık da bu kümede pek sık rastladığımız bir ek sorun haline gelmektedir.

Öteki şartların toplumsal fobiye niye olup olmadığı yahut diğer bir fizikî yahut zihinsel sıhhat probleminin duruma eşlik edip etmediği saptanması çalışılır. Bu gayeyle; rastgele bir tıbbi durumun yahut ilacın anksiyete semptomlarını tetikleyip tetiklemediğini değerlendirmeye yardımcı olmak için fizikî muayene yapılır. Belirtilerin ne sıklıkta ve hangi durumlarda ortaya çıktığı tartışılır. Toplumsal Fobinin derecesini, düzeyini saptamak için özel olarak hazırlanmış testlerle telaş seviyesi kıymetlendirilir. Bu testelerden en sık kullanılanı Liebowitz tarafınca geliştirilen toplumsal fobi belirtileri ölçeğidir. 48 sorudan oluşur. Şahısların kaygı ya da kaçınma davranışı gerçekleştirdikleri toplumsal durumlarla ilgili sorular vardır. Birinci 24 soruda bu toplumsal durumlarda yaşanan dehşet durumuna bakılırsa cevaplanan sorular. Son 24 soruda ise tıpkı toplumsal durumlardan kaçınma durumuna bakılırsa cevaplanan sorular. Toplumsal münasebet ve performans durumunu değerlendirebilmek hedefiyle geliştirilmiş bir testtir. Bu test, tıbbi olarak kesin sonuçlar vermez. Test kararından hareketle teşhis konmaz lakin toplumsal fobik olduğundan şüphelenen şahısların fikir sahibi olmasını sağlar.

Liebowitz Toplumsal Fobi Ölçeği’nde belirlenen toplumsal durumlar şöyledir.

Toplum ortasında telefonla görüşme
Küçük bir küme etkinliğinde yer alma
Toplum ortasında yemek yeme
Toplum ortasında bir şeyler içme
Yetkili biri ile konuşma
Dinleyiciler önünde konuşma, rol yapma
Partiye/ cümbüşe gitme
Öbürleri tarafınca izlenirken çalışma
Öbürleri tarafınca izlenirken yazma
Çok âlâ tanımadığı biriyle telefonda görüşme
Çok güzel tanımadığı biriyle yüz yüze konuşma
Yabancılarla müsabaka
Genel tuvaletleri kullanma
Birilerinin oturduğu odaya girme
İlgi odağı olma
Bir görüşmede hazırsızlık konuşma yapma
Yetenek, yeti yahut bilgi testine tabi tutulma
Yeterli tanımadığı birine onaylanmadığını yahut tıpkı kanıda olmadığını söz etme
Çok uygun tanımadığı birinin gözlerinin içine bakma
Evvelce hazırlanmış bir raporu bir kümeye sözel olarak sunma
Romantik yahut cinsel alaka emeliyle birini tavlamaya çalışma
Alınan bir malı parasını geri almak üzere iade etme
Parti / davet verme
Israrlı bir satıcıya karşı koyma

Toplumsal Fobi Nasıl Fark Edilir?

Toplumsal fobi belirtileri olan çocuk utangaçtır, derste kendini ortaya koyamaz, soru sorulmadıkça kendisi de sormaz ve konuşmaz, kendisine sorulduğunda çekinerek utanarak sıkılarak kısa cümlelerle yanıt verir, göz teması kurmaz, bilgisini tam ortaya koyamaz. Bu niçinle yazılı ve kelamlı imtihan başarısı içinde hayli fark olan öğrencilerin bu manada kıymetlendirilmesi lazım. Yüzünde titreme, ellerinde terleme olması belirtilerin ortasında en mühimleridir. Öğretmen bu durumu fark edebilir ve aileyi bilgilendirebilir. Ders muvaffakiyetinde düşüklük olan, kapasitesini gösteremeyen, arkadaş ilgilerinde kuvvetlikler çeken, karşı cinsle alakada utanma yaşayan, kümede tek başına kalan ve bir arkadaşlık kurup sürdüremeyen, fakat arkadaşlarının yanında yer alarak başkaları ile bağlantı kurabilen çocuklar çabucak fark edilebilir. Toplumsal fobi belirtileri olan toplumsal fobik bir çocuğun büsbütün yalnız kalması da mümkündür ve bu da öğretmenin anlamasını sağlayabilir.

Toplumsal Fobinin Fizikî Belirtileri;

Şayet profesyonel olarak yaptığınız iş, ağır bir toplumsal bağlantısı gerektiriyorsa, toplumsal ortamlardan kaçınmak için yaptığınız her şey başarınızı olumsuz etkileyebilecektir. Diğerlerinin önünde yemek yemek ve içmek, telefonla konuşmak, imza atmak, tartışmak ağır tasa yaratabilir. Konuşulan insanın gözüne bakamama öbür belirtilerdendir. kimi vakit biroldukca insan için fazlaca cazip olabilecek “ilgi odağı olunabileceği düşüncesi” bile yıpratıcı olabilir… Yaşanılan korkuyu arttıran niyetlerden biri de, “bu durumun” öteki beşerler tarafınca fark edileceği ve gülünç hale düşüleceği endişesidir. Kendilerine inançlarında ve benlik saygılarındaki düşüş, toplumsal fobisi olan insanları reddedilmeye, olumsuz değerlendirmeye karşı çok hassas ve tahammülsüz yapar.

Yüz kızarması
Anksiyete, kaygı, sonluluk
Bulanık görme
Acil idrara çıkma muhtaçlığı
Terleme, sıcak basması
Ağız kuruluğu
Çarpıntı, nefes kesilmesi, nefes darlığı, taşikardi
Mide- bağırsak sisteminde rahatsızlık, karın ağrısı
Diyare
Kas gerginliği
Titreme
kekeleme, ses titremesi
Süratli teneffüs, nefes almada zorluk
Baş dönmesi, bayılma hissi
Nemli eller
Tik, seyirme
Şiddetli baş ağrıları

Toplumsal Fobinin Ruhsal Belirtileri;

Güçsüzlük ve yetersizlik hissi,
Girilecek toplumsal durum ile ilgili günler, haftalar, hatta aylar evvelden çok seviyede endişelenmek
Bilhassa tanımadığınız beşerler tarafınca izlenme ve yargılanma korkusu
Her gün bulunulan topluluklarda bile çok telaşlanma ve kaygılanma
Kendinizi utandıracak ya da aşağılayacak şekilde davranışlar sergilemekten korkmak
Diğerlerinin sizin huzursuz olduğunuzu fark etmesinden korkmak
hayatını olumsuz tarafta etkileyecek derecede toplumsal ortamlardan kaçınmak
Fizikî olarak nahoşluk ve beğenilmeme algısı
Verilen sevgiyi hakketmediğini hissetme
Yanılgı yapmaktan çekinme ve kusursuz olma isteği
Daima telaş hali ancak muhakkak etmemeye çalışma
Kusursuz olma ve davranma hali
Toplumun daima beğenisini kazanma dileği
Çekindiği yahut korktuğu ortama girememe
Bulunduğu ortamdan daima kaçma ve gitme dileği
Bireylerle göz teması kuramama ve bundan kaçınma

Belirtiler kimi vakit o kadar çok olabilir ki, bireylerin günlük ömürlerini sürdürmeleri bile fazlaca sıkıntı hale gelebilir. Bu bozukluğa sahip bireyler kendilerini güçsüz, yalnız hissederler ve vakit ortasında toplumdan soyutlanmış bir hale gelirler. Bu bireyler toplumsal ortamlara yahut romantik bağlantılara ya hiç giremezler ya da kısıtlı münasebetler kurarlar. Tasa; günlük rutinleri, mesleksel performansı yahut toplumsal ömrü değerli derecede tesirler ve sonuç olarak bu bireylerin okullarını bitirmeleri, iş görüşmesi yaparak iş bulmaları, arkadaşlıklar ve romantik alakalar kurmaları zorlaştırır. Toplumsal fobi, toplumsal fobik şahıslar hayatlarını sürdürdükleri ortamda, yeni bir şahısla tanışmak durumunda kaldığında bundan heyecan ve sorun duyar. Şayet bu kişi öğrenciyse, toplumsal fobisi niçiniyle sınıfta kelam almakta kuvvetlik çeker, kelam almaktan kaçınır. Şayet konuşmak durumunda kalırsa, yüzünde kızarma, sesinde kısılma olur, ellerde titreme görülür, fikirde blokaj, hatta konuşmanın durması üzere bir durum bile meydana gelebilir.

Toplumsal fobinin ikincil olumsuz tesiri de toplumdan çekilme istikametinde bir eğilimle kendini gösterir. Toplumsal fobinin erken periyodunda çocuk utançtan bu sıkıntısını kimseye söyleyemez. Toplumumuzda utangaç çocuklar övgü bile aldıkları için toplumsal fobinin vahimliği göz arkası edilebilir. Hastalık olduğu bilinmeyip vaktinde müdahale edilmediğinde de ileride çocuk güzelce kuvvetlik çeker. Üniversite senelerında sorun güzelce artar. Zira tedavi edilmediğinde sorun giderek daha da derinleşir.

Toplumsal Fobinin Çocuklardaki Belirtileri

Yalnızlığa bağlı depresyon
Kendine inançta düşüklük
Toplumsal maharet eksikliğini fark edebilir
Kendini yetersiz üzere algılar
Bir eksikliğinin olduğunu bilir zira alaka kuramaz
Yeni tanıştığı biriyle bağlantısını sürdüremez
Sohbeti başlatamaz
Dinleyici pozisyonda kalır bu da kendine inancını düşürür.
Depresyon ise ikincil olarak gelişir.
Ağlama, ebeveynini rahat bırakmama ve ona yapışma yahut öfke nöbetleri formunda görülebilir.

Toplumsal Fobi Çocukluk Devrinde Mi Başlar?

Toplumsal fobi belirtileri çocukluk çağında başlayan bir rahatsızlıktır ve okul öncesi çağlarda birinci belirtiler görülür. örneğin 100 çocuğu, tanımadığı yeni bir alana koyduğunuzda bunların yüzde 70’i rahat ahenk sağlıyor, yüzde 15’i ortamı ele geçiriyor, yüzde 15’lik bir küme da utangaç kalıyor, ağlıyor, anniçin ayrılmak istemiyor, yeni ortama adapte olmada kuvvetlik çekiyor. Okula başlama ile ilgili kahır yaşayan çocuklar düşünüldüğünde de bunun kıymetli belirti olduğu söylenebilir. Toplumsal fobi belirtileri, çocuğun fazlaca utangaç, utangaç olması, yeni gidilen ortamlarda çabucak meskene dönmek istemesi, anne babaya yapışık biçimde olması kesin alarm durumudur. Bu çocuğun toplumsal fobi olacağını gösteriyor.

Zira anne babanın çok mükemmeliyetçi, gözetici, kollayıcı olması, hiç bir gereksinimini kendinin karşılamasına müsaade verilmeyişi, hayli korunaklı, kısıtlayıcı bir ortam çocuğun ileride toplumsal fobik bir birey bulunmasına niye oluyor. Bu niçinle Toplumsal fobi belirtileri olan çocukların küçük yaştan itibaren farklı ortamlara sokulması gerekmektedir. Konut dışı diğer yerler, hatta açık alanlarda fazlacaça vakit geçirmesinin sağlanması gerekiyor. Günümüzde kentleşme, apartman katında yaşama, toprağa ayağının az basması, anne babanın çalışması, çocuğun konutta bakıcı ile kalması, toplumsal fobiyi hazırlayan niçinler içinde sayılabilir.
 
Üst